İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER
SUNUŞ 7
ÖNSÖZ 9
TEŞEKKÜR 11
İÇİNDEKİLER 13
GİRİŞ 19
BİRİNCİ BÖLÜM
KAVRAMSAL ÇERÇEVE, İADE KURUMU VE İADENİN İNSAN HAKLARI İLE İLİŞKİSİ
I. KAVRAMSAL ÇERÇEVE 23
1.1. İade Kavramı ve İadenin Fonksiyonu 23
1.2. Sığınma ve Sığınmacı Kavramları 28
1.3. Sınır Dışı Etme Kavramı 35
1.4. Male Captus Bene Detentus Kavramı 40
1.5. Kavramlar Arası Bağlantı 42
2. İADE KURUMU 45
2.1. İadenin Hukuki Dayanağı ve Niteliği 45
2.1.1. İadenin Hukuki Dayanağı 45
2.1.2. İade İşleminin Hukuki Niteliği 52
2.2. İadenin Şartları 55
2.3. İade Engelleri 57
2.4. İade Prosedürü 69
3. HUSUSİLİK KURALI, NİTELİĞİ VE İADEYE ALTERNATİF USULLERDE BU
KURALIN GEÇERLİ OLUP OLMAYACAĞI HUSUSU 71
4. İADE VE EGEMENLİK İLİŞKİSİ 88
4.1. Genel Olarak 88
4.2. İade ve Egemenlik İlişkisi ve İade Sözleşmelerinin Bu İlişkideki Yeri 89
5. İADE, SIĞINMA VE SINIR DIŞI 99
5.1. Genel olarak 99
5.2. Sığınma ve Sığınmacının Statüsü 99
5.3. Sığınmacıya Tanınan Haklar 103
5.4. Sığınma ve İade Arasındaki İlişki 108
5.5. Sınır Dışı ve İade Arasındaki İlişki 113
6. İADENİN İNSAN HAKLARIYLA İLİŞKİSİ VE İADE SÜRECİNDE İNSAN
HAKLARI 121
6.1. Genel Olarak 121
6.2. Uluslararası ve Ulusal Hukuk Çerçevesinde İade–İnsan Hakları İlişkisi 122
6.3. İnsan Haklarının Korunması ve Suçlulukla Mücadele Arasındaki
Dengede İade 131
6.3.1. Koşullu İade/ Şartlı Teslim (Conditional Extradition) 133
6.3.2. “Aut Dedere Aut Judicare”, “Ya İade Et Ya da Yargıla” İlkesi 136
6.4. İade İşleminin Tarafları ve İadesi İstenen Kişinin İade İşlemindeki
Konumu 142
6.5. AİHS Çerçevesinde İade Sürecinde İhlali Söz Konusu Olabilecek
Haklar 155
6.5.1. Yaşam Hakkı ve İade 157
6.5.2. İşkence, Kötü Muamele Yasağı ve İade 163
6.5.2.1. İade İle işkence ve kötü muamele yasağı arasındaki
ilişki 163
6.5.2.2. İade ile işkence ve kötü muamele yasağı ilişkisinde
karşılaşılan özel durumlar 173
6.5.3. Özgürlük ve Güvenlik Hakkı ve İade 179
6.5.4. Adil Yargılanma Hakkı ve İade 194
6.5.5. Özel Hayata ve Aile Hayatına Saygı Hakkı ve İade 205
İKİNCİ BÖLÜM
MALE CAPTUS BENE DETENTUS İLKESİ VE MALE CAPTUS BENE DETENTUS İLKESİ BAĞLAMINDA USULSÜZ İADE YÖNTEMLERİ/İADEYE ALTERNATİF OLARAK KULLANILAN USULLER
1. GENEL OLARAK 209
2. İLKENİN ORTAYA ÇIKIŞI VE KAVRAMSAL GELİŞİMİ 212
3. MALE CAPTUS BENE DETENTUS 218
3.1. Male Captus Kavramı 219
3.2. Bene Detentus Kavramı 220
3.3. Male Captus Bene Detentus İlkesinin Niteliği 221
4. MALE CAPTUS BENE DETENTUS İLKESİNİN AMERİKAN HUKUKUNDA
KARŞILIĞI: “KER–FRİSBİE DOKTRİNİ” 224
4.1. Genel Olarak 224
4.2. Ker v. Illinois Davası 226
4.3. Frisbie v. Collins Davası 228
4.4. Toscanino v. United States Davası ve Diğer Örnek Davalar 230
4.5. United States v. Alvarez Machain Davası 233
5. İNGİLİZ HUKUKUNDA SÜRECİN KÖTÜYE KULLANILMASI “ABUSE OF
PROCESS” DOKTRİNİ 237
6. USULSÜZ İADE YÖNTEMLERİ/ İADEYE ALTERNATİF KULLANILAN USULLER
(IRREGULAR EXTRADİTİON/ALTERNATİVES TO EXTRADİTİON PROCEDURES) 242
6.1. Genel Olarak 242
6.2. Kaçırma (Kidnaping/Abduction) 248
6.2.1. Kaçırma Yöntemleri 249
6.2.1.1. Kişinin bulunduğu devletin rızasının var olup
olmamasına göre kaçırma 250
6.2.1.2. Kaçırmayı gerçekleştiren kişiye göre kaçırma 252
6.2.1.3. Olağanüstü teslim “extraordinary rendition” 254
6.2.2. Kaçırma İle İlgili Örnek Olaylar 259
6.2.2.1. Eichmann/İsrail 259
6.2.2.2. Öcalan/Türkiye 261
6.2.2.3. Soysal/Türkiye 264
6.2.2.4. El–Masri/Makedonya 265
6.2.2.5. Nikoliç/Yugoslavya 267
6.2.2.6. Savriddin Dzhurayev/Rusya 269
6.2.2.7. Diğer örnek olaylar 270
6.2.3. Kaçırmanın Sonuçları 274
6.3. Hile ile Teslim Alma (Luring) 276
6.4. Örtülü İade (Disguised Extradition) 281
6.4.1. Örtülü İade Yöntemleri 282
6.4.2. Örtülü İade ile İlgili Örnek Olaylar 293
6.4.2.1. Soblen/İngiltere 293
6.4.2.2. Bozano/Fransa 295
6.4.2.3. Klaus Barbie/Fransa 298
6.4.2.4. Ilich Ramirez Sanchez/Fransa 299
6.4.2.5. Özdil ve Diğerleri/Moldova 301
6.4.2.6. Shenturk ve Diğerleri/Azerbaycan 303
6.5. Değerlendirme 307
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
MALE CAPTUS TEŞKİL EDEN USULSÜZ İADE YÖNTEMLERİNDE/İADEYE ALTENATİF KULLANILAN USULLERDE MEYDANA GELEBİLECEK İHLALLER VE SONUÇLARI
1. USULSÜZ İADE YÖNTEMLERİNDE/İADEYE ALTERNATİF KULLANILAN
USULLERDE MEYDANA GELEBİLECEK İHLALLER 309
1.1. Genel Olarak 309
1.2. Kişinin Bulunduğu Devletin Rızasına Aykırı Gerçekleştirilen Usulsüz
İade Yönteminde Devletlerin Egemenliğinin İhlali 316
1.3. AİHM ve AYM Kararları Çerçevesinde Usulsüz İade Yöntemi/ İadeye
Alternatif Kullanılan Usul Sırasında Meydana Gelebilecek İnsan
Hakları İhlalleri 325
1.3.1. Yaşam Hakkı 329
1.3.2. İşkence ve İnsanlık Dışı ya da Aşağılayıcı Muamele Yasağı 331
1.3.2.1. AİHM El–Masri/Makedonya Eski Yugoslavya
Cumhuriyeti Kararı 335
1.3.2.2. AİHM Al–Nashiri/Polonya Kararı 336
1.3.2.3. AİHM Nasr ve Ghali/İtalya Kararı (Abu Omar) 338
1.3.2.4. AİHM Batyrkhairov/Türkiye Kararı 342
1.3.2.5. Diğer kararlar 346
1.3.2.6. Değerlendirme 349
1.3.3. Kişi Özgürlüğü ve Güvenliği Hakkı 350
1.3.3.1. AİHM Bozano/Fransa ve Bozano/İsviçre Kararı 352
1.3.3.2. AİHM Öcalan/Türkiye Kararı 355
1.3.3.3. AİHM Soysal/Türkiye Kararı 358
1.3.3.4. AİHM El–Masri/Makedonya Eski Yugoslavya
Cumhuriyeti Kararı 360
1.3.3.5. AİHM Özdil ve Diğerleri/Moldova Kararı 362
1.3.3.6. AİHM Shenturk ve Diğerleri/Azerbaycan Kararı 364
1.3.3.7. Anayasa Mahkemesi/ Meral Kaçmaz Kararı 366
1.3.3.8. Diğer Kararlar 368
1.3.3.9. Değerlendirme 372
1.3.4. Adil Yargılanma Hakkı 375
1.3.5. Özel Hayata ve Aile Hayatına Saygı Hakkı 377
2. İHLALLERDEN DOĞAN SORUMLULUĞUN YÜKLENMESİ 378
2.1. AİHM Stocke/Almanya Kararı 385
2.2. İtalyan Mahkemesi/Osama Mustafa Hassan Nasr Kararı (Abu Omar
Kararı) 387
2.3. Almanya Mahkemeleri/El–Masri Kararı 390
3. USULSÜZ İADE YÖNTEMLERİ/ İADEYE ALTERNATİF KULLANILAN USULLER
SONUCU ORTAYA ÇIKAN İHLALLERE BAĞLANABİLECEK SONUÇLAR 393
3.1. Genel Olarak 393
3.2. Yargılamaların Geçerli Kabul Edilip Edilemeyeceği Hususu (Bene
Detentus mu Male Detentus mu?) 397
3.2.1. Ulusal ve Uluslararası Mahkemelerin Kararları 397
3.2.2. Doktrinin Görüşleri 409
3.2.3. Değerlendirme ve Kanaatimiz 415
3.3. Eski Hale Getirme (Restitution) 420
3.4. Kanun Yolu (Remedies) 427
3.5. Yargılamanın Yenilenmesi 436
3.6. Tazminat (Compensation) 437
SONUÇ 443
KAYNAKÇA 455 |