İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 9
İkinci Baskıya Önsöz 11
Kısaltmalar 19
Birinci Bölüm
ULUSLARARASI EKONOMİK DÜZEN
I. GENEL OLARAK 21
II. ULUSLARARASI EKONOMİK DÜZENİNİN KURUMSAL YAPISI 23
A. Devletler Düzeyinde Yapılanmış Küresel Kuruluşlar 23
1. Dünya Ticaret Örgütü/GATT. 23
2. Uluslararası Finansal Kurumlar 26
a. Dünya Bankası Grubu 26
aa. Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası (The International Bank for Reconstruction and Development – IBRD.) 27
bb. Uluslararası Kalkınma Birliği (The International Development Association–IDA.) 28
cc. Uluslararası Finans Kurumu (International Finance Corporation – IFC) 28
dd. Çok Taraflı Yatırım Garanti Ajansı (Multileteral Investment Guarantee Agency – MIGA.) 28
ee. Uluslararası Yatırım Uyuşmazlıklarının Çözüm Merkezi (International Center For Settlement of Investment Disputes – ICSID.) 29
b. Uluslararası Para Fonu (IMF.) 29
c. Uluslararası Ödemeler Bankası (Bank for International Settlements– BIS) 31
3. Birleşmiş Milletler Kuruluşları 34
a. BM. Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD.) 34
b. Ekonomik ve Sosyal Konsey (ECOSOC) 34
c. BM Uluslararası Ticaret Komisyonu (UNCITRAL.) 35
d. Uluslararası Çalışma Örgütü (İLO) 36
e. Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü (World Intellectual Property Organisation–WİPO) 37
4. Devletler Düzeyinde Yapılanmış Diğer Küresel Kuruluşlar 39
a. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD.) 39
b. Uluslararası Özel Hukuku Birleştirme Enstitüsü (International Institute for the Unification of Private Law–UNIDROIT.) 40
5. Devletler Düzeyinde Yapılanmış Bazı Bölgesel Kuruluşlar 41
a. Avrupa Birliği 41
aa. AB Andlaşmaları 44
aaa. Avrupa Topluluklarını Kuran Üç Temel Andlaşma 44
aaaa. 1951 Tarihli Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu Andlaşması (Paris Andlaşması) 44
bbbb. Avrupa Ekonomik Topluluğu (Roma Andlaşması 1957) 45
cccc. Avrupa Atom enerjisi Topluluğu (Roma Andlaşması 1957) 46
dddd. Birleşme Andlaşması (Brüksel Andlaşması) 46
bbb. Avrupa Tek Senedi (1987) 47
ccc. Avrupa Birliği Andlaşması (Maastrich Andlaşması 1992) 48
ddd. Amsterdam Andlaşması (1999) 49
eee. Nice Andlaşması (2003) 49
fff. Lizbon Andlaşması (2009) 50
bb. AB.’nin Kurumsal Yapısı 51
aaa. Avrupa Parlamentosu 52
bbb. Avrupa Birliği Zirvesi 52
ccc. Konsey 54
ddd. Avrupa Komisyonu (Komisyon) 55
eee. Avrupa Birliği Adalet Divanı 57
fff. Avrupa Merkez Bankası 61
ggg. Sayıştay 63
b. NAFTA. 66
c. APEC– Asya ve Pasifik Ekonomik İşbirliği Örgütü) 67
B. Devletler Düzeyinde Yapılanmamış Kuruluşlar 68
1. Uluslararası Ticaret Odası (ICC.) 68
a. Teslime İlişkin Kurallar–INCOTERMS 68
aa. Tüm Taşımalarda Kullanılan Teslim Şekilleri 69
aaa. EXW.– İşyerinde Teslim/Ex Work 69
bbb. FCA.– Taşıma Vasıtasının Yanında Masrafsız Teslim / Free Carrier 69
ccc. CPT. –Taşıma Ücreti Ödenmiş Olarak Teslim / Carriage Paid To 70
ddd. CIP.– Taşıma ücreti ve Sigorta Ödenmiş Olarak Teslim / Carriage and Insured Paid To 70
eee. DAT.– Terminalde Teslim / Delivered At Terminal 70
fff. DAP. –Belirlenen Yerde Teslim / Delivered At Place 71
ggg. DDP.– Gümrük Vergileri Ödenmiş Olarak Teslim / Delivered Duty Paid 71
bb. Deniz veya İç Su Taşımacılığında kullanılan Teslim Şekilleri 71
aaa. FAS.–Gemi Doğrultusunda Masrafsız Teslim / Free Alongside Ship 71
bbb. FOB. –Gemide Küpeştesinde Masrafsız Teslim / Free On Board 71
ccc. CFR.– Masraflar ve Navlun Ödenmiş Olarak Teslim/ Cost and Freigh 72
ddd. CIF.– Masraflar, Sigorta ve Navlun Ödenmiş Olarak Teslim/ Cost, İnsurance And Freight 72
b. Uluslararası Ticarette Kullanılan Ödeme yöntemlerine İlişkin Kuralları 72
aa. Vesaikli Mukabili Ödeme (Documantaray Collection/Cash Against Documents) 73
bb. Akreditif 74
aaa. Dönülebilir Akreditif (Revocable L/C) 75
bbb. Dönülemez akreditif (Irrevocable L/C) 76
ccc. Teyyitli akreditif (Confirmed L/C) ve Teyyitsiz Akreditif (Unconfirmed L/C) 76
ddd. Devredilebilir akreditif (Transfrable L/C) 76
eee. Rotatif akreditif (Revolving L/C) 76
fff. Karşılıklı Akreditif (back to back L/C) 76
ggg. Vadeli Akreditif/Ödenmesi ertelenmiş akreditif (deferred payment (L/C) 77
ğğğ. Kırmızı Şartlı Akreditifler (Red Clause) 77
hhh. Yeşil Şartlı akreditifler (green clause) 77
ııı. Teminat akreditifi (standby (L/C) 77
cc. Banka Ödeme Yükümlülüğü (Bank Payment Obligation) 78
d. ICC Tahkim Merkezi 78
2. Müşavir Mühendisler Uluslararası Federasyonu (International Federation of Consultant Engineers – FIDIC.) 79
a. İşverenin tarafından planlanan bina ve mühendislik sözleşmeleri (Red Book/ Kırmızı Kitap) 80
b. Tesis ve tasarım yapım sözleşmeleri için (Yellow Book/Sarı Kitap) 81
c. Anahtar teslimi proje sözleşmeleri için (Silver Book/ Gümüş Kitap) 81
d. İhale Bedeli 500.000 USD’yi geçmeyen sözleşmeler için (Green Book /Yeşil Kitap) 81
e. İşveren/Müşavir hizmet andlaşmaları için (White Book / Beyaz Kitap) 81
f. Tasarım, yapım, işletim projelerine yönelik sözleşmeler için (Gold Book / Altın Kitap) 82
İkinci Bölüm
ULUSLARARASI YATIRIM HUKUKU
I. ULUSLARARASI YATIRIM HUKUKUNUN GELİŞİMİ 83
II. ULUSLARARASI YATIRIM HUKUKUNUN TEMELLERİ 87
A. Uluslararası Yatırım Hukuku İle Diğer Hukuk Dalları Arasında İlişki 87
B. Uluslararası Yatırım Hukukunun Kaynakları 88
1. Yatırım Andlaşmaları 89
a. Yatırım Andlaşması Türleri 90
aa. İki Taraflı Yatırım Andlaşmaları 90
aaa. Dostluk, Ticaret ve Denizcilik Andlaşmaları 91
bbb. Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Andlaşmaları 92
bb. Çok Taraflı Yatırım Andlaşmaları 93
aaa. Dünya Ticaret Örgütü 94
bbb. ICSID Konvansiyonu 96
ccc. MIGA. 96
cc. Sektörel ve Bölgesel Andlaşmalar 97
aaa. Sektörel 97
bbb. Bölgesel Andlaşmalar 98
b. Yatırım Andlaşmalarının Yorumu ve Uygulanması 98
aa. Yatırım Andlaşmalarının Yorumu 98
bb. Yatırım Andlaşmalarının Uygulanması 100
2. Uluslararası Teamül 102
3. Hukukun Genel İlkeleri 103
4. Tek Yanlı Beyan (Unilateral Statement) 104
5. Mahkeme veya Tahkim Kararları 105
6. Doktrin 105
C. Yatırım Hukuku Kavramları 105
1. Yatırım ve Yatırımcı 106
a. Yatırım 106
aa. Doğrudan Yatırım 108
bb. Dolaylı Yatırım (Portfolio Investment) 110
b. Yatırımcı 112
c. Yatırım Alanında Rol Oynayan Önemli aktörler 114
aa. Özel Yatırımcılar (Private Investors) 114
bb. Ev sahibi Devlet 115
cc. Kaynak Devlet 116
dd. Uluslararası Örgütler 116
ee. Devlet şirketleri 116
2. Yatırım Sözleşmeleri 116
3. Yatırım Kabulü 119
III. ULUSLARARASI YATIRIM HUKUKUNDA KORUMA İLKELERİ 120
A. Ulusal Muamele (National Treatment) 121
B. En Çok Gözetilen Ulus Kaydı (Most–Favoured Nation Treatment) 124
C. Adil ve Hakkaniyetli Muamele (Fair and Equitable Treatment) 126
D. Transfer Özürlüğü (Transfer of Fund) 128
E. Tam Koruma ve Güvence (Full Protection and Security) 132
F. Hakkın Korunması (Preservation of Rights) 134
G. Keyfi veya Ayrımcı Muamele Tedbirler (ArbitraryDiscriminatory Measures) 135
Ğ. Zaruret Hali ve Mücbir Sebep (Emergency, Necessity, Armed Conflict, and Force Majeure) 136
H. Kamulaştırma (Expropriation) 137
1. Doğrudan Kamulaştırma (Direct Expropriation) 140
a. Kamu Yararı (Public Purpose) 141
b. Kamulaştırma işleminin hukuka uygun olarak yürütülmesi (The Principles of Due Process) 142
c. Ayrımcı Olmama (Non–Discriminatory) 142
d. Tazminat ödenmesi (Compansation) 142
2. Dolaylı Kamulaştırma (Indirect Expropriation) 144
I. Şemsiye Hükümler (Umbrella Clause) 146
İ. Yargıya Erişim (Access to justice) 149
VI. DEVLETLERİN SORUMLULUĞU VE POLİTİK RİSK SİGORTASI 152
A. Devletlerin Sorumluluğu İlkesi 152
B. Politik Risk Sigortasi (Political Risk Insurunce) 154
Üçüncü Bölüm
UYUŞMAZLIK ÇÖZÜMLERİ
I. DEVLETLERARASINDAKİ UYUŞMAZLIKLAR VE DTÖ BÜNYESİNDE OLUŞTURULAN AHHM 159
A. Genel Olarak 159
B. Kapsam ve Uygulama Alanı 163
C. Anlaşmazlıkların Halli Usulünde Yer Alan Organlar 164
1. Anlaşmazlıkların Halli Organı (AHO.) 164
2. Panel 166
3. Temyiz Organı (Appelate Body) 166
4. Sekreterya 166
D. Uyuşmazlık Çözüm Süreci 167
1. İstişare 167
2. İyiniyet Görevi, Uzlaştırma ve Arabuluculuk 168
3. Panel Süreci 169
a. Panellerin Oluşumu 169
b. Panel Üyelerinin Seçimi 169
b. Panellerin Görev Çerçeveleri ve İşlevi 171
c. Panel Usulleri 172
d. Ara Değerlendirme 175
e. Panel Raporlarının Kabul Edilmesi 175
4. Temyiz Süreci 176
5. Kararların Uygulanması 177
a. Tavsiyeler ve Kararların Uygulanmasının Denetimi 178
b. Tazminat ve Tavizlerin Askıya Alınması 179
F. Usule İlişkin Bazı Hususlar 180
1. Davacı Sıfatı 180
2.Gizlilik 180
3. Şikâyetçinin Tüm İddialarını ve Muhatabında İstisnaları İleri Sürme Zorunluluğu 180
4. Amicus Curiae Beyanı 181
5. Vekil Yoluyla Temsil 181
6. Usul Ekonomisi İlkesi 182
7. Yorumlama kuralları 182
II. YATIRIMCI İLE DEVLETLER ARASINDAKİ UYUŞMAZLIKLAR VE ICSID 183
A. Genel Olarak 183
B. ICSID.’in Kuruluş ve Teşkilatı 185
1. İdari Konsey 185
2. Sekreterlik 186
3. Paneller 187
C. ICSID.’in Yargılama Yetkisi 188
1. Kişi Bakımında Yetki (Ratione Parsonae) 188
2. Konu Bakımından Yetki (Ratione Materiae) 190
3. Yazılı Tahkim Sözleşmesi 191
D. Uyuşmazlığı Çözüm Usulleri 191
1. Arabuluculuk 192
a. Arabuluculuk İstemi 192
b. Arabuluculuk Komisyonunun Oluşturulması 192
c. Uzlaştırma Davası 193
d. Komisyonun Görevi 193
2. Hakemlik/Tahkim 194
a. Hakemlik İstemi 194
b. Heyetin Oluşturulması 194
c. Heyetin Yetkisi ve İşlemleri 195
d. Karar 196
aa. Kararın Yorumu, Düzeltilmesi ve Geçersiz Kılınması 196
aaa. Kararın Yorumu 196
bbb. Kararın Düzeltilmesi 197
ccc. Kararın Geçersiz Kılınması 197
bb. Kararın Tanınması ve Yürürlüğü 198
Kaynakça 201
Kavramlar Dizini 211 |