|
İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 7
Kısaltmalar 15
Giriş
I. Konunun Önemi 19
II. Konunun Sınırlandırılması 22
III. Konunun Sunulması 24
Birinci Bölüm
DİJİTAL İZLEMENİN
İŞYERİNDE KULLANILMASI VE VERİ KORUMA
§ 1. GÖZETLEMEDEN DİJİTAL İZLEMEYE İŞÇİNİN İZLENMESİ 27
I. İş İlişkisinde Gözetleme, Gözetim ve İzleme Kavramları 27
1. Gözetleme 27
2. Gözetim 29
3. İzleme 30
4. Kavramların Kapsamları ve Dijital İzlemenin Tanımlanması 31
II. Gözetlemenin İşyerinde Kullanılma Seyri ve İş İlişkisindeki Etkileri 34
1. Gözetlemenin Tarihsel Gelişimi 34
2. İşyerlerinde Gözetlemenin Araçsallaşması: Bilimsel Yönetim İlkeleri ve Ford Sosyoloji Departmanı 36
3. Gözetlemeden Dijital İzlemeye İş İlişkisinde Denetimin Dönüşümü 38
a. İşverenin Denetim Aracı Olarak İzleme 38
b. Teknolojinin Veri İşleme Biçimini Değiştirmesi: Özel Hayatın Korunmasının Taleplere Konu Edilmesi 42
III. Yeni Çalışma Türlerinin Denetim Aracı Olarak Dijital İzleme 45
1. Gözetlemede Yeni Bir Eşik: Dijital İzleme 46
2. Yeni Çalışma Türlerinin Dijital İzlemeyi Tetiklemesi 48
§ 2. ÖZEL HAYAT VE KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASI 52
I. İş İlişkisinde Mahremiyet ve Özel Hayatın Gizliliğinin Korunması 52
1. Mahremiyet 52
2. Özel Hayatın Gizliliğinin Korunması 55
a. Özel Hayatın Gizliliğinin Hukuken Korunması ve Önemi 55
b. Özel Hayat Tanımı ve Kapsamı 60
3. Özel Hayat Kapsamında Bireyin Korunan Yaşam Alanları 65
a. Kamusal Alan – Özel Hayat Alanı Ayrımının Önemi 66
b. Yalnız Kalma Hakkı Tanımı ve Yeterliliği 67
c. Üç Alan Teorisi 68
aa. Kamuya Açık Ortak Hayat Alanı 69
bb. Özel Hayat Alanı 69
cc. Gizli Hayat Alanı 70
II. Veri Kavramı ve Kişisel Verilerin Korunması Hakkının Doğuşu 71
1. Veri Kavramı ve Verinin Artan Önemi 72
2. Kişisel Verilerin Korunması Hakkının Doğuşu 74
III. Kişisel Verilerinin Korunması 78
1. Özel Hayat ve Kişisel Verilerin Korunması İlişkisi 78
2. Bir İnsan Hakkı Olarak İşçinin Kişisel Verilerinin Korunması 82
3. İş Sözleşmesinin Ortaya Çıkardığı İlişkinin İşçinin Kişisel Verilerine Etkisi 86
§ 3. DİJİTAL İZLEME UYGULAMALARINDA TARAF MENFAATLERİ 89
I. Dijital İzleme: İşveren Menfaatleri Açısından 89
1. İş Görme Borcunun İfasını Denetlemek ve İşyeri Verimliliğini Artırma 89
a. İşçinin Denetlenmesi 89
b. Verimliliği Artırma 91
2. İşverenin İdareye Karşı Yükümlülükleri ve Yasal Zorunluluklar 93
3. Güvenlik ve İşyerinde Mülkiyeti Korumak 95
4. İşverenin Diğer Menfaatleri 96
II. Dijital İzlemede İşçinin Tehlikeye Atılan Menfaatleri Açısından 96
§ 4. ULUSLARARASI METİNLERDE DİJİTAL İZLEME VE SINIRLARI 101
I. Birleşmiş Milletler Düzenlemeleri 101
II. ILO’nun İşçilerin Verilerini Korumaya İlişkin Çalışmaları ve ILO Uygulama Kodu 103
III. OECD Rehberleri ve Kişisel Verilerin Korunması 106
IV. Avrupa Konseyi’nin Dijital İzlemeye Konu Kişi Haklarına İlişkin Hukuki Metinleri 109
1. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin İlgili Düzenlemeleri 109
2. Kişisel Verilerin Korunmasına İlişkin 108 Sayılı Sözleşme ve 181 sayılı Ek Protokol 112
V. Avrupa Birliği Düzenlemelerinde Dijital İzleme ve Verilerin Korunması 115
1. Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı 115
2. 95/46/ Sayılı Kişisel Verilerin Korunmasına İlişkin Direktif 117
3. 2002/58/ Sayılı E–Gizlilik Direktifi ve E–Gizlilik Tüzüğü Çalışmaları 119
4. 2016/679 Sayılı Genel Veri Koruma Tüzüğü 121
a. Genel Veri Koruma Tüzüğü’nün Hazırlanma Sebepleri 121
b. Genel Veri Koruma Tüzüğü’nün İş İlişkisine Etkisi 124
İkinci Bölüm
DİJİTAL İZLEMENİN HUKUKİ DAYANAKLARI VE SINIRLARI
§ 5. DİJİTAL İZLEMENİN HUKUKİ ÇERÇEVESİ 129
I. Dijital İzlemenin Anayasal ve Yasal Dayanakları 129
1. Dijital İzleme Uygulamalarının Anayasal Dayanakları 130
2. Dijital İzleme Uygulamalarının Yasal Dayanakları 132
a. Genel Olarak Dijital İzlemenin Yasal Çerçevesi 132
b. Karayolu Trafik Kanunu ve Yönetmeliği 134
c. İnternet Kanunu’nun Bir Gereği Olarak İnternet Trafiğinin İzlenmesi 136
II. Dijital İzleme Uygulamalarının Sözleşmesel Dayanakları 138
1. Yönetim Hakkının Bir Parçası Olarak Dijital İzleme 138
a. Yönetim Hakkının Kaynağı ve Sınırları 138
b. Yönetim Hakkı Kapsamında Dijital İzleme ve Denetim 141
2. Gözetme Borcunun Bir Gereği Olarak Dijital İzleme 144
a. Genel Olarak İşverenin Gözetme Borcu 145
b. İşverenin İş Sağlığı ve Güvenliği Yükümlülükleri 147
c. İşyerinde Tacizin ve Siber Zorbalıkların Önlenmesi 151
d. Kamu Sağlığının Korunması: Covid–19 Pandemisinin Ortaya Çıkardığı Uygulamalar ve Dijital İzleme 154
3. Personel Yönetmeliğinde Yer Alan Kişisel Veri Düzenlemeleri 159
III. Ara Değerlendirme: İş İlişkisinde Dijital İzlemenin Dayanaklarının Değerlendirilmesi 161
§ 6. DİJİTAL İZLEMENİN HUKUKA UYGUNLUK ÖLÇÜTLERİ 164
I. İşçinin Kişisel Verilerinin Korunması: Borçlar Kanunu m.419 – Kişisel Veri Koruma Hukuku İlişkisi 165
II. Kişisel Veri Koruma Hukuku Kapsamında Dijital İzlemenin Sınırları 171
1. Kişisel Veri ve Kişisel Verinin İşlenmesi Kavramı 171
2. Özel Nitelikli Kişisel Veriler 174
3. Dijital İzlemede Dikkate Alınacak Kişisel Veri Koruma Hukukunun Genel İlkeleri 175
a. Veri İşlemenin Hukuka ve Dürüstlük Kuralına Uygun Olması 176
b. İşlenen Kişisel Verilerin Doğru ve Güncel İşlenmesi 179
c. İzlemenin Belirli, Açık ve Meşru Amaç Kapsamında Gerçekleştirilmesi 180
d. Dijital İzlemenin Amaçla Bağlantılı, Sınırlı ve Ölçülü Olması 182
e. İşlenen İşçi Verilerinin Belirli Bir Süre Kadar Muhafaza Edilmesi 183
4. Dijital İzlemede Kişisel Verilerin İşlenme Şartları 184
a. Açık Rıza Beyanı Kapsamında Dijital İzleme Gerçekleştirilmesi 185
aa. Açık Rızanın Unsurları 185
bb. Açık Rıza ile Diğer Veri İşleme Şartları Arasındaki İlişki 187
cc. İş İlişkisinde Açık Rızanın Geçerlilik Koşulları 189
b. Kanunlarda Açıkça Öngörülmesi 192
c. Bir Sözleşmenin Kurulması veya İfası için Zorunlu Olması 192
d. Fiili İmkansızlık Sebebiyle Veri İşlemenin Zorunlu Olması 194
e. Veri Sorumlusunun Hukuki Yükümlülüğünü Yerine Getirmesi 194
f. İlgili Kişinin Kendisi Tarafından Alenileştirilmiş Olması 195
g. Bir Hakkın Tesisi, Kullanılması veya Korunması için Zorunlu Olması 196
h. Veri Sorumlusu İşverenin Meşru Menfaati için Zorunlu Olması 196
i. Özel Nitelikli Kişisel Verilerin İşlenme Şartları 198
5. Medeni Kanun’daki Hukuka Uygunluk Sebepleri ile Kişisel Veri İşleme Şartları İlişkisi 200
6. Dijital İzleme Uygulamalarında Veri Sorumlusu İşverenin Aydınlatma ve Veri Koruma Yükümlülükleri 204
a. Aydınlatma Yükümlülüğü 204
b. Teknik ve İdari Tedbirleri Alma Yükümlülüğü 209
c. Denetlenebilir ve Şeffaf Bir Veri İşleme Süreci Oluşturma Yükümlülüğü 212
d. Veri Sorumluları Siciline Kayıt Yükümlülüğü 213
7. Dijital İzlemede İşlenen İşçi Verilerinin Aktarılması 214
a. İşlenen Kişisel Verilerin Yurt İçinde Aktarılması 214
b. İşlenen Kişisel Verilerinin Yurt Dışına Aktarılması 216
8. Dijital İzlemede İşçinin İşlenen Kişisel Verileri Üzerindeki Hakları 220
III. Dijital İzlemeyi Sınırlandıran Genel Hukuk İlkeleri 221
1. Dijital İzlemenin Eşit Davranma Borcuna Uygun Uygulanması 222
2. Dijital İzlemenin Dürüstlük İlkesine Uygun Olması 226
3. Dijital İzlemede Ölçülülük Denetimi 229
a. Dijital İzlemenin Ölçülü Olması 230
b. Dijital İzlemede Ölçülülük İlkesi Kapsamında Gerçekleştirilen Denetimler 233
aa. Gereklilik 234
bb. Elverişlilik 234
cc. Orantılılık 235
c. Uygulamada Ölçülülük Denetimi 235
4. İşçi Adaylarının Dijital İzleme Uygulamalarıyla İzlenmesi: Culpa in Contrahendo Sorumluluğu 237
§ 7. DİJİTAL İZLEME YÖNTEMLERİNİN HUKUKEN DEĞERLENDİRİLMESİ 242
I. İşçilerin İşyerine Giriş Sistemleri Vasıtasıyla İzlenmesi 242
1. İşyeri Girişlerini İzleyen Dijital İzleme Uygulamaları 242
a. Kimlik Bazlı Giriş Kartları 243
b. Biyometrik Veri Esaslı Giriş Sistemleri 243
2. Kişisel Veri Koruma Hukukunda Doğan İşveren Yükümlülükleri 245
II. İşyerinde Kamera İzlemesi 246
1. İşverenin Kamera İzlemesindeki Menfaatleri 247
2. Kamera İzlemesinin Sınırları 247
a. Bilgilendirmenin Bulunduğu Kameralarla İzleme 248
b. Suçun Önlenmesi Amacıyla Gizli Kamera Gözetlemesi 250
aa. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında İşverenin Gizli Kamera Gözetlemesi 251
bb. Gizli Gözetlemenin Hukuki Değerlendirmesi 256
3. İşçilerin Duygu Durumunu, Vücut Isılarını, Seslerini İzleyen ve Analiz Eden Optik Sistemler 259
III. İş İlişkisinde Kullanılan Verimlilik ve İş Sağlığı Takip Uygulamaları 260
1. İşyerinde Verimlilik İzleme Uygulamalarının Kullanılması 261
a. İşçileri İzleyen Konum ve Hareket Bazlı Sistemler 261
b. Giyilebilir Teknolojilerle İşçilerin İzlenmesi 262
2. İşyeri Dışında Konum Bazlı Dijital Sistemlerle İzleme 265
3. İşçinin Konum Belirleme Sistemleri ve Giyilebilir Teknolojilerle İzlenmesinin Sınırları 270
IV. İşçinin Elektronik İletişiminin İzlenmesi 272
1. Elektronik İletişimin İzlenmesinde İşverenin Menfaatleri 273
2. İşverenin Elektronik İletişime İlişkin Talimatları ve Yükümlülükleri 275
3. Elektronik İletişim Araçlarının İzlenmesine İlişkin AİHM ve AYM Yaklaşımı 279
Üçüncü Bölüm
DİJİTAL İZLEMENİN HUKUKİ SONUÇLARI
§ 8. DİJİTAL İZLEMENİN İŞ İLİŞKİSİNDEKİ SONUÇLARI 287
I. Hukuka Uygun Dijital İzlemenin Sonuçları 287
1. Hukuka Uygun Dijital İzlemeye İşçinin Uyma Yükümlülüğü 287
2. Dijital İzlemede Elde Edilen Veri – Fesih İlişkisi 289
a. Geçerli Nedenle Fesih 289
b. Haklı Nedenle Fesih 293
aa. Hukuka Uygun Biçimde Elde Edilme 294
bb. Dijital İzlemede İşverenin Şeref ve Namusuna Dokunacak Sözler ve Davranışların Tespiti 295
cc. İşçinin İşverenin Diğer İşçisine Cinsel Tacizde Bulunması 296
dd. Dijital İzlemede İşçinin Sataşması ve İşyerinde Alkol, Uyuşturucu Kullanması Verisinin İşlenmesi 298
ee. Dijital İzlemede İşçinin Doğruluk ve Bağlılığa Uymayan Davranışlarının Tespit Edilmesi 298
ff. İşçinin Yapmakla Ödevli Olduğu İşleri Hatırlatılmasına Rağmen Yapmadığı Verisine Ulaşılması 300
gg. Dijital İzlemede İSG Önlemlerine Uygun Davranılmadığının Tespit Edilmesi 301
II. Hukuka Aykırı Dijital İzlemenin Sonuçları 302
1. İşçinin İş Akdini Haklı Nedenle Feshetmesi 303
2. İşçinin Çalışmaktan Kaçınma Hakkı 305
3. İşçinin Kişilik Haklarını Koruyan Davaları Açması 307
a. Kişilik Haklarına Saldırının Önlenmesi Davası 308
b. Saldırının Durdurulması Davası 309
c. Saldırının Hukuka Aykırılığının Tespiti Davası 310
d. Kararın Üçüncü Kişilere Bildirimi ve İlanı 310
III. Hukuka Aykırı Dijital İzleme: Kamusal Yaptırımlar 311
1. Hukuka Aykırı Dijital İzleme: İşverene Uygulanacak Ceza Yaptırımları 311
2. İşçinin Verilerini Hukuka Aykırı İşleyen İşverene Uygulanacak İdari Yaptırımlar 315
§ 9. DİJİTAL İZLEMENİN OLUMSUZ ETKİSİNİ SINIRLAMAYA YÖNELİK ÖNERİLER 316
I. Açık Rıza ve Aydınlatma Yükümlülüğünün Veri Korumada Yetersizliği 317
1. Açık Rıza ve Aydınlatma Yükümlülüğünün Sorunlu Yönleri 317
2. Aydınlatma Yükümlülüğü ve Açık Rızadan Önce Yeni Denetimlerin Geliştirilmesi İhtiyacı 321
II. Verilerin Doğrudan İşçiden Elde Edileceği Yöntemlerin Önceliklendirilmesi 323
III. İşçinin Bilişim Sistem ve Uygulamalarıyla Bağlantıyı Kesme Hakkının Yasal Çerçeveye Kavuşturulması İhtiyacı 327
IV. Dijital İzleme Uygulamalarında Veri Koruma Etki Değerlendirmesinin Zorunlu Olması Gerekliliği 330
V. İş İlişkisinde Otomatik Profil Oluşturan Yapay Zeka Destekli Dijital İzleme Uygulamalarının Sınırlandırılması 334
Sonuç 339
Kaynakça 345
Kavram Dizini 377 |
Bilgisayar, Teknoloji Kitapları 
