|
İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 7
Kısaltmalar 17
GİRİŞ 21
BİRİNCİ BÖLÜM
ELEKTRONİK BANKACILIK VE
İNTERNET BANKACILIĞI KAVRAMLARI
1. ELEKTRONİK BANKACILIK YÖNTEMLERİ 24
1.1. Televizyon Bankacılığı 24
1.2. Telefon Bankacılığı 25
1.3. Mobil Bankacılık 26
1.3.1. SMS Bankacılığı 26
1.3.2. WAP Bankacılığı 27
1.3.3. PDA– Palmtop Bankacılığı 27
1.4. Kabin (Kiosk) Bankacılığı 28
2. İNTERNET BANKACILIĞI 28
2.1. İnternet Bankacılığı Kavramsal Çerçeve 28
2.2. İnternet Bankacılığında Yapısal Kavramlar 31
2.2.1. İnternet ve Dünya Çapında Ağ (World Wide Web–WWW) 31
2.3.2. Web Sitesi (Web Site), Alan Adı (Domain Name), Sunucu (Server) 32
2.3. İnternet Bankacılığının İşleyiş Süreci 33
3. İNTERNET BANKACILIĞINDA GÜVENLİK SORUNLARI 37
3.1. Genel Olarak 37
3.2. Sistem Güvenliğini Tehdit Eden Kişiler 37
3.2.1. Hacker ve Cracker 37
3.2.2. Joyrider 39
3.2.3. Vandal 39
3.2.4. Spy (Casuslar) 40
4. İNTERNET BANKACILIĞINDA DOLANDIRICILIK YÖNTEMLERİ 41
4.1. Genel Olarak Dolandırıcılık Metotları 41
4.2. Site Trafiğini Yönlendirme Yöntemi (Pharming/DNS–spoofing) 41
4.2.1. Truva Atı Saldırısı 42
4.2.2. Bilgisayar Solucanları 43
4.2.3. Bukalemun Saldırıları 44
4.2.4. Virüs Saldırıları 44
4.3. Oltalama Yöntemi (Phising) 45
4.4. Ortadaki Adam Saldırısı (Man–in the middle) 47
4.5. Klavye Kayıtları (Keylogger)– Ekran Kayıtları (Screen Logger) Yöntemi (Ekran Kaydediciler) 48
4.6. Denial Of Service (DOS) ve Distributed Denial of Service (DDos) Saldırıları 49
4.7. Sosyal Mühendislik 49
4.8. Kart Kopyalama (Skimming) 50
4.9. Şifre Ele Geçirme Yöntemi 51
5. İNTERNET BANKACILIĞINDA DOLANDIRICILIĞA KARŞI KORUNMA YÖNTEMLERİ 52
5.1. Genel Olarak Dolandırıcılığa Karşı Korunma Yöntemleri 52
5.2. İnternet Bankacılığa Erişim, Kullanım ve Kimlik Doğrulama 56
5.2.1. İnternet Bankacılığı Kullanmak İçin Gereksinimler 56
5.2.2. Erişim ve Kullanım 56
5.2.3. Kullanıcı Kodu ve Şifre 57
5.2.4. Kazıma Listesi (Scratch List) 58
5.3. Kişiselleştirilmiş Güvenlik Özellikleri 58
5.3.1. İnternet Bankacılığa Erişim 59
5.3.2. İnternet Bankacılığı İşlemi 59
5.3.3. Güvenli Yuvalar Katmanı 60
5.3.4. Güvenli Elektronik İşlem 60
5.3.5. Kullanıcı Adı ve Şifrelerini Doğru Oluşturmak ve Korumak 61
5.4. Ateş Duvarları (Firewalls) 62
5.5. Denetim 62
5.6. Elektronik İmza 63
5.7. Elektronik (Dijital) Sertifikalar 64
5.8. Biometrik Güvenlik Sistemleri 65
6. İNTERNET BANKACILIĞINDA MÜŞTERİNİN KORUNMASI POZİTİF HUKUK DÜZENLEMELERİ 66
6.1. Tüketicinin Korunması Hakkında Mevzuat Hükümleri 66
6.2. Avrupa Birliği Yasal Hükümleri ve Uygulama Yasaları 68
6.3. BDDK’nın İnternet Bankacılığı ile İlgili Düzenlemeleri 70
İKİNCİ BÖLÜM
İNTERNET BANKACILIĞININ HUKUKA AYKIRI KULLANIMINDAKİ SORUMLULUĞUN DAYANAKLARI
1. SORUMLULUĞUN HUKUKİ TASNİFİ 73
1.1. Sözleşmesel Sorumluluk Dayanağı Olan Bankacılık Hizmetleri Sözleşmesi 74
1.2. İnternet Bankacılığı Hizmet Sözleşmesinin Hukuki Niteliği 76
1.2.1. Tipe Bağlılık Açısından 76
1.2.2. İsimsiz Sözleşme Özelliği 77
1.2.3. Çerçeve Sözleşme Özelliği 78
1.2.4. Alman Hukukundaki Ciro Sözleşmesi 81
1.2.5. Vekalet Sözleşmesi Görüşü 82
1.2.6. İsimsiz İş Görme Sözleşmesi Görüşü 86
1.2.7. Karma Sözleşme Görüşü 87
1.2.8. İsimsiz İş Görme Sözleşmesinin Vekalet Unsurları Ağır Bastığı Görüşü 89
1.2.9. Görüşümüz 90
1.3. Ani Edim/Sürekli Edim Değerlendirmesi 92
1.4. İnternet Bankacılığı Hizmet Sözleşmesinin Kurulması 93
1.4.1. İnternet Bankacılığı Hizmet Sözleşmesinin Web Siteleri Aracılığı ile Kurulması 95
1.4.1.1. Etkileşimli Web Sitesi Aracılığı ile Kurulması 96
1.4.1.2. Etkileşimsiz Web Sitesi Aracılığı ile Kurulması 96
1.4.2. Web Sayfaları Üzerinden Gönderilen İrade Beyanlarının Hukuki Niteliği 98
1.4.2.1. Öneri Niteliğindeki İrade Beyanları 98
1.4.2.2. Kabul Niteliğindeki İrade Beyanları 99
1.4.2.3. Öneri ve Kabulün Geri Alınması 99
1.4.2.4. Web Siteleri Aracılığıyla Gönderilen Beyanların Ulaşma Engelleri 100
1.5. Sözleşmenin Kurulduğu, Hüküm ve Sonuçlarını Doğurduğu Anın Belirlenmesi 100
1.5.1. Sözleşmenin Kurulduğu Anın Belirlenmesi 100
1.5.2. Sözleşmenin Hüküm ve Sonuçlarını Doğurduğu Anın Belirlenmesi 102
1.6. İnternet Bankacılığı Hizmet Sözleşmesinin Geçerlilik Şartları 102
1.6.1. İnternet Bankacılığı Hizmet Sözleşmesinde Şekil 102
1.6.2. Sözleşme Özgürlüğü ve Sınırları 107
1.6.3. Emredici Hukuk Kurallarına Aykırı Olmaması 108
1.6.4. Kişilik Haklarına Aykırı Olmaması 110
1.6.5. Kamu Düzenine Aykırı Olmaması 110
1.6.6. Ahlaka Aykırı Olmaması 111
1.7. Banka Hizmet Sözleşmesinin Genel İşlem Koşulları Denetimi 112
1.7.1. Genel İşlem Şartları Kavramı ve Unsurları 112
1.7.2. İnternet Bankacılığında Genel İşlem Şartları 115
1.7.3. Mukayeseli Hukukta Genel İşlem Şartlarına İlişkin Düzenlemeler 116
1.7.4. Türk Hukuku’nda İnternet Bankacılığında Genel İşlem Şartlarına Karşı Müşterinin Korunması 118
1.7.4.1. Bankacılık Hizmet Sözleşmesinin Genel İşlem Şartları Kapsamında Yürürlük Denetimi 120
1.7.4.1.1. Bilgi Verme Aşaması 121
1.7.4.1.2. Kabul Etme Aşaması (İlişkilendirme) 122
1.7.4.1.3. Menfaate Aykırılık Aşaması 122
1.7.4.1.4. Yürürlük Denetiminin Yaptırımı 122
1.7.4.2. Bankacılık Hizmet Sözleşmesinin Genel İşlem Şartları Kapsamında Yorum Denetimi 123
1.7.4.3. Bankacılık Hizmet Sözleşmesinin Genel İşlem Şartları Kapsamında İçerik Denetimi 124
1.7.4.3.1. Örtülü İçerik Denetimi 125
1.7.4.3.2. Tek Taraflı Olarak Sözleşmede Değişiklik Yapma Yetkisi 126
1.7.4.3.3. Dürüstlük Kuralına Aykırılık 127
1.7.4.4. Bankacılık Hizmet Sözleşmelerindeki Genel İşlem Şartları 128
1.7.4.4.1. Bireysel Sözleşmeye Aykırı Düşen Genel İşlem Şartlarının Uygulanmaması İlkesi 128
1.7.4.4.2. Genel İşlem Şartlarında Mutat olarak Yer alan Boş Söz Biçimindeki Kayıtların Uygulanmayacağı İlkesi 129
1.7.4.4.3. İhtilaf Durumunda Müşterinin Hakkının Korunmasını Daraltan ve Kişisel Hürriyetini Sınırlayan Kayıtların Geçerli Olmayacağı İlkesi (Delil Sözleşmeleri) 129
1.7.4.4.4. Bankanın Kredi Sözleşmesini Tek Taraflı Feshetme Hakkı Tanınmasına İlişkin Hükümler 132
1.7.4.5. Genel İşlem Şartlarının Geçersiz Olmasının Hukuki Sonuçları 135
1.7.5. TKHK Hükümlerine Göre İnternet Bankacılığında Müşterinin Korunması 136
1.7.6. Bankanın Sorumluluğunun Kusur Unsuru Bakımından Sınırlandırılması (Sorumsuzluk Kayıtları) 139
1.8. İnternet Bankacılığında Tarafların Yükümlülüğü ve Sorumluluğu 150
1.8.1. Asli Edim Yükümlülükleri 151
1.8.1.1. Bankanın Asli Edim Yükümlülükleri 151
1.8.1.1.1. İnternet Bankacılığına Erişimi Kesintisiz Sağlama ve Verileri Saklama Borcu 151
1.8.1.1.2. İnternet Bankacılığında İşlem Yapan Müşterisi Olduğu Tespit Etme Yükümlülüğü 154
1.8.2. Yan Edim Yükümlülükleri 157
1.8.2.1. Bankanın Yan Edim Yükümlülükleri 158
1.8.2.1.1. Bilgilendirme Yükümü 158
1.8.2.1.2. Önlem Alma Yükümlülüğü 162
1.8.3. Bankanın Sözleşmeden Kaynaklanan Yükümlülük ve Sorumlulukları 167
1.8.3.1. Bankanın Sözleşme Öncesi Yükümlülük ve Sorumlulukları 167
1.8.3.2. Bankanın Sözleşmeden Doğan Yükümlülük ve Sorumlulukları 171
1.8.3.3. Bankanın Sözleşme Sonrası Yükümlülükleri 172
1.8.4. Müşterinin Yükümlülükleri 174
1.8.4.1. Genel Olarak Banka Müşterisi Yükümlülükleri 174
1.8.4.2. Müşterinin Bilgisayarına Virüs Bulaşması 177
1.8.4.3. Şifre Bilgilerinin Saklanmaması 178
1.8.4.4. Üçüncü Kişilere Sisteme Giriş Olanağı Sağlanması 181
1.8.4.5. Müşterinin Bildirim Yükümlülüğü 184
1.8.4.6. Müşterinin Kontrol Yükümlülüğü 184
1.8.4.7. Müşterinin Kusuru Olmaksızın Yetkisiz Kişilerin Hesapta Elektronik Bildiriyle Tasarrufta Bulunmaları 185
1.8.4.8. Müşterinin Kusuru Sonucunda Yetkisiz Kişilerin Hesapta Tasarrufta Bulunması 186
1.9. İnternet Bankacılığı Hizmet Sözleşmesinin Sona Ermesi 186
1.9.1. Müşterinin Banka Nezdindeki Hesabı Kapatması 187
1.9.2. Müşterinin Ölmesi 188
1.9.3. Bankanın İflası veya Kapanması 188
1.9.4. Sözleşmenin Feshedilmesi 188
1.9.5. İrade Sakatlığı Sebebiyle Sözleşmenin İptali 189
1.9.6. İnternet Bankacılığı Hizmet Sözleşmesinin Bozma Sözleşmesiyle Ortadan Kaldırılması 190
1.10. Sözleşme Dışı Sorumluluk 190
1.10.1. Kusur Sorumluluğu 190
1.10.2. Kusursuz Sorumluluk 192
1.10.3. Taleplerin Yarışması (Telahuk) 192
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
HUKUKA AYKIRI MÜDAHALEDEN SORUMLULUK
1. HUKUKA AYKIRI KULLANIM KAVRAMI 195
2. ZARARIN KİMİN MALVARLIĞINDA GERÇEKLEŞTİĞİNİN TESPİTİ 195
2.1. Mevduat Sözleşmesi 202
2.2. Mevduat Sözleşmesinin Hukuki Niteliğine İlişkin Görüşler 203
2.2.1. Ödünç (Karz) Niteliği 203
2.2.2. Usulsüz Tevdi Niteliği 204
2.2.3. Karma Sözleşme Niteliği 206
2.2.4. Kendine Özgü Sözleşme Niteliği 207
2.2.5. Yargıtay Görüşü 207
2.2.6. Görüşümüz 209
2.3. İnternet Bankacılığında Mevduat Sözleşmemesinin Yansıması 209
3. BANKA SORUMLULUĞUNA NEDEN OLAN İŞLEMLER 211
3.1. İnternet Bankacılığından Genel Olarak Bankanın Rolü 212
3.2. Sistemin Teknik Nedenlerle Kötü İşlemesi 213
3.2.1. Bankanın Merkez Bilgisayarına Girilmesi 214
3.2.2. Programlama Hatasından Sorumluluk 216
3.2.3. Bakım ve Kullanım Hatasından Sorumluluk 217
3.3. Sisteme Kötüniyetli Müdahaleden Sorumluluk 218
3.4. Bankanın Sorumluluğunun Hukuki Dayanağı 221
3.4.1. Bankanın Tacir Sıfatından Kaynaklanan Sorumluluğu 221
3.4.2. Bankanın Özen Borcu Sorumluluğu 224
3.4.3. Etki Alanı Görüşü 225
3.4.4. Bankanın Yardımcı Kişilerin Fiillerinden Sorumluluğu 229
3.4.5. BGB Düzenlemesi 237
3.4.5.1. BGB 675 (V) düzenlemesi 237
3.4.5.2. Kasıtlı Niyet ve Hileli Niyet 241
3.4.5.3. Ağır İhmal 242
3.4.5.4. Saklama Yükümlülüklerinin İhlali 244
4. MÜŞTERİNİN DOLANDIRICILIK EYLEMLERİNE KARŞI KORUNMASI 246
4.1. Müşterilerden Almaları Beklenebilecek Önlemler 248
4.2. Müşterinin Koruma Yükümlülüğünün Kapsamı 249
4.3. Koruma Yükümlülüklerine Aykırı Davranışlarda İspat Yükü 252
4.4. Elektronik Ödeme Araçlarının İspat Kuralları Karşısındaki Durumu 253
5. BANKANIN UĞRADIĞI ZARARI TALEP EDEBİLECEĞİ KİŞİLER 254
5.1. Dolandırıcılık Fiilini Gerçekleştiren Kişiler 255
5.2. Müşterinin Birlikte (Müterafik) Kusuru Olduğu Görüşü 255
5.3. Bankanın Müşteriden Tazminat Alacağının Olduğu Görüşü 265
5.4. GSM Şirketlerinin Sorumluluğu 267
5.5. İnternet Servis Sağlayıcısının Sorumluluğu 267
6. ZAMANAŞIMI 271
Sonuç 273
Kaynakça 281 |
Bilgisayar, Teknoloji Kitapları 
