İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 5
İÇİNDEKİLER 7
TÜRK HUKUK TARİHİ ÇALIŞMALARINDA YAPAY ZEKÂNIN KULLANIMI
Dr. Öğr. Üyesi Ali TURAN
GİRİŞ 16
I. TÜRK HUKUK TARİHİ DİSİPLİNİ: MUHTEVASI, DÖNEMLERİ, BİLGİ
KAYNAKLARI ve ZORLUKLARI 18
A. Türk Hukuk Tarihinin Muhtevası ve Dönemlendirilmesi 18
B. Türk Hukuk Tarihinin Bilgi Kaynakları ve Zorlukları 21
1. Türk Hukuk Tarihinin Bilgi Kaynakları 21
a. İslamiyet Öncesi Türk Hukuk Tarihinin Bilgi Kaynakları 22
aa. Milli Kaynaklar 22
aaa. Lisan (Dil) 22
bbb. Edebiyat 22
ccc. Hukuki Örf ve Adetler 23
ddd. Kanunnameler 23
eee. Epigrafik ve Arkeolojik Eserler 23
bb. Yabancı Kaynaklar 24
b. İslamiyet Sonrası Türk Hukuk Tarihinin Bilgi Kaynakları 24
aa. Fıkhi Eserler ve Hadis ve Tefsir Kitapları 24
bb. Fetva Mecmuaları 25
cc. Arşiv Belgeleri 26
dd. Kanunnameler 27
ee. Mahkeme Defterleri 28
ff. Kronikler ve Tarihler 29
gg. Hatıratlar 29
hh. Siyasetnameler 29
ii. Seyahatname ve Sefaretnameler 30
jj. Biyografiler 30
kk. Gazete ve Dergiler 30
ll. Diğer Kaynaklar 31
2. Türk Hukuk Tarihi Araştırmalarının Zorlukları/Problemleri 32
a. Lisan (Dil) Problemi 32
b. Malzeme (Kaynak) Problemi 33
c. Multidisipliner Bir Alan Olma Problemi 34
II. YAPAY ZEKÂ ve TÜRK HUKUK TARİHİ ÇALIŞMALARINDA YAPAY ZEKÂNIN
KULLANIMI 35
A. Yapay Zekâ ve Yapay Zekânın Kısa Bir Tarihçesi 35
B. Türk Hukuk Tarihi Çalışmalarında Yapay Zekânın Kullanımı 39
1. Metin Hazırlama, Analiz Etme, Düzeltme ve Karşılaştırma 41
2. Bilgi ve Kaynak Temini 47
3. Tercüme Faaliyetleri 49
4. Tarihi Belgelerin ve Eserlerin Dijital Ortama Aktarımı, Okunması ve
Düzenlenebilir Hale Getirilmesi 51
III. TÜRK HUKUK TARİHİ ÇALIŞMALARINDA YAPAY ZEKÂNIN KULLANIMININ
AVANTAJLARI ve DEZANTAJLARI 56
A. Türk Hukuk Tarihi Çalışmalarında Yapay Zekânın Kullanımının
Avantajları 56
B. Türk Hukuk Tarihi Çalışmalarında Yapay Zekânın Kullanımının
Dezavantajları 58
SONUÇ 63
KAYNAKÇA 65
VERGİ İDARESİNDE YAPAY ZEKÂ UYGULAMALARI: RİSKLER VE FIRSATLAR
Prof. Dr. Tamer BUDAK – Arş. Gör. Dr. Osman Kağan ERGÜR
I. GİRİŞ 70
II. DİJİTALLEŞME VE VERGİLEMEDE TEKNOLOJİK GELİŞMELER 71
III. YAPAY ZEKÂ KAVRAMI VE KULLANIMI 74
A. Yapay Zekâ Kavramının Tanımı ve Özellikleri 75
B. Yapay Zekânın Vergi İdarelerinde Kullanımı ve Seçili Ülke Örnekleri 80
1. Yapay Zekânın Vergi İdarelerinde Kullanımına İlişkin Seçili Ülke
Örnekleri 80
2. Türkiye’de Vergi İşlemlerinde Yapay Zekâ Kullanımı 85
IV. VERGİ İDARELERİNDE YAPAY ZEKÂ KULLANIMININ SUNDUĞU FIRSATLAR VE
OLUŞTURDUĞU RİSKLER 89
A. Vergi İdarelerinde Yapay Zekâ Kullanımının Sunduğu Fırsatlar 89
B. Vergi İdarelerinde Yapay Zekâ Kullanımının Oluşturduğu Riskler 92
V. SONUÇ 94
KAYNAKÇA 96
YAPAY ZEKÂNIN VERGİLENDİRİLEBİLİRLİĞİ: ROBOT VERGİLERİ ÜZERİNDEN BİR DEĞERLENDİRME
Dr. Öğr. Üyesi Mustafa KARATAŞ
GİRİŞ 104
I. ROBOT VERGİLERİNİN KAVRAMSAL VE TEORİK ALTYAPISI 111
A. Robot vergisi kavramı ve kapsamı 111
B. Robot vergisinin gerekçelendirilmesi 112
C. Robot vergisinde robotların vergisel konumu 114
1. Verginin mükellefi olarak robotlar 114
2. Verginin konusu olarak robotlar 115
II. ROBOT VERGİLERİNE İLİŞKİN YAKLAŞIMLAR 116
A. Vergi mükellefi olarak robotların vergilendirilmesi 118
B. Verginin konusu olarak robotların vergilendirilmesi 119
1. Robot kullanımının vergilendirilmesi 119
2. Diğer stratejiler 121
III. ROBOT VERGİLERİNE YÖNELİK ULUSAL YASAL GİRİŞİMLER 127
A. Güney Kore 127
B. Avusturya 128
B. İtalya 128
C. İsviçre 129
D. Amerika Birleşik Devletleri 129
IV. ROBOT VERGİLERİNİN TAŞIDIĞI MUHTEMEL RİSKLER VE
UYGULANABİLİRLİĞİ 131
A. Genel olarak 131
B. Robot vergilerinin taşıdığı muhtemel riskler 131
1. Robotların tanımlanması kaynaklı riskler 131
2. Vergiyi kimin ödeyeceğinin belirsizliği riski 132
3. İnovasyon ve yatırım üzerindeki riskler 134
4. Vergi rekabeti ve vergiden kaçınma sorunları 134
C. Robot vergilerinin uygulanabilirliği 136
SONUÇ 140
KAYNAKÇA 142
YAPAY ZEKÂ KULLANIMININ HUKUK MESLEKLERİNE ETKİSİ
Dr. Öğr. Üyesi Mehmet ÇOĞALAN
GİRİŞ 148
I. GENEL OLARAK YAPAY ZEKÂ TEKNOLOJİSİ 150
A. Yapay Zekâ Teknolojisinin Tarihi Gelişimi 150
1. Ortaya Çıkışı 150
2. Yapay Zekâ Teknolojisinin Günümüzdeki Kullanım Şekilleri 151
B. Yapay Zekânın Teknolojisinin Teknik Açıdan Değerlendirilmesi 153
1. Yapay Zekâ Kavramı 153
2. Yapay Zekâ Teknolojisinin Öğrenme Çeşitleri 155
a. Machine Learning (Makine Öğrenmesi) Yöntemi 155
b. Deep Learning (Derin Öğrenme) Yöntemi 157
II. YAPAY ZEKÂ KULLANIMININ HUKUK MESLEKLERİNE ETKİSİ 159
A. Yapay Zekâ Teknolojisi ile Avukatlık Mesleği Arasındaki İlişki 159
B. Yapay Zekâ Teknolojisi ile Savcılık Mesleği Arasındaki İlişki 162
C. Yapay Zekâ Teknolojisi ile Hâkimlik Mesleği Arasındaki İlişki 163
III. YAPAY ZEKÂNIN HUKUK MESLEKLERİNDE ETKİLİ KULLANIMI AÇISINDAN
DEĞERLENDİRME 165
SONUÇ 168
KAYNAKÇA 171
ERİŞİMİN ENGELLENMESİNDE 5651 SAYILI KANUN M.9 İPTALİNE İLİŞKİN ANAYASA
MAHKEMESİ KARARI VE YAPAY ZEKÂ İLE KAMU DÜZENİNİN KORUNMASI 175
Dr. Merve Ayşegül KULULAR İBRAHİM – Aytaç ÇETİNKAYA
GİRİŞ 176
I. YALAN HABER VE DEZENFORMASYON KAVRAMLARI 177
II. DEZENFORMASYONUN YAYILMASINDA YAPAY ZEKÂ KULLANIMI 179
III. DEZENFORMASYONUN ÖNLENMESİNDE YAPAY ZEKÂ KULLANIMI 181
IV. KİŞİLİK HAKKI KAVRAMI 183
V. KİŞİLİK HAKKI BAĞLAMINDA ÜLKEMİZDEKİ YALAN HABER İLE MÜCADELEDE
MEVCUT DÜZENLEMELER 185
VI. ERİŞİMİN ENGELLENMESİ VE/VEYA İÇERİĞİN YAYINDAN ÇIKARILMASI 191
A. Uyar Kaldır 192
B. Sulh Ceza Hâkimine Başvuru 194
C. Erişim Sağlayıcıları Birliğine Müracaat 195
VII. ANAYASA MAHKEMESİ İPTAL KARARI 196
SONUÇ 201
KAYNAKÇA 205
YAPAY ZEKÂ SİSTEMLERİNİN MUKAYESELİ HUKUKTAKİ CEZA YARGILAMALARINDA KULLANIMI VE MUHAKEMEYE ETKİSİ
Arş. Gör. Uğur AŞKIN
GİRİŞ 210
A. Yapay Zekâ Kavramı 214
B. Yapay Zekânın Mukayeseli Hukuktaki Ceza Yargılamalarında Kullanımı 219
1. Genel Açıklamalar 219
2. Amerika Birleşik Devletleri 223
3. Çin 228
4. İngiltere 233
5. Kazakistan 236
6. Avrupa Birliğindeki Yargılamalarda Yapay Zekânın Kullanılmasına İlişkin
İlkesel Gelişmeler 237
C. Yapay Zekâ Sistemlerinin Ceza Muhakemesi İlkeleri Açısından
Değerlendirilmesi 239
1. Genel Açıklamalar 239
2. Masumiyet Karinesi 241
3. Adil Yargılanma Hakkı 243
4. Silahların Eşitliği İlkesi 244
5. Bağımsız ve Tarafsız Hâkim İlkesi 247
6. Özel Hayatın Gizliliği İlkesi 248
SONUÇ 250
KAYNAKÇA 251
OTOMATİK SÜRÜŞTE TAKSİR NEDENİYLE CEZAİ SORUMLULUK
Doç. Dr. Korhan YEĞRİM
I. GENEL AÇIKLAMALAR 258
II. OTOMATİK SÜRÜŞ SİSTEMİ ÇEŞİTLERİ 259
III. OTOMATİK SÜRÜŞ SİSTEMİNDE CEZA SORUMLULUĞUNUN FAİL
BAKIMINDAN İNCELENMESİ 263
A. ARACIN KENDİSİNİN CEZA SORUMLULUĞU 263
B. ARAÇ ÜRETİCİSİNİN/PROGRAMCISININ CEZA SORUMLULUĞU 265
C. OTONOM ARAÇ SAHİBİNİN CEZAİ SORUMLULUĞU 266
D. ARAÇ SÜRÜCÜSÜNÜN CEZA SORUMLULUĞU 268
IV. OTOMATİK SÜRÜŞ SİSTEMİNİN TAKSİRLİ SUÇ TİPİ BAĞLAMINDA
İNCELENMESİ 269
A. TAKSİRLE ÖLDÜRME SUÇU TİPİ BAKIMINDAN İNCELENMESİ 269
B. TAKSİRLE YARALAMA SUÇ TİPİ BAKIMINDAN İNCELENMESİ 271
C. TRAFİK GÜVENLİĞİNİ TEHLİKEYE SOKMA SUÇ TİPİ BAKIMDAN
İNCELENMESİ 272
SONUÇ 277
KAYNAKÇA 279
YAPAY ZEKÂ KAYNAKLI SUÇLARDA ŞİRKETLERİN CEZAİ SORUMLULUĞU: BİRLEŞİK KRALLIK VE MUKAYESELİ HUKUK ANALİZİ
Abdurrahman GÖREN
GİRİŞ 282
I. YAPAY ZEKÂ 283
A. Yapay Zekâ Türleri 285
B. Yapay Zekâ Sistemleri (YZS) 286
C. Yapay Zekâdan Kaynaklanan Sorunlar 288
1. Sorumluluk Zincirinde Kimsenin Tespit Edilememesi Sorunu 288
2. İşçilerin Kollektif Çalışması Durumu 289
D. Yapay Zekâ Suçları 290
E. Ceza Hukukunun Gerekliliği 292
II. YAPAY ZEKÂ SİSTEMLERİNİN TÜZEL KİŞİLİĞİ 293
A. Bağımsız Hukuki Kişilik 293
1. YZS’lerine Ahlaki Kişiliğin Atfedilmesi 294
2. Ahlaki kişilik ile ilgili Yeni Yaklaşımlar 295
3. Karma Model 296
B. Sınırlı/Bağımlı Hukuki Kişilik 297
C. Bağımlı YZ Tüzel Kişiliği İle İlgili Pratik ve Yasal Öneriler 299
1. Acenteliğin Yeniden Düzenlenmesi ve Yasal Tanımlar 299
2. İstihdam Modeli 301
D. Sonuç 304
IV. Şirketlere Cezai Sorumluluk Atfedilmesi 305
A. Tanımlama İlkesi 305
B. Alternatif Teoriler 312
1. Respondeat Superior (ABD Modeli) 312
2. Şirket Kültürü Yaklaşımı (Avustralya) 316
3. Kıdemli Memur Yaklaşımı (Kanada Modeli) 318
4. Kanada Modeli Neden En Uygun Modeldir? 320
V. SONUÇ 323
KAYNAKÇA 324
YAPAY ZEKÂNIN CEZAİ SORUMLULUĞU
Dr. Öğr. Üyesi Coşkun KOÇ
GİRİŞ 333
1. YAPAY ZEKÂNIN CEZA ADALETİ ALANINDA KULLANIMI 336
1.1. Öngörücü Polislik 336
1.2. Suç Tespitinde ve Tahmininde Yapay Zekâ 337
1.3. Yapay Zekânın Delil Üretmesi 339
1.4. Yapay Zekânın Ceza Verme ve Risk Analizinde Kullanılması 340
2. YAPAY ZEKÂNIN SUÇTA ARAÇ OLARAK KULLANILMASI 342
3. YAPAY ZEKÂNIN CEZAİ SORUMLULUĞUNA DAİR GÖRÜŞLER 344
3.1. Yapay Zekâ Sistemlerinin Doğrudan Cezai Sorumluluğu Modeli 346
3.2. Bir Araç Olarak Yapay Zekâ ve Cezai Sorumluluk Modeli 348
3.2. 1. Suçun Unsurları Açısından Değerlendirme 349
3.2.2. Kusur Açısından Değerlendirme 351
3.3. Doğal–Muhtemel–Sonuç Sorumluluk Modeli 354
SONUÇ 354
KAYNAKÇA 355
ULUSLARARASI HUKUK AÇISINDAN YAPAY ZEKÂNIN ASKERİ UYGULAMALARINA İLİŞKİN DEVLET SORUMLULUĞU
Dr. Öğr. Üyesi Berkant AKKUŞ
I. GİRİŞ 360
II. OTONOM SİLAH SİSTEMLERİNİN ÖTESİNDE ASKERİ BAĞLAMDA YAPAY ZEKÂ 362
III. YAPAY ZEKÂ SİSTEMLERİNİN KONUŞLANDIRILMASINDA DEVLET
SORUMLULUĞU: HUKUKA AYKIRI FİİLİN ATFEDİLMESİ 372
A. Devletin Uluslararası Haksız Fiilden Kaynaklanan Uluslararası
Sorumluluğuna İlişkin Taslak Maddeler Açısından Hukuka Aykırı Fiillerin
Atfedilmesinin İnsani Boyutu 372
B. Sosyo–Teknik Açıdan İnsani Davranışın Kapsamı? 374
C. Yapay Zekâyı İçeren Fiillerin Atfedilmesine Yönelik Bir Sistem 375
IV. ASKERİ YAPAY ZEKÂNIN GELİŞTİRİLMESİ VEYA EDİNİLMESİ AŞAMASINDA
DEVLETİN SORUMLULUĞU: TASARIMA GÖRE UYGUNLUK 388
V. DİĞER DEVLETLERİN VE ÖZEL AKTÖRLERİN DAVRANIŞLARINA İLİŞKİN
DEVLET SORUMLULUĞU 393
VI. SONUÇ 400
KAYNAKÇA 402
YAPAY ZEKÂ TABANLI YÜZ TANIMA SİSTEMLERİNE İLİŞKİN HUKUKİ TARTIŞMALAR
Dr. Hilal ALBAL ULAŞ – Dr. Aybike TUNÇ
I. GİRİŞ 411
II. YÜZ TANIMA TEKNOLOJİSİ 414
A. Yüz Tanıma Teknolojisi Nasıl Çalışır? 414
B. Yüz Tanıma Teknolojisi Uygulama Alanları 415
III. YAPAY ZEKÂ TABANLI YÜZ TANIMA SİSTEMLERİNİN FAYDALARI VE ETİK
HUSUSLAR 418
A. Yapay Zekâ Tabanlı Yüz Tanıma Sistemlerinin Faydaları 418
B. Etik Hususlar 420
IV. YAPAY ZEKÂ TABANLI YÜZ TANIMA SİSTEMLERİ VE VERİ GÜVENLİĞİ
SORUNU 422
A. AB Hukuku Açısından 422
B. Amerikan Hukuku Açısından 424
C. Türk Hukuku Açısından 426
V. YAPAY ZEKÂ TABANLI YÜZ TANIMA SİSTEMLERİ VE ALGORİTMİK ÖNYARGI
SORUNU 427
VI. YÜZ TANIMA SİSTEMİNİN İDARE HUKUKUNDA KULLANIMI 431
VII. İDARENİN YÜZ TANIMA SİSTEMİ NEDENİYLE SORUMLULUĞU 440
SONUÇ 442
KAYNAKÇA 444 |