İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 5
Kısaltmalar 13
Giriş 15
Birinci Bölüm
KAVRAM VE KAPSAM OLARAK YERİNDEN
YÖNETİM VE YEREL ÖZERKLİK
I. YERİNDEN YÖNETİM KAVRAMI VE KAPSAMI 19
A. Kuramsal Çerçeve 19
B. Yerinden Yönetim (Adem–i Merkeziyet) Kavramı 21
C. Yerinden Yönetim (Adem–i Merkeziyet) Kapsamı 25
1. İdari Yerinden Yönetim (İdari Adem–i Merkeziyet) 25
a. Yerel Yönetimler (Yer Yönünden Yerinden Yönetimler) 25
b. Kamu Kurumları (Hizmet Yönünden Yerinden Yönetimler) 30
2. Siyasi Özerklik (Siyasal Adem–i Merkeziyet) 33
II. YEREL ÖZERKLİK KAVRAMI VE KAPSAMI 37
A. Yerel Özerklik Kavramı 37
1. Özerklik Kavramı 37
2. Hukuk Terimi Olarak “Özerklik” 39
3. Kavram Olarak “Yerel Özerklik” 40
B. Yerel Özerkliğin Amacı 45
C. Yerel Özerkliğin Hukuksal Çerçevesi 48
D. Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartında Yerel Özerklik 54
1. Tarihi Süreç 54
2. Hukuki Çerçeve 56
3. AYYÖŞ’de Yerel Özerklik Kavramı 57
4. AYYÖŞ’de Yerel Özerklik Kapsamı 59
5. AYYÖŞ’de Yerel Yönetimler Üzerinde Denetim ve Özerkliğin Korunması 62
6. AYYÖŞ ve Türkiye 63
E. Yerel Özerkliğin Kapsamı 67
1. Kuramsal Çerçeve 67
2. İdari Özerklik 67
3. Mali Özerklik 68
4. Fonksiyonel Özerklik 75
a. Fonksiyonel Özerklik Kavramı ve Hukuki Çerçevesi 75
b. Fonksiyonel Özerkliğin İlkeleri ve Sınırları 78
aa. Yerellik (Subsidiarity) İlkesi 79
bb. Genel Yetki İlkesi 81
cc. Özel Yetki İlkesi (Ultra Vires) 84
dd. Karma Yetki İlkesi (Liste Yöntemi) 85
ee. Görev ve Yetki Paylaşımında Diğer İlkeler 87
c. Türk Yönetim Hukukunda Fonksiyonel Özerklik 87
aa. Merkezi Yönetim ile Yerel Yönetimler Arası Arasındaki Görev Paylaşımı 87
bb. Yerel Yönetimlerin Kendi Aralarında Görev Paylaşımı 95
İkinci Bölüm
OSMANLI DEVLETİNDEN GÜNÜMÜZE
YEREL YÖNETİMLERİN ÖZERKLİĞİNİN TARİHİ
I. GENEL OLARAK 99
II. OSMANLI KLASİK DÖNEMİNDE YEREL YÖNETİM VE ÖZERKLİK 101
III. TANZİMAT’TAN CUMHURİYET’E YEREL YÖNETİM VE ÖZERKLİK 106
A. Tanzimat Dönemi Yerel Yönetim ve Yerel Özerklik 106
1. Tanzimat Hareketinin Felsefesi 106
2. Vilayet Sistemine Geçiş 109
3. Belediye Yönetimine Geçiş 110
4. Taşra Yönetiminde Meclisler ve Adem–i Merkeziyetçilik Arayışları 113
B. I. Meşrutiyet Dönemi Yerel Yönetim ve Yerel Özerklik 115
C. II. Meşrutiyet Dönemi Yerel Yönetim ve Yerel Özerklik 119
IV. CUMHURİYET DÖNEMİ YEREL YÖNETİM VE ÖZERKLİK 120
A. 1921 Anayasası ve Yerel Özerklik 120
B. 1924 Anayasası ve Yerel Özerklik 124
C. 1961 Anayasası ve Yerel Özerklik 128
D. 1982 Anayasası ve Yerel Özerklik 130
Üçüncü Bölüm
YEREL YÖNETİMLERİN İDARİ ÖZERKLİĞİ
I. YEREL İDARİ ÖZERKLİK KAVRAMI VE KAPSAMI 135
II. İCRAİ KARAR ALABİLME YETKİSİ 138
III. KARAR ORGANLARININ SEÇİMLE GÖREVE GELMESİ 141
A. Uluslararası Modeller 141
B. Anayasal Çerçeve 142
C. Karar Organı – Yürütme Organı Ayrımında İdari Özerklik 144
D. Belediye Organlarının Seçimi – İdari Özerklik İlişkisi 147
1. Belediye Başkanı Seçimi – İdari Özerklik İlişkisi 147
2. Ayrıksı Bir Uygulama: Belediyelere Kayyım Atanması 150
3. Belediye Meclisi Seçimi – İdari Özerklik İlişkisi 156
4. Belediye Encümeninin Oluşumu – İdari Özerklik İlişkisi 156
E. İl Özel İdaresi Organlarının Seçimi – İdari Özerklik İlişkisi 158
1. Vali Atamaları – İdari Özerklik İlişkisi 158
2. İl Genel Meclisi Seçimi – İdari Özerklik İlişkisi 160
3. İl Encümeni Oluşumu – İdari Özerklik İlişkisi 162
F. Köy Yönetimi Organlarının Seçimi – İdari Özerklik İlişkisi 166
IV. YEREL YÖNETİMLERİN ORGANLARININ GÖREVDEN UZAKLAŞTIRILMASI VE DÜŞÜRÜLME İŞLEMLERİ VE YARGISAL DENETİMİ 170
A. Belediye Organlarının Görevden Uzaklaştırılması ve Görevlerinin Sonlandırılması 170
1. Belediye Başkanının Görevden Uzaklaştırılması 170
a. Hukuki Çerçeve 170
b. Yargısal Denetim 176
2. Belediye Başkanlığından Düşürülme 182
a. Hukuki Çerçeve 182
b. Meclis Denetimi Yoluyla Belediye Başkanlığından Düşme 183
c. Belediye Kanunun 44. Maddesine Göre Belediye Başkanlığından Düşme 189
3. Belediye Meclisinin Feshi 195
a. Hukuki Çerçeve 195
b. Süresi İçinde Görev Yapmama Nedeniyle Fesih 197
c. Siyasî Konularda Karar Alma Nedeniyle Fesih 199
B. İl Özel İdaresi Organlarının Görevden Uzaklaştırılması ve Görevlerinin Sonlandırılması 201
1. Görevden Uzaklaştırma 201
2. İl Genel Meclisinin Feshi 202
3. Vali Üzerinde İl Genel Meclisi Denetimi 203
C. Köy Yönetimi Organlarının Görevden Uzaklaştırılması ve Görevlerinin Sonlandırılması 204
Dördüncü Bölüm
YEREL İDARİ ÖZERKLİK – VESAYET DENETİMİ İLİŞKİSİ
I. YEREL YÖNETİMLERİN DENETİMİ 211
A. Hukuksal Çerçeve 211
B. Kapsam 213
II. KAVRAM VE KAPSAM OLARAK İDARİ VESAYET DENETİMİ 215
A. İdari Vesayet Kavramı 215
B. Hukuksal Çerçeve 217
C. İdari Vesayet–Hiyerarşi Yetkisi Farklılığı 219
D. İdari Vesayet Yetkisini Kullanacak Makamlar 222
E. İdari Vesayetin Amacı 224
1. Kamu Yararı Sağlama Amacı 224
2. İdarenin Bütünlüğünü Sağlama Amacı 225
F. Hukukilik ve Yerindelik Denetimi Açısından İdari Vesayet Yetkisi 227
1. “Hukukilik Denetimi” Açısından İdari Vesayet 227
2. “Yerindelik Denetimi” Açısından İdari Vesayet 228
G. İdari Vesayet Yetkisinin Özellikleri 231
1. Kanunilik İlkesi 231
2. İstisnailik İlkesi 233
3. Dar Yorum İlkesi 233
4. Vesayet Yetkisi Devredilemez İlkesi 235
5. “Yerel Yönetimler Arası Vesayet Olmaz” İlkesi 236
H. İdari Vesayetin Kapsamı 238
1. Kişiler Üzerinde Vesayet Denetimi 238
2. İşlemler Üzerinde Vesayet Denetimi 240
a. Genel Çerçeve 240
b. İptal Yetkisi 242
c. Onama Yetkisi 242
d. Zorlaştırıcı (Geciktirici) Veto Yetkisi 251
e. Askıya Alma (Erteleme) Yetkisi 253
f. İzin Yetkisi 254
g. İkame Yetkisi 254
h. Dava Açma Yetkisi 257
ı. Danıştay’ın İnceleme Yetkisi 259
I. İdari Vesayet – Yerel Özerklik Dengesi 260
III. YEREL İDARİ ÖZERKLİK BAĞLAMINDA YEREL YÖNETİMLER ÜZERİNDE VESAYET DENETİMİ 268
A. Belediyelerin İşlemleri Üzerinde Vesayet Denetimi 268
1. Hukuki Çerçeve 268
2. Meclis Kararları Üzerinde “Posterior” Denetim 271
a. Belediye Başkanının “Geciktirici Veto Yetkisi” 271
b. Belediye Başkanının Dava Açma Yetkisi 272
c. Meclis Kararlarının Yürürlüğe Girmesi 273
d. Mülki İdare Amirinin Dava Açma Hakkı 275
3. Meclis Kararları Üzerinde “Priori” Denetim 280
B. Büyükşehir Belediyesi İşlemleri Üzerinde Vesayet Denetimi 281
1. Büyükşehir Belediyesi–İlçe Belediyesi Arası Vesayet İlişkisi 281
2. Hukuki Çerçeve 282
3. Büyükşehir İlçe Belediye Meclis Kararları Üzerinde Vesayet Denetimi 286
4. Büyükşehir Belediye Meclis Kararları Üzerinde Vesayet Denetimi 289
a. Büyükşehir Belediye Başkanına Verilen “Geciktirici Veto Yetkisi” 289
b. Büyükşehir Belediye Başkanının Dava Açma Yetkisi 289
c. Mülki İdare Amirinin Dava Açma Hakkı 291
5. Ayrıksı Bir Düzenleme; “İmar ve Bütçe” Kararları Üzerine Vesayet Denetimi 293
a. İmar Konusunda Vesayet Denetimi 294
b. Bütçeye İlişkin Kararlar Üzerinde Vesayet Denetimi 296
aa. İl ve İlçe Belediye Bütçesi Üzerinde Vesayet Denetimi 296
bb. Büyükşehir Belediye Bütçesi Üzerinde Vesayet Denetimi 297
C. İl Özel İdaresi İşlemleri Üzerinde Vesayet Denetimi 301
1. Yerel İdari Özerklik Çerçevesinde Vali–İl Genel Meclisi İlişkisi 301
2. İl Genel Meclisi Kararları Üzerinde Vesayet Denetimi 305
3. İl Daimi Encümeni Kararları Üzerinde Vesayet Yetkisi 308
D. Köy Yönetimi İşlemleri Üzerinde Vesayet Denetimi 310
1. Köy Derneği Kararları Üzerinde Vesayet Denetimi 310
2. İhtiyar Meclisinin Kararları Üzerinde Vesayet Denetimi 311
3. Köy Muhtarının Kararları Üzerinde Vesayet Denetimi 313
E. Yerel Yönetimlerin Eylemleri Üzerinde Denetim 315
Sonuç 317
Kaynakça 325
Kavramlar Dizini 339 |