İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 7
Kısaltmalar 13
GİRİŞ 15
Birinci Bölüm
AKILLI SÖZLEŞMELERİN HUKUKİ NİTELİĞİ
I. AKILLI SÖZLEŞME KAVRAMI 19
A. Önemi 19
B. Tanımı ve Özellikleri 20
1. Akıllı Sözleşmelerin Tanımı 20
2. Blokzincir Teknolojisi Kullanılarak Kurulan Akıllı Sözleşmeler 24
a. Blokzincir Teknolojisi Nedir? 24
b. Blokzincir Teknolojisinin Özellikleri 25
c. Akıllı Sözleşmelerin Kullanıldığı Alanlar 27
d. Akıllı Sözleşmeler ile “Geleneksel” Sözleşmelerin Karşılaştırılması 28
3. Akıllı Sözleşmelerin Özellikleri 31
a. Otomatik Uygulanabilirlik 31
b. Değiştirilememe 32
c. Akıllı Sözleşmelerin Aracısız Yürütülebilmesi 32
d. Akıllı Sözleşmeler ve Psödonimlik 33
4. Akıllı Sözleşmelerin Olumlu ve Olumsuz Yanları 34
a. Akıllı Sözleşmelerin Olumlu Yanları 34
b. Akıllı Sözleşmelerin Olumsuz Yanları 34
5. Akıllı Sözleşmelerin Türleri 35
a. Dar Anlamda Akıllı Sözleşmeler ve Geniş Anlamda Akıllı Sözleşmeler 35
b. Akıllı Sözleşme Kodu ve Akıllı Hukuki Sözleşmeler 36
c. off–chain Akıllı Sözleşmeler ve on–chain Akıllı Sözleşmeler 37
d. Tanımlı Akıllı Sözleşmeler ve Modül Akıllı Sözleşmeler 38
II. AKILLI SÖZLEŞMELERİN KURULMASI 38
A. Geleneksel Sözleşmelerin Kurulması 38
B. Geleneksel Sözleşmelerin Kurulmasına İlişkin Aranan Koşulların Akıllı Sözleşmelerin Kurulmasına Uygulanması 39
III. AKILLI SÖZLEŞMELERDEN DOĞABİLECEK İHTİLAFLARDA YABANCILIK UNSURUNUN TESPİTİ 43
A. Akıllı Sözleşmelerden Doğabilecek İhtilaf Olasılıkları 43
B. Milletlerarası Özel Hukuk Bakımından Yabancılık Unsuru Kavramı 45
C. Akıllı Sözleşmelerde Yabancılık Unsuru Yaratan Olgular 49
IV. AKILLI SÖZLEŞMELERİN VASIFLANDIRILMASI 54
A. Genel Olarak 54
B. Akıllı Sözleşmeleri “Sözleşme” Olarak Nitelendiren Görüş 56
C. Akıllı Sözleşmeleri “Yazılım Kodu” Olarak Nitelendiren Görüş 59
D. Milletlerarası Özel Hukuk Açısından Akıllı Sözleşmelerin Vasıflandırılması 60
İkinci Bölüm
TÜRK MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUKUNDA AKILLI SÖZLEŞMELERE UYGULANACAK HUKUKUN BELİRLENMESİ
I. SÖZLEŞMELERE UYGULANACAK HUKUKA İLİŞKİN KANUNLAR İHTİLAFI KURALLARININ AKILLI SÖZLEŞMELERE UYGULANMASI 65
A. Sözleşmelere Uygulanacak Hukukun Taraflarca Belirlenmesi 65
1. Hukuk Seçimi 65
2. Hukuk Seçiminin Şekli 68
3. Kısmi Hukuk Seçimi 69
4. Hukuk Seçiminin Zamanı 69
5. Taraflarca Seçilen Hukuk, Bir Devlet Hukuku Olmalı mıdır? 69
6. Akıllı Sözleşmelerde Taraf İradesine Nasıl Yer Verilecektir? 71
B. Taraf İradesi Yokluğunda Sözleşmeye Uygulanacak Hukukun Belirlenmesi 75
C. Taraf İradesi Yokluğunda Sözleşme ile Daha Sıkı İlişkili Hukukun Uygulanması 80
D. Sözleşmeye Uygulanacak Hukuku Sınırlayan Faktörler 83
1. Akıllı Sözleşmelerde Bir Tarafın Zayıf Taraf Olması Halinde Uygulanacak Hukuk 83
a. Genel Olarak 83
b. Tüketici Sözleşmelerine Uygulanacak Hukuk 84
c. İş Sözleşmelerine Uygulanacak Hukuk 87
2. Kamu Düzenine Aykırılığın Akıllı Sözleşmelere Uygulanacak Hukuk Açısından Değerlendirilmesi 88
3. Doğrudan Uygulanan Kuralların Akıllı Sözleşmelere Uygulanacak Hukuka Etkisi 91
E. Sözleşme Statüsünün Dışında Kalan Hususlar 94
1. Sözleşmenin Şekline Uygulanacak Hukuk 94
2. Tarafların Ehliyetine Uygulanacak Hukuk 95
3. Sözleşmeden Doğan İlişkinin Varlığı ve Maddi Geçerliliğine Uygulanacak Hukuk 97
II. MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUKTA AKILLI SÖZLEŞMELERE UYGULANACAK HUKUKA İLİŞKİN ALTERNATİF YAKLAŞIMLAR 98
A. Kanunlar İhtilafı Kuralarının Akıllı Sözleşmelere Uygulanacak Hukuk Açısından Yeterliliği 98
B. Lex Cryptographia Görüşü 102
1. Lex Cryptographia’nın Dayanağı Olarak Lex Mercatoria 102
2. Dijital Varlıklar ve Akıllı Sözleşmelere İlişkin Yapılan Metin Hazırlıkları 105
a. Avrupa Birliği Hazırlıkları 105
b. Dijital Varlıklar ve Özel Hukuka İlişkin UNIDROIT İlkeleri ve HCCH – UNIDROIT Ortak Çalışma Önerisi 106
c. Blokzincir Teknolojisi, Akıllı Sözleşmeler ve Tüketicilerin Korunmasına İlişkin Avrupa Hukuku Enstitüsü (ELI) İlkeleri 108
d. Uluslararası Swap ve Türev Ürünler Birliği (ISDA)’nin Akıllı Türev Ürün Sözleşmeleri için Hukuki Kılavuz 109
3. Akıllı Sözleşmelere Uygulanacak Hukukun Belirlenmesinde Lex Mercatoria’nın Etkisi 110
a. Lex Informatica 110
b. Lex Cryptographia 113
Üçüncü Bölüm
AKILLI SÖZLEŞMELERDEN DOĞAN UYUŞMAZLIKLARIN
ÇÖZÜM YOLLARININ TESPİTİ
I. AKILLI SÖZLEŞMELERDEN DOĞAN UYUŞMAZLIKLARIN ÇÖZÜMÜNDE TÜRK MAHKEMELERİNİN MİLLETLERARASI YETKİSİ 117
A. Akıllı Sözleşmelerden Doğan Uyuşmazlıkların Çözümünde Türk Mahkemelerinin Milletlerarası Yetkisinin Yetki Kuralları ile Tesisi 117
1. Genel Olarak 117
2. MÖHUK’da Düzenlenen Özel Yetki Kurallarına Göre 119
a. İş Sözleşmesi ve İş İlişkisi Davaları 119
b. Tüketici Sözleşmelerine İlişkin Davalar 120
c. Sigorta Sözleşmelerine İlişkin Davalar 121
3. MÖHUK’da Düzenlenen Genel Yetki Kuralına Göre İç Hukukun Yer Bakımından Yetki Kuralları 121
a. Davalının Yerleşim Yerinin veya Mutad Meskeninin Türkiye’de Bulunması
(HMK m. 6, m. 9) 121
b. Uyuşmazlık Konusu Malvarlığı Unsurunun Türkiye’de Bulunması (HMK m. 9) 122
c. Sözleşmelerden Doğan Davalara İlişkin Yetki Kuralı (HMK m. 10) 123
d. Yetki İtirazının İleri Sürülmediği Türk Mahkemesinin Yetkisi (HMK m. 19) 127
B. Akıllı Sözleşmelerden Doğan Uyuşmazlıkların Yetki Anlaşmaları Aracılığıyla Çözümü 128
1. Genel Olarak 128
2. Yetki Anlaşması Yoluyla Türk Mahkemelerinin Yetkili Kılınması 129
3. Yetki Anlaşması Yoluyla Yabancı Devlet Mahkemelerinin Yetkili Kılınması 133
II. AKILLI SÖZLEŞMELERDEN DOĞAN UYUŞMAZLIKLARIN ÇÖZÜMÜNDE ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜM YOLLARI 136
A. Yer İtibariyle Yetki Kuralları Yerine Önerilen Çözümler 136
B. Akıllı Sözleşmelerden Doğan Uyuşmazlıkların Blokzincir Dışındaki
Tahkim Yolu ile Çözümü 140
C. Akıllı Sözleşmelerden Doğan Uyuşmazlıkların Blokzincir Üzerindeki “Akıllı Tahkim” Yolu ile Çözümü 144
Sonuç 153
Kaynakça 157
Kavramlar Dizini 173 |