İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 7
Kısaltmalar Listesi 15
Giriş 17
Birinci Bölüm
ULUSLARARASI YATIRIMA İLİŞKİN GENEL BİLGİLER
(GENERAL INFORMATION ON INTERNATIONAL INVESTMENT)
I. ULUSLARARASI YATIRIM (INTERNATIONAL INVESTMENT) 21
A. Kavramlar 22
1. Yatırım (Investment) 22
a. Doğrudan Yabancı Yatırım (Foreign Direct Investment) 30
b. Dolaylı Yatırım (Indirect Investment) 33
2. Yatırımcı (Investor) 34
B. Yabancı Yatırıma İlişkin Ekonomik Teoriler 39
1. Klasik Teori (Classical Theory) 39
2. Bağımlılık Teorisi (Addiction Theory) 40
3. Ilımlı Görüş (Moderate Vision) 40
C. Yatırım Alanında Rol Oynayan Önemli Aktörler 41
1. Ev Sahibi Devlet (Host State) 41
2. Kaynak Devlet (Home State) 42
3. Özel Yatırımcılar (Private Investor) 43
4. Karma Girişimcilik (Mixed Enterprised) 44
İkinci Bölüm
ULUSLARARASI YATIRIM HUKUKUNA İLİŞKİN GENEL BİLGİLER
(GENERAL INFORMATION ON INTERNATIONAL INVESTMENT LAW)
I. ULUSLARARASI YATIRIM HUKUKU (INTERNATIONAL INVESTMENT LAW) 45
A. Uluslararası Yatırım Hukukunun Gelişimi 49
1. Sömürge Öncesi Dönem (Pre–Colonial Period) 49
2. Sömürge Dönemi (Colonial Period) 50
3. Sömürge Sonrası Dönem (Post–Colonial Era) 58
4. Küresel Dönem (Global Era) 63
B. Uluslararası Ticaret Hukuku ile Uluslararası Yatırım Hukukunun Mukayesesi 64
C. Uluslararası Yatırım Hukukuna İlişkin Kaynaklar 68
1. Yatırım Anlaşmaları (Investment Treaties) 68
a. Çok Taraflı Anlaşmalar (Multilateral Agreements) 68
b. İki Taraflı Anlaşmalar (Bilateral Agreements) 69
aa. Dostluk, Ticaret ve Denizcilik Anlaşmaları (Treaties of Friendship, Commerce and Navigation) 71
bb. Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşmaları – YKTK (Agreement on the Mutual Protection and Promotion of Investments) 72
c. Sektörel ve Bölgesel Anlaşmalar (Sectoral and Regional Agreements) 81
aa. Sektörel Anlaşmalar (Sectoral Agreements) 81
aaa. Enerji Şartı Anlaşması (Energy Charter Treaty) 81
bb. Bölgesel Anlaşmalar (Regional Agreements) 87
aaa. Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anlaşması (North American Free Trade Agreement – NAFTA) 87
2. Uluslararası Teamül (International Custom) 89
3. Tek Yanlı Beyan (Unilateral Statement) 90
4. Hukukun Genel İlkeleri (General Principles of Law) 92
5. Mahkeme veya Tahkim Kararları (CourtArbitration Decisions) 92
6. Doktrin (Doctrine) 93
D. Türk Hukukunda Uluslararası Hakemlik ile İlgili Kaynaklar 93
1. Türkiye Cumhuriyet Anayasası 93
2. Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun 94
3. Milletlerarası Tahkim Kanunu 95
4. Kamu Hizmetleri ile İlgili İmtiyaz Şartlaşma ve Sözleşmelerinden Doğan Uyuşmazlıklarda Hakemlik Yoluna Başvurulması Halinde Uyulması Gereken İlkelere Dair Kanun 95
Üçüncü Bölüm
ULUSLARARASI YATIRIM ANLAŞMALARINDA YER ALAN
ORTAK KORUMA STANDARTLARI VE BUNLARIN
YATIRIM MAHKEMELERİ TARAFINDAN UYGULANMASI VE
YORUMLANMASI
(THE COMMON PROTECTION STANDARDS CONTAINED IN INTERNATIONAL
INVESTMENT AGREEMENTS AND THEIR APPLICATION AND INTERPRETATION BY
INVESTMENT TRIBUNALS)
I. YATIRIM KORUMA STANDARTLARI
(STANDARDS OF INVESTMENT PROTECTION) 97
A. Genel Olarak Yatırım Koruması 97
B. Yatırımcı Korumasına Tarihsel Bakış 100
C. Yatırım Korumasına Eleştirel Bir Bakış 102
D. Uluslararası Yatırım Anlaşmalarında Yer Alan Ortak Koruma Standartları 105
1. Şemsiye Hüküm (Umbrella Clause) 105
a. Şemsiye Hükmün Tarihçesi 108
b. Şemsiye Hükmün Düzenleniş Biçimleri 113
2. Adil Hakkaniyetli Muamele (Fair and Equitable Treatment) 115
a. Adil ve Hakkaniyetli Muamelenin Tanımı 115
b. Adil ve Hakkaniyetli Muamelenin Tarihsel Gelişimi 120
3. Keyfi veya Ayrımcı Muamele Tedbirleri
(Arbitrary UnreasonableDiscriminatory Measures) 124
4. Ulusal Muamele (National Treatment) 126
a. Ulusal Muamele Tanımı 126
b. Ulusal Muamele İlkesinin Tarihi 128
c. Ulusal Muamele İlkesine Yönelik Eleştiri ve Kaygılar 134
5. En Çok Gözetilen Ulus Kaydı (The Most–Favoured–Nation Clause) 139
a. En Çok Gözetilen Ulus Kaydının Tanımı 139
aa. Amaç Temelinde En Çok Gözetilen Ulus Kaydı 140
bb. İçeriksel Olarak En Çok Gözetilen Ulus Kaydı 142
b. En Çok Gözetilen Ulus Kaydının Zamansal Kapsamı 144
c. En Çok Gözetilen Ulus Kaydı Uygulamasında İstisnalar 146
d. En Çok Gözetilen Ulus Kaydının Usulü 147
aa. Yatırımcı Lehine En Çok Gözetilen Ulus Kaydının Genişletilmesi 150
bb. Yatırımcı Aleyhine En Çok Gözetilen Ulus Kaydının Daraltılması 151
e. Tarihsel Bir Bakış Açısı ile En Çok Gözetilen Ulus Kaydı ve En Çok Gözetilen Ulus Kaydının Osmanlı, Türkiye ve Dünya Tarihindeki Konumu 151
aa. Küresel Çerçeveden En Çok Gözetilen Ulus Kaydı 153
bb. En Çok Gözetilen Ulus Kaydı, Osmanlı ve Türkiye 157
f. En Çok Gözetilen Ulus Kaydının Konu Olduğu Önemli Davalar 162
aa. Anglo–Iranian Oil Company – United Kingdom v. Iran 163
bb. Ambatielos – Greece v. United Kingdom 165
cc. Emilio Agustin Maffezini v. The Kingdom of Spain 167
dd. Siemens A.G. v. The Argentina Republic 170
6. Transfer Özgürlüğü (Freedom of Transfer) 171
7. Tam Koruma ve Güvence (Full Protection and Security) 173
8. Acil Durum İstisnaları: Zaruret Hali ve Mücbir Sebep (Emergency Exceptions:
State of Necessity and Force Majeure) 176
9. Yargıya Erişim ve Adaletin Reddi (Access to justice and Denial of Justice) 179
10. Uluslararası Yatırım Hukukunda Kamulaştırma
(Expropriation in International Investment Law) 180
a. Millileştirme 181
b. Toplu Millileştirme 181
c. Seçici Millileştirme 181
d. El Koyma/Müsadere 181
e. Kamulaştırma 182
aa. Kamulaştırma Türleri 185
aaa. Doğrudan Kamulaştırma 185
bbb. Dolaylı Kamulaştırma 186
bb. Kamulaştırmanın Şartları 189
aaa. Tedbirin Kamu Amacı veya Çıkarı İçin Kabul Edilmiş Olması 189
bbb. Ayrım Gözetmeyen bir Şekilde 190
ccc. Yasal Prosedüre Uygun Olarak 190
ddd. Tazminat Ödenmesi 190
Dördüncü Bölüm
ULUSLARARASI PLATFORMDA EKONOMİK DÜZEN VE
ULUSLARARASI YATIRIM TAHKİMİ
(ECONOMIC ORDER ON THE INTERNATIONAL PLATFORM AND
INTERNATIONAL INVESTMENT ARBITRATION)
I. GENEL OLARAK ULUSLARARASI EKONOMİK DÜZEN 191
A. World Trade Organization – WTO 193
B. Uluslararası Finansal Kurumlar 199
1. World Bank Group – WBG 200
a. International Bank for Reconstruction and Development – IBRD 201
b. International Development Association – IDA 202
c. International Finance Corporation – IFC 202
d. Multilateral Investment Guarantee Agency – MIGA 203
e. International Centre for Settlement of Investment Disputes – ICSID 208
aa. ICSID Sözleşmesinin Kısa Tarihi 210
bb. ICSID Sözleşmesi ve Ekonomik Kalkınma Vaadi 214
cc. Ev Sahibi Devlet ve Yatırımcı Arasında Ortaya Çıkan Uyuşmazlıklar 214
aaa. ICSID ve Arabuluculuk 221
bbb. ICSID ve Hakemlik 222
ccc. ICSID Kararlarının Niteliği 223
ddd. ICSID Yapısı 225
eee. Yatırım Tahkiminde Yetki 226
aaaa. Rıza Unsuru 226
bbbb. Konu Bakımından Yetki 231
cccc. Kişi Bakımından Yetki 232
fff. Uluslararası Yatırım Tahkiminde Şeffaflık Kavramı ve ICSID 234
ggg. Uluslararası Yatırım Tahkiminde Yatırımın Hukuka Aykırılığı 239
hhh. ICSID ve Çekilme 242
2. International Monetary Fund – IMF 242
3. Bank for International Settlements – BIS 244
a. Tarihi Bir Perspektif ve Uluslararası Ödemeler Bankası Politikalarının Evrimi 245
C. Birleşmiş Milletler Kuruluşları 246
1. United Nations Conference on Trade and Development – UNCTAD 246
2. The Economic and Social Council – ECOSOC 248
3. United Nations Commission on International Trade Law – UNCITRAL 248
4. International Labour Organization – ILO 249
5. World Intellectuel Property Organization – WIPO 251
D. Devletler Düzeyinde Yapılanmış Diğer Küresel Kuruluşlar 252
1. Organisation for Economic Co–operation and Development – OECD 252
2. International Institute for the Unifaciton of Private Law – UNIDROIT 253
E. Devletler Düzeyinde Yapılanmış Bazı Bölgesel Kuruluşlar 254
1. European Union – EU 254
2. North American Free Trade Agreement – NAFTA 256
Kaynakça 259
Kavramlar Dizini 273 |