İÇİNDEKİLER
İçindekiler
İkinci Baskıya Önsöz 7
Sunuş 9
Önsöz 11
Kısaltmalar 21
GİRİŞ 23
BİRİNCİ BÖLÜM
CEZA KAVRAMINA İLİŞKİN GENEL AÇIKLAMALAR
I. GENEL OLARAK 27
II. CEZA KAVRAMI 30
III. CEZANIN NİTELİKLERİ 33
A. Cezanın Kanuniliği 33
B. Cezanın İnsan Onuruna Uygun Olması 44
C. Cezanın Şahsiliği 50
D. Eşitlik İlkesine Uygun Olması 52
E. Cezanın Bölünebilir Nitelikte Olması 56
F. Cezanın Telafi Edilebilir Olması 57
G. Cezanın Suçun Ağırlığıyla Orantılı ve Etkili Olması 58
H. Cezanın Devlete Mümkün Olduğunca Az Yük Getirmesi 59
I. Cezanın Yargı Organları Tarafından Verilebilmesi 60
İ. Cezanın Son Çare (Ultima Ratio) Niteliği 60
IV. CEZANIN AMACI 62
A. Genel Olarak 62
B. Mutlak Teoriler 63
1. Kefaret Teorisi 66
2. Adalet Teorisi 70
C. Nispi Teoriler 70
1. Özel Önleme Teorisi 75
2. Genel Önleme Teorisi 79
D. Karma Teoriler 85
E. Cezanın Amaçlarının Cezanın Belirlenmesine Etkisi 89
V. CEZANIN TÜRLERİ 93
A. Genel Olarak 93
B. Hukuki Nitelikleri Bakımından Cezalar 94
1. Asli Ceza 94
2. Ek Ceza 94
C. Yöneldikleri Değerler Bakımından Cezalar 97
1. Ölüm Cezası 97
2. Özgürlüğü Bağlayıcı Cezalar 103
a. Genel Olarak 103
b. Ağırlaştırılmış Müebbet Hapis Cezası 109
c. Müebbet Hapis Cezası 111
d. Süreli Hapis Cezası 114
e. Kısa Süreli Hapis Cezası 116
3. Malvarlığına Yönelik Cezalar 119
a. Genel Olarak 119
b. Klasik Para Cezası Sistemi 123
c. Gün Para Cezası Sistemi 124
İKİNCİ BÖLÜM
CEZANIN BELİRLENMESİ
I. GENEL OLARAK 127
II. TÜRK CEZA HUKUKUNDA CEZANIN BELİRLENMESİNİN TARİHÇESİ 133
A. İslamiyet Öncesi Türklerde Cezanın Belirlenmesi 133
B. İslam ve Osmanlı Hukukunda Cezanın Belirlenmesi 135
C. Cumhuriyet Döneminde (5237 Sayılı TCK Öncesi Dönem) Cezanın Belirlenmesi 145
III. CEZANIN BELİRLENMESİNDE İLKELER 151
A. Kanunilik İlkesi 151
B. Kusur İlkesi 152
C. Gerekçe Gösterilmesi 156
D. Çifte Değerlendirme Yasağı 164
E. Eşitlik İlkesi 171
F. Orantılılık 172
G. Takdir Yetkisi 174
H. Şüpheden Sanık Yararlanır İlkesi 176
IV. ÇEŞİTLİ ÜLKE KANUNLARINDA CEZANIN SOMUT BELİRLENMESİNE İLİŞKİN DÜZENLEMELER 178
A. Genel Olarak 178
B. Amerika Birleşik Devletleri 179
C. Almanya 185
D. İngiltere 197
E. Avusturya 202
V. CEZANIN BELİRLENMESİ TÜRLERİ 205
A. Cezanın Soyut Belirlenmesi 205
1. Genel Olarak 205
2. Cezanın Soyut Genel Belirlenmesi 206
3. Cezanın Soyut Özel Belirlenmesi 208
a. Genel Olarak 208
b. Sabit Cezalar 216
c. Seçenekli Cezalar 217
d. Birlikte Cezalar 218
e. Alt ve Üst Sınırlı Cezalar 219
B. Cezanın Somut Belirlenmesi (TCK m. 61) 220
1. Genel Olarak 220
2. Cezanın Belirlenmesine İlişkin Teoriler 224
a. Hareket Alanı Teorisi (Spielraumtheorie)– Kusur Çerçevesi Teorisi (Schuldrahmentheorie) 224
aa. Mükerrir Suçluların Küçük Suçlarının Cezalandırılması 227
bb. Hafifletici Bir Etken Olarak Cumhuriyet Savcısının Suistimali 228
b. Basamak Değeri (Statü) Teorisi (Stellenwerttheorie) 230
c. Nokta Cezası Teorisi (Punktstrafentheorie) 233
3. Somut Cezanın Tespiti 234
a. Genel Olarak 234
b. Ceza Türünün Saptanması 234
aa. Genel Olarak 234
bb. Tekerrür Durumunda Hapis Cezasını Seçme Zorunluluğu 238
c. Temel Cezanın Belirlenmesi 240
aa. Genel Olarak 240
bb. Suçun Maddi Unsurlarına İlişkin Kriterler 250
aaa. Suçun İşleniş Biçimi 250
bbb. Suçun İşlenmesinde Kullanılan Araç 256
ccc. Suçun İşlendiği Zaman ve Yer 259
ddd. Suçun Konusunun Önem ve Değeri 260
eee. Meydana Gelen Zarar veya Tehlikenin Ağırlığı 263
cc. Suçun Manevi Unsurlarına İlişkin Kriterler 267
aaa. Failin Kasta veya Taksire Dayalı Kusurunun Ağırlığı 267
bbb. Failin Güttüğü Amaç ve Saik 279
d. Olası Kast ve Bilinçli Taksirin Etkisi 282
e. Suça Etki Eden Nitelikli Hallerin Etkisi 287
aa. Genel Olarak 287
bb. Önce Artırım Sonra İndirim Nedenlerinin Uygulanması 292
cc. Birden Fazla Artırım (veya İndirim) Nedeninin Birlikte Bulunması 292
f. Sonuç Cezanın Belirlenmesi 297
aa. Genel Olarak 297
bb. Teşebbüs 298
cc. İştirak 301
dd. Zincirleme Suç 303
ee. Haksız Tahrik 313
ff. Yaş Küçüklüğü 315
gg. Akıl Hastalığı 317
hh. Cezada İndirim Yapılmasını Gerektiren Şahsi Sebepler 318
C. Seri Muhakeme Usulünde Cezanın Belirlenmesi (CMK m. 250) 320
1. Genel Olarak 320
2. Seri Muhakeme Usulünün Uygulanması İçin Gereken Şartlar 324
3. Seri Muhakeme Usulünün Uygulanma Şekli 327
4. Talepname ve Hüküm 330
5. Talepnamenin Reddi, İadesi ve Seri Muhakeme Usulünün Uygulanamayacağı Haller 337
6. Seri Muhakeme Usulü Hakkında Değerlendirme 340
D. Basit Yargılama Usulünde Cezanın Belirlenmesi (CMK m. 251) 343
1. Genel Olarak 343
2. Basit Yargılama Usulünün Uygulama Koşulları 344
3. Basit Yargılama Usulünün Uygulanamayacağı Haller 346
4. Değerlendirme 346
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
CEZANIN BİREYSELLEŞTİRİLMESİ
I. GENEL OLARAK 349
II. TAKDİRİ İNDİRİM NEDENLERİ 355
A. Genel Olarak 355
B. TCK m. 62/2’de Sayılan Takdiri İndirim Nedenleri 362
1. Failin Geçmişi 362
2. Failin Sosyal İlişkileri 365
3. Failin Fiilden Sonraki Davranışları 366
4. Failin Yargılama Sürecindeki Pişmanlığını Gösteren Davranışları 367
5. Cezanın Failin Geleceği Üzerindeki Olası Etkileri 369
C. Takdiri İndirim Nedeninin Uygulanması 369
III. KISA SÜRELİ HAPİS CEZASININ SEÇENEK YAPTIRIMLARA ÇEVRİLMESİ 372
A. Kavram 372
B. Koşulları 378
C. Takdir Yetkisi 379
D. Seçenek Yaptırımlar 391
1. Adli Para Cezasına Çevrilme (TCK m. 50/1–a) 392
2. Mağdurun veya Kamunun Uğradığı Zararın Aynen İade, Suçtan Önceki Hale Getirme veya Tazmin Suretiyle, Tamamen Giderilmesi (TCK m. 50/1–b) 394
3. En Az İki Yıl Süreyle, Bir Meslek veya Sanat Edinmeyi Sağlamak Amacıyla, Gerektiğinde Barınma İmkanı Da Bulunan Bir Eğitim Kurumuna Devam Etme (TCK m. 50/1–c) 401
4. Mahkum Olunan Cezanın Yarısından Bir Katına Kadar Süreyle, Belirli Yerlere Gitmekten veya Belirli Etkinlikleri Yapmaktan Yasaklanma (TCK m. 50/1–d) 402
5. Sağladığı Hak ve Yetkiler Kötüye Kullanılmak Suretiyle veya Gerektirdiği Dikkat ve Özen Yükümlülüğüne Aykırı Davranılarak Suç İşlenmiş Olması Durumunda; Mahkûm Olunan Cezanın Yarısından Bir Katına Kadar Süreyle, İlgili Ehliyet ve Ruhsat Belgelerinin Geri Alınmasına, Belli Bir Meslek ve Sanatı Yapmaktan Yasaklanma (TCK m. 50/1–e) 406
6. Mahkum Olunan Cezanın Yarısından Bir Katına Kadar Süreyle ve Gönüllü Olmak Koşuluyla Kamuya Yararlı Bir İşte Çalıştırılma (TCK m. 50/1–f) 408
E. Seçenek Yaptırıma Çevirmenin Sonuçları 411
F. Seçenek Yaptırımın Yerine Getirilmemesi 411
IV. HAPİS CEZASININ ERTELENMESİ 413
A. Genel Olarak 413
B. Ertelemenin Amacı 420
C. Ertelemenin Şartları 422
1. Sanık Hakkında Hükmolunan Sonuç Cezanın İki Yıl veya Daha Az Süreli Hapis Cezası Olması 422
2. Sanığın Daha Önceden kasıtlı Bir Suçtan Dolayı Üç Aydan Fazla Hapis Cezasına Mahkum Edilmemiş Olması 425
3. Mahkemede Sanığın Bir Daha Suç İşlemeyeceği Konusunda Kanaat Oluşması 430
D. Zararın Tazmini Şartıyla Erteleme 433
E. Erteleme Kararı 435
F. Denetim Süresi 436
G. Hükümlünün Denetim Süresi İçerisindeki Yükümlülükleri 436
H. Ertelemenin Düşmesi 437
I. Ertelemenin Sonuçları 440
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
CEZALARIN HESAPLANMASI VE MAHSUP
I. CEZALARIN HESAPLANMASINDA GEÇERLİ İLKELER 443
A. Cezanın Alt ve Üst Sınırını Aşma Yasağı 443
B. Seçenek Cezalardan Adli Para Cezasını Seçme Durumunda Sınırlara Uyma Zorunluluğu 445
C. Küçükler ve Yaşlılar İçin Kısa Süreli Hapis Cezasını Sonuç Ceza Olarak Belirleme Yasağı 445
II. HAPİS CEZASININ HESABI 446
A. Genel Olarak 446
B. Gün Olarak Belirlenmiş Hapis Cezasının Hesaplanması 446
C. Ay Olarak Belirlenmiş Hapis Cezasının Hesaplanması 447
D. Yıl Olarak Belirlenmiş Hapis Cezasının Hesaplanması 448
E. Hapis Cezasının Hesabında Uygulanacak artırım Oranlarının Hesaplanması 449
F. Hapis Cezalarının İçtimaı 449
1. Cezaların İçtimaı Sistemleri 451
a. Erime Sistemi 451
b. Cezaların Artırılması Sistemi 452
c. Cezaların Toplanması Sistemi 453
2. 765 sayılı TCK ve 5237 sayılı TCK Döneminde Uygulanan Cezaların İçtimaı Kurallarının Uygulanma Şekli 453
III. ADLİ PARA CEZASININ BELİRLENMESİ (HESABI) 457
A. Genel Olarak 457
B. Adli Para Cezasının Kanunda Düzenlenme Şekilleri 458
1. Suç Karşılığında Sadece Adli Para Cezasının Öngörüldüğü Durumlarda Adli Para Cezasının Belirlenmesi ve Bireyselleştirilmesi 458
2. Hapis Cezasının Alternatifi Olan Adli Para Cezasının Belirlenmesi ve Bireyselleştirilmesi 458
3. Hapis Cezası ile Birlikte Uygulanacak Adli Para Cezasının Belirlenmesi ve Bireyselleştirilmesi 461
C. Tam Gün Sayısının Belirlenmesi 462
D. Artırım ve İndirimlerin Uygulanması Suretiyle Sonuç Cezanın Gün Olarak Belirlenmesi 464
E. Bir Günün Parasal Karşılığının Tespit Edilmesi 464
F. Sonuç Adli Para Cezasının Belirlenmesi 467
G. Kısa ve Gerekçeli Kararda Gün Sayısı ve Para Miktarının Gösterilmesi Zorunluluğu 467
H. Mehil veya Taksitlendirme 468
I. Adli Para Cezasının Hapis Cezasına Çevrilmesi 469
IV. MAHSUP (TCK m. 63) 469
A. Genel Olarak 469
B. Mahsubun Mahiyetine İlişkin Sistemler 471
C. Mahsubun Hukuki Niteliği 473
D. Mahsubun Koşulları ve Uygulanması 475
1. Genel Olarak 475
2. Şahsi Hürriyeti Sınırlama Sonucu Doğuran Tüm Haller Kavramı 476
3. Bir Ceza Mahkumiyetinin Varlığı 483
4. Mahsubun Hangi Suç Nedeniyle Verilecek Mahkumiyetten Yapılacağı Hususu 485
5. Mahsubun Uygulanma Usulü 487
6. Yurtdışında Geçen Sürenin Mahsubu 490
SONUÇ 493
Kaynakça 513
Kavram Dizini 533 |