İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER
TEŞEKKÜR 7
İÇİNDEKİLER 9
KISALTMALAR 17
GİRİŞ 19
I. KONUNUN TAKDİMİ VE ÖNEMİ 19
II. KONUNUN SINIRLANDIRILMASI VE ÇALIŞMA PLANI 21
BİRİNCİ BÖLÜM
ALACAĞIN DEVRİ VE GENEL ÖZELLİKLERİ
I. DEVİR İŞLEMİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ 23
A. Alacağın Devrinin Hukuki Niteliği 25
B. Alacağın Devrinin Sebebe Bağlı Olup Olmadığı Tartışması 27
1. Sebebe Bağlılık İlkesi 28
2. Soyutluk İlkesi 29
3. Değerlendirmemiz 30
C. Alacağın Devri ile Devir Sözü Vermenin (Devir Vaadinin) Farkı 32
1. Devir Vaadinin Borçlandırıcı Bir Sözleşme Olması 32
2. Devir Vaadinin Ön Sözleşme Olmaması 33
3. Şekil Açısından Farkları 34
4. Borca Aykırılık Halinde Farklar 35
D. Alacağın Devri İşleminin Tarafları 35
II. DEVİR İŞLEMİNİN GEÇERLİLİK ŞARTLARI 38
A. Fiil Ehliyeti 38
B. Tasarruf Yetkisi 39
C. Karşılıklı İrade Beyanlarının Birbirine Uygun ve Sağlıklı Olması 41
D. Hukuki İşlemin Konusunun Hukuka, Ahlaka, Kamu Düzenine, Kişilik
Haklarına Aykırı veya İmkânsız Olmaması 41
E. Yazılı Şekil Şartı 43
1. Devredenin İmzasının Bulunması 45
2. Devralanın Kabul Beyanının Şekli 46
III. DEVRİN KONUSU: ALACAK HAKKI 48
A. Hakların Devredilmesi 48
B. Alacak Hakkı Kavramı 50
C. Alacağın Mevcudiyetine Göre Çeşitli Devir Türleri 50
1. Muaccel Olmayan Alacağın Devri 51
2. Müstakbel (Gelecekteki) Alacağın Devri 51
3. Koşula Bağlı Alacağın Devri 55
4. Eksik Borç Niteliğindeki Alacağın Devri 57
5. Üzerinde Uyuşmazlık Olan Alacağın Devri 57
6. Alacağın Birden Çok Kez Devredilmesi 58
a. Aynı Alacağın Birden Fazla Kişiye Devri 58
b. Zincirleme Devir 59
c. Alacağın Birden Çok Kez Devredildiği Hallere İlişkin TBK 186’nın
Düzenleniş Biçimi 60
7. Mevcut Olmayan, Geçersiz Sebebe Dayanan veya Sona Ermiş Bir
Alacağın Devri 61
D. Kapsamına Göre Devir Türleri 62
1. Münferit Devir 62
2. Kısmi Devir 63
3. Toptan Devir 65
4. Çerçeve Devir 67
E. Devir Yasağı Bulunan Alacaklar 67
1. Kanuni Devir Yasağı 67
2. Sözleşmesel Devir Yasağı 69
3. İşin Niteliğinden Kaynaklanan Devir Yasağı 72
IV. ALACAĞIN DEVRİNİN GARANTİ SORUMLULUĞU DIŞINDAKİ DİĞER HÜKÜM
VE SONUÇLARI 73
A. Alacak Hakkının El Değiştirmesi 73
B. Alacak Hakkının Devralana Geçiş Anı 74
C. Alacağa Bağlı Yan Hakların ve Rüçhan Haklarının Geçmesi 75
1. Rüçhan Hakları 76
2. Teminat Sağlayan Yan Haklar 77
3. Faiz 77
4. Ceza Koşulu 78
5. Yenilik Doğuran Haklar 79
D. Alacak Senedini, Alacakla İlgili Belge ve Bilgileri Verme Yükümlülüğü 80
E. Devir ile Çelişkili Davranışlardan Kaçınma Yükümlülüğü 83
F. Borçlunun Durumu 84
1. Borçlunun Hak Sahibi Olmayana İyiniyetli İfası 85
2. Üzerinde Uyuşmazlık Olan Alacağa Yönelik İfadan Kaçınma ve Tevdi
Hakları 89
3. Borçlunun Sahip Olduğu Savunmalar 91
a. Devreden ile Borçlu Arasındaki İlişkiden Kaynaklanan
Savunmalar 92
i. Alacağın Varlığına İlişkin Savunmalar 93
ii. Alacağın Talep Edilebilirliğine İlişkin Savunmalar 96
iii. Borçlunun Takas İmkânı 98
b. Devralan ile Borçlu Arasındaki İlişkiden Kaynaklanan
Savunmalar 99
c. Devreden ile Devralan Arasındaki İlişkiden Kaynaklanan
Savunmalar 99
İKİNCİ BÖLÜM
ALACAĞI DEVREDENİN GARANTİ SORUMLULUĞUNUN GENEL ÖZELLİKLERİ
I. SORUMLULUK HUKUKU BAĞLAMINDA DEVREDENİN GARANTİ
SORUMLULUĞUNUN VE GARANTİ İLKESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ 103
A. Sorumluluk Kavramı 103
B. Kusur İlkesi 105
C. Kusur İlkesinin Karşısında Diğer Sorumluluk İlkelerinin Ortaya Çıkışı 106
D. Garanti İlkesi ve Bu İlkeye Dayanan Sorumluluk 108
II. ALACAĞI DEVREDENİN SORUMLULUĞU 112
A. Devredenin Sorumluluğunu Gündeme Getirebilecek Sebepler 112
1. Borçluya İlişkin Sebepler 113
2. Alacağa İlişkin Sebepler 114
3. Devredene İlişkin Sebepler 115
B. Devredenin Garanti Sorumluluğu Kavramı 116
III. ALACAĞIN DEVRİNDE GARANTİ HÜKÜMLERİNİN GELİŞİMİ VE
DÜZENLENMESİ 117
A. Alacağı Devredenin Garanti Sorumluluğunun Tarihsel Gelişimi 117
B. TBK’nın Sistematiği Açısından Garanti Hükümlerinin Yeri 123
C. Yasal Düzenleme 126
IV. ALACAĞI DEVREDENİN GARANTİ SORUMLULUĞUNUN KOŞULLARI 128
A. İradi Devrin Bulunması 129
B. Devrin İvazlı Yapılmış Olması 130
C. Alacağın Varlığına veya Borçlunun Ödeme Gücüne Dair Eksikliğin
Devralan Tarafından Bilinmemesi 133
D. Sorumsuzluk Anlaşmasının Bulunmaması 135
V. ALACAĞI DEVREDENİN GARANTİ SORUMLULUĞUNUN HUKUKİ NİTELİĞİ 135
A. Sorumluluğa İlişkin Hükümlerin Emredici Nitelikte Olmaması 135
B. Devredenin Kusurunun Sorumluluktaki Rolü 136
C. Ayrıca Bir Garanti Taahhüdüne Gerek Olmaması 138
VI. GARANTİ SORUMLULUĞUNUN KAYNAĞI: DEVİR VAADİ İÇEREN
BORÇLANDIRICI İŞLEM 138
VII. GARANTİ SORUMLULUĞU AÇISINDAN SATIŞ SÖZLEŞMESİ İLE ALACAĞIN
DEVRİNİN KARŞILAŞTIRMASI 140
A. Hakların Satış Sözleşmesine Konu Edilmesi 140
B. Satıştaki Ayıba ve Zapta Karşı Sorumluluk ile Alacağı Devredenin
Garanti Sorumluluğunun Karşılaştırması 142
1. Ayıba ve Zapta Karşı Sorumluluk 142
2. Alacağı Devredenin Garanti Sorumluluğunun Satıştaki Ayıba ve
Zapta Karşı Sorumluluk Karşısında Özel Nitelikte Olması 143
3. İki Sorumluluk Türünün Benzer Noktaları 144
C. Alman Hukukunda Hakların Satışı ve Alacak Hakkını Satanın
Sorumluluğu 148
VIII.ALACAĞI DEVRETME BORCUNA İLİŞKİN İFA ENGELLERİNİN GARANTİ
SORUMLULUĞUNA ETKİLERİ 152
A. Başlangıçtaki İmkânsızlık Halinde Garanti Sorumluluğu 152
1. Başlangıçtaki İmkansızlıkta Objektif – Sübjektif Ayrımı 153
2. Başlangıçtaki Sübjektif İmkânsızlık Halinde Sorumluluk 154
3. Başlangıçtaki Objektif İmkânsızlık Halinde Sorumluluk 156
B. Sonraki İmkânsızlık Halinde Garanti Sorumluluğu 158
1. Devrin Vaat Edildiği Borçlandırıcı Sözleşmeden Sonra Fakat Devir
İşleminden Önce Gerçekleşen İmkansızlıkta Sorumluluk 159
2. Devir İşleminden Sonra Gerçekleşen İmkansızlıkta Sorumluluk 160
C. Temerrüt Halinde Sorumluluk 160
D. Gereği Gibi İfa Etmeme Durumunda Sorumluluk 163
E. Devir İşlemindeki Geçersizliğin Garanti Sorumluluğuna Etkisi 164
F. Devir Vaadi İçeren Sözleşmedeki İrade Bozukluklarının Garanti
Sorumluluğuna Etkisi 168
G. Devredenin İflasından veya Konkordato Talebinden Önce
Gerçekleştirdiği Devir İşleminde Muvazaa Bulunması 175
1. Mevcut Alacaklar Bakımından 175
2. Müstakbel Alacaklar Bakımından 177
IX. İRADİ DEVİR DIŞINDA GERÇEKLEŞEN DİĞER DEVİR TÜRLERİNDE GARANTİ
SORUMLULUĞU 179
A. Kanuni Devirde Garanti Sorumluluğunun Bulunmaması 179
B. Yargısal Devirde Garanti Sorumluluğunun Bulunup Bulunmadığı
Tartışması 183
C. Resmi (İdari) Devirde Garanti Sorumluluğunun Bulunup Bulunmadığı
Tartışması 187
X. İFA AMACIYLA YAPILAN DEVİRDE VE İNANÇLI DEVİRDE GARANTİ
SORUMLULUĞU 188
A. İfa Amacıyla Yapılan Devirde Sorumluluk 188
1. Yasal Düzenleme 188
2. İfa Uğruna Devirde Sorumluluk 190
3. İfa Yerine Devirde Sorumluluk 191
B. İnançlı Devirde Sorumluluk 194
1. Genel Olarak İnançlı Devir 194
2. Tahsilat Amacıyla Devirde Sorumluluk 197
3. Teminat Amacıyla Devirde Sorumluluk 198
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
GARANTİ SORUMLULUĞUNUN HÜKÜM VE SONUÇLARI
I. ALACAĞIN VARLIĞINDAN SORUMLULUK 203
A. Alacağın Varlığından Sorumluluk Kapsamına Giren Haller 204
1. Alacağın Mevcut Olmadığı Haller 204
a. Alacağın Hiç Var Olmaması 205
b. Alacağın Devirden Önce Sona Ermiş Olması 205
c. İmkansızlaşan Alacağın Devri 206
d. Başkasına Ait Olan Alacağın Devri 206
e. Üzerinde Tasarruf Yetkisi Bulunmayan Alacağın Devri 207
2. Borçlunun İleri Sürdüğü Savunmalar Sebebiyle Alacağın Tahsil
Edilemediği Haller 208
a. Zamanaşımı veya Ödemezlik Definin İleri Sürülmesi 209
b. Alacağın Eksik Borç Niteliğinde Olması 210
c. Borçlunun Sonradan Takas Hakkını Kullanması 212
d. Üzerinde Uyuşmazlık Bulunan Alacağın Devrinde 213
e. Alacağı Doğuran Sözleşmenin İptal veya Dönme Sebebiyle
Sonradan Geçersiz Hale Gelmesi 215
3. Alacağın Vadeye Bağlanmış Olduğu Haller 217
a. Doğumu Vadeye Bağlanmış Alacaklar (Gelecekteki / Müstakbel
Alacaklar) 217
b. Muacceliyeti Vadeye Bağlanmış Alacaklar 218
4. Alacağın Koşula Bağlanmış Olduğu Haller 220
a. Devirden Sonra Bozucu Koşulun Gerçekleşmesi 220
b. Geciktirici Koşulun Gerçekleşmemesi 221
c. Devredenin İradesine Bağlanmış Koşul 223
d. Asıl Alacaktan Bağımsız Olarak Ceza Koşulu Alacağının
Devredildiği Durumda Ceza Koşulunun Ortadan Kalkması
Karşısında Garanti Sorumluluğu 224
B. Alacağın Varlığından Sorumluluk Kapsamına Girmeyen Haller 225
1. Devir İşleminin (İmkânsızlık veya Tasarruf Yetkisi Eksikliği Dışındaki
Diğer Sebeplerle) Geçersizliği 225
2. Alacağın Sonradan İmkansızlaşması 227
3. Devirden Sonra Alacağın Zamanaşımına Uğraması 227
C. Alacağın Varlığından Sorumluluk Kapsamına Girip Girmediği Tartışmalı
Olan Hususlar 228
1. Alacak Hakkında Devir Yasağı Bulunan Haller 228
a. İşin Niteliği ve Kanun Gereği Devir Yasağı Olan Haller 228
b. İradi Devir Yasağının Bulunması 229
2. Devredenin Yan Edim Yükümlülüklerini Yerine Getirmemesi
Sebebiyle Alacağın Tahsil Edilemediği Haller 231
a. Alacak Devredildikten Sonra Devredenin Alacak Hakkını
Etkileyen Tasarrufları 231
b. Devredenin Gerek Alacakla Gerek Borçluyla İlgili Bilgi ve
Belgeleri Vermemesi 234
3. Alacağa Bağlı Yan Hakların ve Rüçhan Haklarının Mevcut Olmaması 237
D. İspat Meselesi 238
II. BORÇLUNUN ÖDEME GÜCÜNDEN SORUMLULUK 240
A. Borçlunun Ödeme Gücü ve Ödeme Güçsüzlüğü Kavramları 241
B. Ödeme Güçsüzlüğü ile Ödeme İsteksizliği Ayrımı 243
C. Borçlunun Ödeme Gücünden Yoksun Olduğunun İspatı 246
D. Borçlunun Ödeme Gücünün Yeni Kanunla Birlikte Yasal Garanti
Sorumluluğu Kapsamına Alınması ve Buna Yönelik Eleştiriler 251
III. GARANTİ SORUMLULUĞUNUN ZAMANSAL SINIRI 257
A. Alacağın Varlığına Dair Garanti Sorumluluğu için Esas Alınacak An 257
1. Mevcut Alacaklar Açısından 257
a. Muaccel Alacaklar 257
b. Henüz Muaccel Olmamış Alacaklar 260
c. Devir İşleminin Yapıldığı An ile Devrin Borçluya Bildirildiği An
Arasındaki Süreç 261
2. Müstakbel Alacaklar Açısından 262
B. Borçlunun Ödeme Gücüne Yönelik Garanti Sorumluluğu için Esas
Alınacak An 266
IV. SORUMLULUĞUN MADDİ KAPSAMI 271
A. Yasal Düzenleme 271
B. İsviçre Borçlar Kanunu’na ve 818 s. Borçlar Kanunu’na Göre
Sorumluluğun Kapsamı 272
C. İleri Sürülebilecek Taleplerin Kapsamı 274
1. Devir için Verilen Karşı Edim ve Faizi 274
2. Devir İşlemi için Yapılan Masraflar 280
3. Borçluya Karşı Yapılan ve Sonuçsuz Kalan Takip Masrafları 280
4. Diğer Zararlar 282
D. İleri Sürülen Taleplerin Hukuki Niteliği 282
1. Olumlu – Olumsuz Zarar Nitelendirmesi Hakkında 282
2. Doğrudan – Dolaylı Zarar Ayrımı 287
V. GARANTİ SORUMLULUĞUNDAN DOĞAN TALEPLERE İLİŞKİN ZAMANAŞIMI 290
VI. GARANTİ SORUMLULUĞUNUN DARALTILMASI VE KALDIRILMASI 291
A. Sorumsuzluk Anlaşmasının Tesisi 291
B. Sorumsuzluk Anlaşmasının Yorumu 293
C. Sorumsuzluk Anlaşmasının İçeriği 294
D. Sorumsuzluk Anlaşmasının Tabi Olduğu Sınırlamalar ve Geçersiz
Olduğu Haller 294
SONUÇ 299
KAYNAKÇA 307 |