|
İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER
BEŞİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ 11
İÇİNDEKİLER 13
KISALTMALAR 29
TABLOLAR LİSTESİ 37
GİRİŞ.41
BİRİNCİ BÖLÜM
YASAMA VE YÜRÜTME ORGANLARI ARASINDAKİ İLİŞKİLERE GENEL BAKIŞ VE BAZI HÜKÛMET SİSTEMİ UYGULAMALARI
GENEL OLARAK 65
KUVVETLER ARASINDAKİ İLİŞKİLERE GÖRE HÜKÛ–MET SİSTEMLERİ 70
Parlamenter Hükûmet Sistemi 77
Genel Olarak. 84
Parlamenter Hükûmet Sistemini Benimseyen Devlet–ler90
Parlamenter Hükûmet Sisteminin Birleşik Krallık Uygulaması (Westminster Sistemi ya da Çoğunlukçu Sistem) ve Yasama ile Yürütme Organları Arasındaki İlişkiler. 97
a) Parlamento: Lordlar Kamarası ve Avam Kamara–sı. 113
(1) Lordlar Kamarası (House of Lords) 114
(2) Avam Kamarası (House of Commons) 116
b) Yürütme Organı: Kral/Kraliçe ve Kabine 121
(1) Kral/Kraliçe (The Crown) 121
(2) Kabine (Cabinet): Başbakan ve Bakanlar. 126
(a) Gölge Kabine (Shadow Cabinet) 131
c) Yasama ve Yürütme Organları Arasındaki İlişkiler 131
(1) Kanun Yapım Sürecinde Yürütme Organının Etkisi 132
(2) Devlet Başkanının Kanunları Veto Yetkisi 135
(3) Devlet Başkanının Avam Kamarası’nı Fesih Yetkisi 137
(4) Prorogation. 138
(5) İkincil Kanunlar ya da İkincil Yasama Biçimle–ri 140
(6) Karşı İmza Kuralı 142
(7) Parlamento’nun Yürütme Organını Denetle–me Araçları 144
(a) Güven Oylaması/Güvensizlik Oylaması 144
(b) Yazılı ve Sözlü Soru. 146
(c) Görüşmeler. 147
(d) Komisyonlar ya da Komiteler 148
d) 03/04/1721–01/01/2025 Tarihleri Arasında Birleşik Krallık’ta Görev Yapan Devlet Başkanları, Başbakanlar ve Hükûmetleri152
(1) Tabloyla İlgili Bilgi Notu. 168
Parlamenter Hükûmet Sisteminin Federal Almanya Cumhuriyeti Uygulaması ve Yasama ile Yürütme Organları Arasındaki İlişkiler. 173
a) Yasama Organı: Federal Meclis (Bundestag) ve Federal Konsey (Bundesrat) 174
b) Yürütme Organı: Federal Cumhurbaşkanı ve Federal Bakanlar Kurulu. 185
(1) Federal Cumhurbaşkanı (Bundespräsident) 185
(2) Federal Bakanlar Kurulu (Bundesregierung): Federal Başbakan (Şansölye) ve Federal Bakanlar 195
c) Yasama ve Yürütme Organları Arasındaki İlişkiler 202
(1) Kanun Yapım Sürecinde Yürütme Organının Etkisi 202
(2) Cumhurbaşkanı’nın Kanunları Veto Yetkisi 204
(3) Cumhurbaşkanı’nın Federal Meclis’i Fesih Yetkisi 206
(4) Kanun Hükmünde Kararnameler 206
(5) Zorunlu ya da İvedi Yasama Durumu. 209
(6) Karşı İmza Kuralı 210
(7) Parlamentonun Yürütme Organını Denetleme Araçları 212
(a) Soru. 213
(b) Fesih Tehdidi Altında Güven Oylaması 216
(c) Kurucu ya da Yapıcı Güvensizlik Oyu. 216
(d) Araştırma Komisyonları 217
(e) Komisyonlar. 219
d) 1949/2025 Yıllarında Federal Almanya Cumhuriyeti’nde Görev Yapan Cumhurbaşkanları, Başbakanlar ve Hükûmetler ile Bundestag Seçim Dönemleri222
Başkanlık Hükûmet Sistemi 229
Genel Olarak. 229
Başkanlık Hükûmet Sistemini Benimseyen Devletler 236
Başkanlık Hükûmet Sisteminin Amerika Birleşik Devletleri Uygulaması ve Yasama ile Yürütme Organları Arasındaki İlişkiler 239
a) Yasama Organı: Kongre (Congress) 245
(1) Temsilciler Meclisi (House of Representatives) 248
(2) Senato (Senate) 250
b) Yürütme Organı: Başkan (President) 252
(1) Başkan Yardımcısı (Vice President) 263
(a) Başkan Yardımcısının Görevleri 266
(b) Çeşitli Sebeplerle Başkanlık Görevini Yeri–ne Getiremeyen Başkanlar Yerine Başkanlık Görevini Yapan Başkan Yardımcıları (1841–1977) 267
(2) 1789–2025 Yılları Arasında Görev Yapan Baş–kanlar ve Başkan Yardımcıları 268
c) Yasama ve Yürütme Organları Arasındaki İlişkiler 279
(1) Kanun Yapım Sürecinde Yürütme Organının Etkisi 281
(2) Başkan’ın Kanunları Veto Yetkisi 283
(a) 30/04/1789 ile 03/01/2025 Tarihleri Arasın–da Görev Yapan Amerika Birleşik Devletleri Başkanları ve Veto Ettikleri Kanun Sayıları 285
(3) Başkanlık Kararnameleri (Executive Orders) 290
(a) 30/04/1789 ile 04/01/2025 Tarihleri Arasın–da Görev Yapan Amerika Birleşik Devletle–ri Başkanları ve İmzaladıkları Başkanlık Kararnameleri 294
(4) Birleşik Devletler Yüksek Mahkemesi (The Supreme Court of the United States) 300
(5) Bütçe Sürecinde Kongre ve Başkan. 303
(a) Federal Hükümetteki Finansman Boşlukla–rı ve Kapanmalar 307
(6) Senato’nun Bazı Atamaları Onaylama Yetkisi 310
(a) 12/11/2024 Tarihli Plum Book. 311
(7) Suçlama/İtham Mekanizması (Impeachment) 314
(a) 1799 ile 2025 Yılları Arasında Gerçekleştirilen Impeachment Yargılamalarının Sonuçları 317
Yarı Başkanlık Hükûmet Sistemi 320
Fransız Cumhuriyeti’nde 08/01/1959–09/01/2025 Tarihleri arasında Görev Yapan Cumhurbaşkanları ve Hükûmetler 335
Yarı Başkanlık Hükûmet Sistemini Benimseyen Devletler 340
İKİNCİ BÖLÜM
PARLAMENTER HÜKÛMET SİSTEMİNİN TÜRKİYE UYGULAMALARINA GENEL BAKIŞ
GENEL OLARAK 345
1876 KĀNÛN–I ESÂSÎ’DE 22/08/1909 TARİHLİ ANAYA–SA DEĞİŞİKLİKLERİ SONRASI DÖNEM 376
Yasama Organı: Heyet–i Umûmî ya da Meclis–i Umûmî. 384
Heyet–i Meb‘ûsan ya da Meclis–i Meb‘ûsan. 386
Heyet–i A‘yân ya da Meclis–i A‘yân. 392
Yürütme Organı: Pâdişâh ve Heyet–i Vükelâ ya da Meclis–i Vükelâ 395
Pâdişâh. 396
Heyet–i Vükelâ ya da Meclis–i Vükelâ. 401
a) II. Meşrutiyet Dönemi’nde Görev Yapan Hükûmetler. 404
Yasama ve Yürütme Organları Arasındaki İlişkiler. 408
Pâdişâhın Kanunları Veto Yetkisi 408
Pâdişâhın Heyet–i Meb‘ûsan’ı Fesih Yetkisi 410
Kānûn–ı Muvakkatler ya da Geçici Kanunlar. 412
Nizâmnâmeler ya da Tüzükler. 415
Yasama Organının Yürütme Organını Denetleme Araçları 418
a) Soru ya da Sual 418
b) Güven Oylaması ve Gensoru ya da İstîzâh419
c) Meclis Araştırması ya da Heyet–i Tahkîkîye 422
d) Meclis Soruşturması .423
e) Genel Görüşme 425
III. 1921 VE 1924 TEŞKİLÂT–I ESÂSİYYE KÂNÛNLARI DÖNEMİ 428
1961 ANAYASASI DÖNEMİ. 441
Genel Olarak 446
Yasama Organı: Türkiye Büyük Millet Meclisi 447
Millet Meclisi 448
Cumhuriyet Senatosu. 449
Yürütme Organı: Cumhurbaşkanı ve Bakanlar Kuru lu 450
Cumhurbaşkanı 451
Bakanlar Kurulu: Başbakan ve Bakanlar. 458
“Karşı İmza Kuralı” ve Cumhurbaşkanı’nın Siyasi Sorumsuzluğu 460
Yasama ve Yürütme Organları Arasındaki İlişkiler. 461
Cumhurbaşkanı’nın Kanunları Bir Daha Görüşülmek Üzere Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne Geri Gönder–me Yetkisi 465
Cumhurbaşkanı’nın Türkiye Büyük Millet Meclisi Seçimlerinin Yenilenmesine Karar Verme Yetkisi 469
Kanun Hükmünde Kararnameler 472
Yasama Organının Yürütme Organını Denetleme ve Bilgi Edinme Araçları 474
a) Soru.475
b) Genel Görüşme 477
c) Meclis Araştırması.478
d) Meclis Soruşturması .480
e) Güven Oylaması 482
f) Gensoru 484
27/05/1960 ile 12/09/1980 Tarihleri Arasında Görev Yapan Hükûmetler ve Cumhurbaşkanları 486
1961 Anayasası Döneminde Görev Yapan Koalisyon ve Azınlık Hükûmetleri 489
1982 ANAYASASI’NIN İLK HALİ 492
Genel Olarak 496
Yasama Organı: Türkiye Büyük Millet Meclisi 499
23/04/1920 ile 02/06/2023 Tarihleri arasında Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin Üye Tam Sayısındaki Değişiklikler 511
Yürütme Organı: Cumhurbaşkanı ve Bakanlar Kuru lu 515
Cumhurbaşkanı 517
Bakanlar Kurulu: Başbakan ve Bakanlar. 528
Karşı İmza Kuralı ve Cumhurbaşkanı’nın Siyasi Sorumsuzluğu 538
Hükûmet Sistemi: “Rasyonelleştirilmiş ya da Aklîleştirilmiş Parlamenter Hükûmet Sistemi” 544
Yasama ve Yürütme Organları Arasındaki İlişkiler. 552
Cumhurbaşkanı’nın Kanunları Bir Daha Görüşülmek Üzere Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne Geri Gönder–me Yetkisi 553
Cumhurbaşkanı’nın Türkiye Büyük Millet Meclisi Seçimlerinin Yenilenmesine Karar Verme Yetkisi 558
Kanun Hükmünde Kararnameler 559
Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin Bilgi Edinme ve De–netleme Araçları .569
a) Soru 570
b) Güven Oylaması572
c) Gensoru 575
d) Meclis Soruşturması .578
31/05/2007 TARİHLİ ANAYASA DEĞİŞİKLİKLERİ SONRASI DÖNEM 582
Genel Olarak 583
Anayasa Değişikliği Sürecine Kısa Bir Bakış. 587
Hükûmet Sisteminde Değişiklik Oldu Mu?. 599
VII. 12/09/1980 TARİHLİ ASKERİ DARBE’DEN CUMHUR–BAŞKANLIĞI HÜKÛMET SİSTEMİNE GEÇİLİNCEYE KADAR GÖREV YAPAN HÜKÛMETLER VE CUMHUR–BAŞKANLARI 613
VIII. 1982 ANAYASASI DÖNEMİNDE GÖREV YAPAN KOALİSYON VE AZINLIK HÜKÛMETLERİ 618
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÛMET SİSTEMİNDE YASAMA VE YÜRÜTME ORGANLARI ARASINDAKİ İLİŞKİLER
21/01/2017 TARİHLİ ANAYASA DEĞİŞİKLİKLERİ SON–RASI DÖNEM 623
Genel Olarak 634
Yasama Organı: Türkiye Büyük Millet Meclisi 651
Milletvekillerinin Seçimi 663
Milletvekillerinin Hukuki Statüsü. 674
Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin İç Yapısı 678
a) Başkanlık Divanı678
b) Danışma Kurulu 680
c) İhtisas Komisyonları .681
d) Siyasi Parti Grupları.684
Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin Görev ve Yetkile–ri685
Yürütme Organı: Cumhurbaşkanı 688
Seçimi 693
Göreve Başlaması ve Görevinin Sona Ermesi 703
Görev ve Yetkileri 708
Siyasi ve Hukuki Sorumluluğu. 712
Düzenleyici İşlemleri 714
a) Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri .715
b) Cumhurbaşkanlığı Yönetmelikleri.732
c) Cumhurbaşkanlığı Kararları734
d) Adsız Düzenleyici İşlemler.738
Kabinenin Diğer Üyeleri: Cumhurbaşkanı Yardımcıları ve Bakanlar 739
a) Cumhurbaşkanı Yardımcıları 740
(1) Cumhurbaşkanı Yardımcısı Atanabilmek İçin Gerekli Şartlar 742
(2) Cumhurbaşkanı Yardımcılarının Görev ve Yetkileri 743
(3) Cumhurbaşkanı Yardımcılarının Sorumluluğu 743
b) Bakanlar.745
(1) Bakan Atanabilmek İçin Gerekli Şartlar 750
(2) Bakanların Görev ve Yetkileri 750
(3) Bakanların Sorumluluğu. 751
(4) Bakan Yardımcıları 753
(5) Bakanlıklar. 755
Politika Kurulları 757
Cumhurbaşkanlığı Ofisleri 760
Bağlı Kurum ve Kuruluşlar. 760
Parlamenter Hükûmet Sistemi Uygulaması Döneminde Cumhurbaşkanlığı Görevini Yerine Getirenler, Cumhurbaşkanlığı Hükûmet Sistemi Uygulama–sı Dönemindeki Cumhurbaşkanı Seçimlerinde Aday Olabilir Mi? 761
Yasama ve Yürütme Organları Arasındaki İlişkiler ve Kimi Etkileşim Araçları 789
Kanun Yapım Sürecinde Yürütme Organının Etki–si790
Cumhurbaşkanı’nın “Kanunları Veto Yetkisi”. 794
Cumhurbaşkanı’nın “Seçimlerin Yenilenmesine Karar Verme Yetkisi” 798
Cumhurbaşkanı’nın Cezai Sorumluluğu. 806
Cumhurbaşkanı Yardımcılarının ve Bakanların Cezai Sorumlulukları ve Yargılanmaları 813
Cumhurbaşkanı Seçimi ile Milletvekili Genel Seçi–minin Aynı Tarihte Yapılması 818
Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin Bilgi Edinme ve Denetleme Araçları 822
a) Yazılı Soru 825
b) Kanun Tekliflerinin Görüşülmesi Sırasında Soru ve Cevap İşlemi .828
c) Genel Görüşme 829
d) Meclis Araştırması832
e) Meclis Soruşturması 835
(1) Cumhurbaşkanlığı Hükûmet Sisteminde He–sap Verebilirlik Mekanizmaları 836
Cumhurbaşkanlığı Hükûmet Sistemi ile Parlamenter Hükûmet Sisteminin Türkiye Cumhuriyeti Uygulama–sının Karşılaştırılması 838
Cumhurbaşkanlığı Hükûmet Sisteminin, Başkanlık Hükûmet Sisteminin Amerika Birleşik Devletleri Uygulaması ve Yarı Başkanlık Hükûmet Sisteminin Fransız Cumhuriyeti Uygulaması ile Karşılaştırılması 841
ARA DEĞERLENDİRME. 848
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÛMET SİSTEMİNDE YASAMA VE YÜRÜTME ORGANLARI ARASINDAKİ İLİŞKİLER BAKIMINDAN ÇIKABİLECEK SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ İLE BAZI TARTIŞMALAR GENEL OLARAK 867
CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÛMET SİSTEMİNDE YA–SAMA VE YÜRÜTME ORGANLARI ARASINDAKİ İLİŞKİLERLE İLGİLİ KİMİ SORUNLAR VE TARTIŞMALAR 869
Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin “Bütçe Hakkı”nın Zayıflatılması Tartışmaları 870
“Tarafsız ve Partili Cumhurbaşkanı” Tartışmaları 892
“Çift ya da Çifte Meşruiyet” İddiası 903
“Seçimlerin Yenilenmesine Karar Verme Yetkisi” Bakımından Cumhurbaşkanı ile Türkiye Büyük Millet Meclisi Arasındaki Denge(sizlik) 911
Delegasyoncu Demokrasi Tartışmaları ve Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri 918
Cumhurbaşkanı’nın Atama Yetkileri 930
“Cumhurbaşkanı’nın Sorumluluğu” Tartışmaları 941
Otoriterizm ve Kuvvetler Birliği Tartışmaları 946
İ. Parlamenter Hükûmet Sistemine Dönüş ve Bu Sistemin Rasyonelleştirilmesi Önerileri 963
“Kurucu ya da Yapıcı Güvensizlik Oyu” Kurumu 974
Alternatif ya da Aralıklı Başkanlık Sistemi 977
III. NELER YAPILABİLİR?. 979
Milletvekillerinin Seçildikleri Bölgedeki Seçmenleriyle Daha Yakın İlişki İçerisinde Bulunmaları Sağlanabi–lir.983
Siyasi Partilerde Değişimi Teşvik Edici Düzenlemeler Yapılabilir 987
Kamu Denetçiliği Kurumu Güçlendirilebilir ve Kurumun Etkinliği Artırılabilir 991
Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu’yla İlgili Kimi Değişiklikler Yapılabilir 998
Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin Denetim Mekanizmaları Güçlendirilebilir 1004
Cumhurbaşkanlığı Politika Kurulları ile Türkiye Büyük Millet Meclisi Komisyonları Arasında Etkileşim Sağlanabilir 1007
Kamu Siyasalarının Belirlenmesinde Halk Oylaması Usulü Benimsenebilir 1009
“Halkın Vetosu” Kurumu Kabul Edilebilir. 1012
Seçmene “Kanun Teklifi Sunma Hakkı” Verilebilir.1014
Seçmene “Geri Çağırma Hakkı” Verilebilir 1015
E–Demokrasi Uygulamaları ve Dijitalleşme Yaygınlaştırılabilir 1019
Hâkimler ve Savcılar Kurulu Güçlendirilebilir. 1023
İ. Anayasa Yargısıyla İlgili Reform Yapılabilir 1029
Cumhurbaşkanlığı Kararnameleriyle İlgili Tereddütler Giderilebilir 1039
Cumhurbaşkanı Seçimi ile Birlikte Cumhurbaşkanı Yardımcısı Seçimi de Yapılabilir 1049
SONUÇ 1055 |
Bilgisayar, Teknoloji Kitapları 
