İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER 5
KISALTMALAR LİSTESİ 11
GİRİŞ 13
BİRİNCİ BÖLÜM
İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ
1. İFADEÖZGÜRLÜĞÜ KAVRAMI, KAPSAMI VE TEMELLERİ 23
1.1. Kavramsal Olarak İfade Özgürlüğü 23
1.2. İfade Özgürlüğünün Temellendirilmesi 24
1.2.1. Gerçeklik Kuramı 24
1.2.2. Demokrasi Kuramı 26
1.2.3. Kendini Gerçekleştirme Kuramı 28
1.3. İfade Özgürlüğünün Kapsamı 29
1.3.1. Siyasi İfadeler 30
1.3.2. Sanatsal İfadeler 35
1.3.3. Akademik İfadeler 38
1.3.4. Ticari İfadeler 44
1.3.5. Dini ve Ahlaki Konulara İlişkin İfadeler 46
1.3.6. Nefret Söylemi İçeren İfadeler 51
1.3.7. Şiddete Teşvik Eden İfadeler 55
2. ULUSLARARASI BELGELERDE İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ 57
2.1. Birleşmiş Milletler Belgeleri 57
2.1.1. Birleşmiş Milletler Evrensel Beyannamesi 57
2.1.2. Uluslararası Medeni ve Siyasal Haklar Sözleşmesi 59
2.1.3. Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi 60
2.2. Amerikan İnsan Hakları Sözleşmesi 61
2.3. Afrika İnsan Hakları Sözleşmesi 62
2.4. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 63
2.4.1. Sözleşme Kapsamında İfade Özgürlüğü 66
2.4.2. Sözleşme Uyarınca İfade Özgürlüğünün Sınırlandırılmasına
İlişkin Meşru Nedenler 68
2.4.2.1. Ulusal Güvenliğin, Toprak Bütünlüğünün, Kamu
Düzeninin veya Kamu Güvenliğinin Korunması 69
2.4.2.2. Suç İşlenmesinin Önlenmesi 72
2.4.2.3. Sağlık veya Ahlakın Korunması 73
2.4.2.4. Başkalarının Şöhret ve Haklarının Korunması 74
2.4.2.5. Gizli Bilgilerin Yayılmasının Önlenmesi 76
2.4.2.6. Yargı Erkinin Otorite ve Tarafsızlığının Korunması 77
3. 1982 ANAYASASINDA İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ 79
3.1. Genel Olarak İfade Özgürlüğü 80
3.1.1. İfade Özgürlüğüne İlişkin Düzenlemeler 82
3.1.1.1. Düşünce ve Kanaat Özgürlüğü 83
3.1.1.2. Düşünceyi Açıklama ve Yayma Özgürlüğü 84
3.1.2. İfade Özgürlüğünün İlişkili Olduğu Haklar 85
3.1.2.1. Bilim ve Sanat Özgürlüğü 85
3.1.2.2. Basın Özgürlüğü 87
3.1.2.3. Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Düzenleme Özgürlüğü 91
3.1.2.4. Örgütlenme Özgürlüğü 92
3.2. Anayasa’da İfade Özgürlüğünün Sınırlandırılmasına İlişkin Koşullar ve
Güvence Ölçütleri 93
3.2.1. İfade Özgürlüğünün Sınırlandırılmasına İlişkin Genel Koşullar 93
3.2.1.1. Kanunilik 94
3.2.1.2. İlgili Maddede Belirtilen Sebeplere Dayanma 95
3.2.1.3. Anayasanın Sözüne ve Ruhuna Uygunluk 95
3.2.1.4. Demokratik Toplum Düzeninin Gereklerine Uygunluk 96
3.2.1.5. Hakkın Özüne Dokunmama 97
3.2.1.6. Laik Cumhuriyetin Gereklerine Aykırı Olmama 97
3.2.1.7. Ölçülülük 99
3.2.2. İfade Özgürlüğünün Sınırlandırılmasına İlişkin Meşru Nedenler 99
3.2.2.1. Milli Güvenlik, Kamu Düzeni ve Kamu Güvenliğinin
Korunması, Suç İşlenmesinin Önlenmesi ve Devlet Sırrı
Olarak Usulünce Belirtilmiş Bilgilerin Açıklanmaması 100
3.2.2.2. Cumhuriyetin Temel Niteliklerinin Korunması 101
3.2.2.3. Devletin Ülkesi ve Milletiyle Bölünmez Bütünlüğünün
Korunması 102
3.2.2.4. Başkalarının Şöhret veya Haklarının, Özel ve Aile
Hayatlarının ya da Kanunun Öngördüğü Meslek
Sırlarının Korunması 103
3.2.2.5. Yargılama Görevinin Gereğine Uygun Olarak Yerine
Getirilmesi 105
4. BÖLÜME İLİŞKİN GENEL DEĞERLENDİRME VE GÖRÜŞLERİMİZ 106
İKİNCİ BÖLÜM
5651 SAYILI KANUN UYARINCA SUÇ İŞLENMESİNİN
ÖNLENMESİ AMACIYLA İNTERNET İÇERİĞİNE ERİŞİMİN ENGELLENMESİ
1. 5651 SAYILI KANUN UYARINCA İNTERNET İÇERİĞİNE ERİŞİMİN
ENGELLENMESİ 111
1.1. Genel Olarak 5651 sayılı Kanun 112
1.1.1. 5651 sayılı Kanun’da Yer Alan Süjeler ve Sorumlulukları 113
1.1.1.1. İçerik Sağlayıcı 113
1.1.1.2. Yer Sağlayıcı 114
1.1.1.3. Erişim Sağlayıcı 115
1.1.1.4. Toplu Kullanım Sağlayıcı 116
1.1.1.5. Sosyal Ağ Sağlayıcı 118
1.1.1.5.1. Genel Olarak Sosyal Ağ Sağlayıcı 118
1.1.1.5.2. Sosyal Ağ Sağlayıcının Sorumlulukları ve
7418 sayılı Kanunla Getirilen Yükümlülükler 118
1.1.1.5.3. Elektronik Deliller ve Değerlendirilmesi 128
1.1.1.6. Erişim Sağlayıcıları Birliği 132
1.1.1.7. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu 133
1.1.2. Erişimin Engellenmesi Yöntemleri 134
1.1.2.1. Genel Olarak Erişimin Engellenmesi Yöntemleri 134
1.1.2.2. Tekniğe Göre Erişim Engelleme 142
1.1.2.2.1. IP Engellemesi 143
1.1.2.2.2. DNS Engellemesi 143
1.1.2.2.3. URL Engellemesi 144
1.1.2.2.4. Proxy Engellemesi 145
1.1.3. Erişimin Engellenmesi Kararlarının Hukuki Niteliği 146
1.1.3.1. Koruma Tedbiri Olarak Erişimin Engellenmesi 147
1.1.3.2. İdari Tedbir Olarak Erişimin Engellenmesi 149
1.1.3.3. Kişisel Başvuru Nedeniyle Erişimin Engellenmesi 150
2. SUÇ İŞLENMESİNİN ÖNLENMESİ AMACIYLA ERİŞİMİN ENGELLENMESİ 151
2. 1. Bazı Kanunlarda Yer Alan Suçlar Nedeniyle Erişimin Engellenmesi 151
2.1.1. 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nda Yer Alan Suçlar 152
2.1.1.1. İntihara Yönlendirme 152
2.1.1.2. Çocukların Cinsel İstismarı 156
2.1.1.3. Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Kullanılmasını
Kolaylaştırma 159
2.1.1.4. Sağlık İçin Tehlikeli Madde Temini 161
2.1.1.5. Müstehcenlik 162
2.1.1.6. Fuhuş 168
2.1.1.7. Kumar Oynanması İçin Yer ve İmkan Sağlama 171
2.1.2. 5816 sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanun 174
2.1.3. 7258 sayılı Futbol ve Diğer Spor Müsabakalarında Bahis ve Şans
Oyunları Düzenlenmesi Hakkında Kanun 174
2.1.4. 2937 sayılı Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Milli İstihbarat
Teşkilatı Kanunu Kapsamında Erişimin Engellenmesi 175
2.1.5. 5602 sayılı Şans Oyunları Hasılatından Alınan Vergi, Fon ve
Payların Düzenlenmesi Hakkında Kanun Kapsamında Erişimin
Engellenmesi 176
2.1.6. Erişimin Engellenmesi Kararının Verilmesi 178
2.2. Gecikmesinde Sakınca Bulunan Haller Kapsamında Erişimin
Engellenmesi 185
2.2.1. Erişimin Engellenmesi Kararının Verilmesi 187
2.2.2. Erişimin Engellenmesi Kararlarına İtiraz 190
3. DİĞER NEDENLERLE ERİŞİMİN ENGELLENMESİ 199
3.1. Kişilik Haklarının İhlali Nedeniyle Erişimin Engellenmesi 199
3.1.1. Uyarı Yöntemi 200
3.1.2. Unutulma Hakkı 201
3.1.3. Erişimin Engellenmesi Kararının Verilmesi 202
3.2. Özel Hayatın Gizliliğinin İhlali Nedeniyle Erişimin Engellenmesi 204
3.2.1. Erişimin Engellenmesi Kararının Verilmesi 205
4. BÖLÜME İLİŞKİN GENEL DEĞERLENDİRME VE GÖRÜŞLERİMİZ 208
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ VE ANAYASA MAHKEMESİ
KARARLARINDA SUÇ İŞLENMESİNİN ÖNLENMESİ AMACIYLA İNTERNET
İÇERİĞİNE ERİŞİMİN ENGELLENMESİ VE İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ
1. AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ’NİN İNTERNET İÇERİĞİNE
ERİŞİMİN ENGELLENMESİNE İLİŞKİN KARARLARI 213
1.1. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Esasa İlişkin İnceleme Kriterleri 213
1.1.1. Müdahalenin Varlığı 213
1.1.2. Müdahalenin İhlal Niteliği 214
1.1.2.1. Yasayla Öngörülme 214
1.1.2.2. Meşru Amaca Uygunluk 217
1.1.2.3. Demokratik Toplum Düzeninin Gereklerine Uygunluk 219
1.1.2.3.1. Ölçülülük 221
1.1.2.3.2. Hakkın Özüne Dokunmama 223
1.2. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Erişimin Engellenmesi
Nedeniyle İfade Özgürlüğüne İlişkin Kararları 224
1.2.1. Erişimin Engellenmesi Tedbiri Kapsamında İnternet
Kullanıcısının Mağdur Sıfatının Tespitine İlişkin Kararlar 224
1.2.2. Erişimin Engellenmesi Tedbirinin Demokratik Toplum
Düzeninin Gerekleri Yönünden Değerlendirilmesine İlişkin
Kararlar 228
1.2.3. Erişimin Engellenmesi Tedbirinin Yasayla Öngörülme Kriteri
Bakımından Değerlendirilmesine İlişkin kararlar 229
1.2.3.1. Rus Federal Kanunu’nun Değerlendirilmesine İlişkin
Kararlar 229
1.2.3.2. 5651 sayılı Kanun’un Değerlendirilmesine İlişkin
Kararlar 233
2. ANAYASA MAHKEMESİ’NİN SUÇ İŞLENMESİNİN ÖNLENMESİ AMACIYLA
ERİŞİMİN ENGELLENMESİNE İLİŞKİN KARARLARI 237
2.1. Anayasa Mahkemesi’nin Esasa İlişkin İnceleme Kriterleri 238
2.1.1. Müdahalenin Varlığı 240
2.1.2. Müdahalenin İhlal Niteliği 240
2.1.2.1. Müdahalenin Kanuniliği 241
2.1.2.1.1. Şekli Anlamda Kanun 241
2.1.2.1.2. Maddi Anlamda Kanun 242
2.1.3. Meşru Amaç 244
2.1.4. Demokratik Toplum Düzeninde Gereklilik 245
2.1.5. Ölçülülük 246
2.2. Anayasa Mahkemesi’nin Suç İşlenmesinin Önlenmesi Amacıyla
Erişimin Engellenmesi Nedeniyle İfade Özgürlüğüne İlişkin Kararları 247
2.2.1. 5651 sayılı Kanun’un 8’inci maddesi Kapsamında Suç
İşlenmesinin Önlenmesi Amacıyla Erişimin Engellenmesi
Nedeniyle İfade Özgürlüğüne İlişkin Kararları 247
2.2.2. 5651 sayılı Kanun’un 8/A maddesi Kapsamında Suç
İşlenmesinin Önlenmesi Amacıyla Erişimin Engellenmesi
Nedeniyle İfade Özgürlüğüne İlişkin Kararları 249
2.2.2.1. Kullanıcının Mağdur Sıfatına İlişkin Kararları 249
2.2.2.2. Demokratik Toplumda Gereklilik Bakımından Kararları 252
2.2.2.3. Kanunilik Bakımından Kararları 258
3. BÖLÜME İLİŞKİN GENEL DEĞERLENDİRME VE GÖRÜŞLERİMİZ 265
SONUÇ 269
KAYNAKLAR 283 |