İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 7
İÇİNDEKİLER 9
KISALTMALAR 15
GİRİŞ 19
BİRİNCİ BÖLÜM
MADDİ HUKUK KAPSAMINDA VELÂYET ALTINDAKİ ÇOCUKLARIN KORUNMASINA YÖNELİK TEDBİRLER
I. GENEL OLARAK 21
II. VELÂYET ALTINDAKİ ÇOCUKLARIN KORUNMASINA YÖNELİK TÜRK
HUKUKUNDA YER ALAN TEDBİRLER 22
A. Konuyu Düzenleyen Mevzuat 22
B. Tedbir Kararı Verilebilmesi İçin Aranan Şartlar 23
1. Velâyet Hakkına Sahip Olan Kişi Hakkında Tedbir Uygulanması 24
2. Velâyetten Doğan Görevlerin Gereği Gibi Yerine Getirilmemesi 26
3. Çocuğun Menfaatinin Tehlikeye Düşmüş ya da Düşme İhtimâlinin
Olması 28
C. Koruma Tedbirlerine Hâkim Olan İlkeler 28
1. Çocuğun Menfaati ilkesi 29
2. Talilik (İkinci Derecede Olma) İlkesi 30
3. Tamamlayıcılık İlkesi 30
4. Ölçülülük (Orantılılık) İlkesi 31
D. Koruma Tedbirine Yönelik Başvuruda Bulunabilecek Kişiler 32
E. Görevli ve Yetkili Mahkeme 34
F. Çekişmesiz Yargıya Tâbi İşlerden Olması 37
G. Koruma Tedbirlerinin Alınmasında İzlenecek Usul 39
H. Türk Medeni Kanununda Düzenlenen Tedbirler 41
1. Genel Olarak 41
2. Çocuğun Şahısvarlığını Koruyucu Tedbirler 42
a. Basit Tedbirler 42
b. Nitelikli Tedbirler 48
ba. Çocuğun Ana babadan Alınarak Başka Bir Aile ya da
Kurum Yanına Yerleştirilmesi 48
bb. Velâyetin Kaldırılması 55
bba. Genel Olarak 55
bbb. Velâyetin Kaldırılmasının Koşulları 56
i. Velâyet Görevinin Gereği Gibi Yerine
Getirememesi 57
ii. Çocuğa Yeterli İlginin Göstermemesi veya Ona
Karşı Yükümlülüklerin Ağır Biçimde
Savsaklaması 59
iii. Velâyet Hakkına Sahip Ana veya Babanın
Üçüncü Kişiyle Evlenmesinin Çocuğun
Menfaatine Aykırı Sonuçlar Doğurması 60
bbc. Velâyetin Kaldırılmasının Sonuçları 61
c. Durumun Değişmesi 65
3. Çocuğun Malvarlığını Koruyucu Tedbirler 67
a. Çocuk Mallarının Kapsamı, Yönetilmesi, Kullanılması ve
Harcanması 68
aa. Kapsamı 68
ab. Yönetilmesi 69
ac. Kullanılması 72
ad. Harcanması 74
b. Çocuğun Malvarlığının Korunmasına Yönelik Tedbir Kararları 76
ba. Uygun Önlemlerin Alınması 77
bb. Yönetimin Kayyıma Devri 78
c. Durumun Değişmesi 80
III. VELÂYET ALTINDAKİ ÇOCUKLARIN KORUNMASINA YÖNELİK
KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA YER ALAN TEDBİRLER 80
A. Kara Avrupası Hukuk Sistemi 80
1. İsviçre 81
2. Almanya 87
B. Müşterek Hukuk Sistemi 94
1. İngiltere 95
2. Amerika Birleşik Devletleri 102
İKİNCİ BÖLÜM
VELÂYET ALTINDAKİ ÇOCUKLARIN KORUMASINA YÖNELİK TEDBİRLERİN MÖHUK KAPSAMINDA TANINMASI VE TENFİZİ
I. TANIMA VE TENFİZ KAVRAMLARI 111
II. VELÂYET ALTINDAKİ ÇOCUKLARIN KORUNMASINA YÖNELİK TEDBİRLERİN
TANINMASI VE TENFİZİ 117
A. Genel Olarak 117
B. Tanıma ve Tenfiz Şartları 119
1. Ön Şartlar 120
a. Kararın Yabancı Bir Devlet Mahkemesi Tarafından Verilmesi ve
İlâm Niteliğinde Olması 120
b. Kararın Hukuk Davalarına İlişkin Olması 124
c. Kararın Kesinleşmiş Olması 125
2. Asli Şartlar 129
a. Kararın Verildiği Devlet ile Türkiye Arasında Karşılıklılık
Bulunması 132
b. Kararı Veren Yabancı Mahkemenin Yetkisine İlişkin Şartlar 135
ba. Kararın Türk Mahkemesinin Münhasır Yetkisine Giren Bir
Konu Kapsamı Dışında Verilmiş Olması 135
bb. Kararı Veren Mahkemenin Kendisini Aşkın Yetki Kuralları
ile Yetkili Kılmış Olmaması 138
c. Kararın Türk Kamu Düzenine Açıkça Aykırı Olmaması 140
d. Kararın Davalının Savunma Hakkına Riayet Edilerek Verilmiş
Olması 145
3. Tanıma ve Tenfize Engel Diğer Sebepler 148
a. Yabancı Mahkeme Kararının Kısmen ya da Tamamen Yerine
Getirilmiş Olması 148
b. Yabancı Mahkeme Kararının Yerine Getirilmesine Engel Bir
Durumun Ortaya Çıkmış Olması 149
C. Tanıma ve Tenfiz Usulü 150
1. Görevli ve Yetkili Mahkeme 150
a. Görevli Mahkeme 150
b. Yetkili Mahkeme 152
2. Tanıma ve Tenfiz Talebi 154
a. Tanıma ve Tenfiz Davasının Tarafları 155
b. Tanıma ve Tenfiz Dilekçesi ve Dilekçeye Eklenecek Belgeler 156
3. Tanıma ve Tenfiz Dilekçesinin Tebliği ve Yargılama Usulü 158
4. Tenfize İlişkin Karar ve Tenfiz Edilen Kararın Yerine Getirilmesi 162
5. Tanıma ve Tenfiz Kararına Karşı Kanun Yolları 163
a. İstinaf 164
b. Temyiz 165
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
VELÂYET ALTINDAKİ ÇOCUKLARIN KORUMASINA YÖNELİK TEDBİRLERİN ÇOK
TARAFLI MİLLETLERARASI SÖZLEŞMELER KAPSAMINDA TANINMASI VE TENFİZİ
I. MİLLETLERARASI SÖZLEŞMELERİN TÜRK MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUKUNA
ETKİSİ 167
II. 1961 TARİHLİ KÜÇÜKLERİN KORUNMASINA DAİR MAKAMLARIN YETKİSİNE
VE UYGULANACAK KANUNA DAİR LAHEY SÖZLEŞMESİ 170
A. Sözleşme Hakkında Genel Bilgiler 170
1. Tarihi Gelişimi 170
2. Amacı ve Kapsamı 173
3. Etki Alanı ve Türkiye 174
4. Uygulama Alanı 176
a. Kişi Bakımından Uygulama Alanı 176
b. Konu Bakımından Uygulama Alanı 176
c. Yer Bakımından Uygulama Alanı 177
d. Zaman Bakımından Uygulama Alanı 180
5. Akit Devlet Makamlarının Yükümlülükleri 180
a. İş Birliği Yükümlülüğü 181
b. Görüş Alışverişinde Bulunma Yükümlülüğü 181
c. Bilgi Verme Yükümlülüğü 182
B. Sözleşme Kapsamında Verilen Tedbir Kararlarının Tanınması 182
1. Doğrudan Tanıma Usulü 182
2. Tanıma Şartları 184
a. Tedbir Kararı Sözleşmeye Uyarınca Yetkili Bir Makam
Tarafından Verilmiş Olmalı 184
aa. Küçüğün Mutad Meskenin Bulunduğu Yer Makamlarının
Yetkisi 186
ab. Küçüğün Vatandaşı Olduğu Devlet Makamlarının Yetkisi 189
ac. Yetki Hükümleri Kapsamında Doğrudan Tanıma Usulünün
İstisnaları (Ret Hâlleri) 196
aca. Küçüğün Mutad Meskeni Yer Makamlarınca Ciddi
Tehdit Nedeni ile Alınan Tedbir Kararları 197
acb. İvedi Hâllerde Küçüğün ya da Mallarının Bulunduğu
Yer Makamlarınca Alınan Tedbir Kararları 198
acc. Evlilik Birliği Konusunda Karar Veren Makamlarınca
Alınan Tedbir Kararları 199
b. Sözleşme Uyarınca Yetkili Olan Hukuk Uygulanmış Olmalı 200
ba. Uygulanacak Hukukun Tespiti 200
bb. Uygulanacak Hukuk Kapsamında Doğrudan Tanıma Engeli
(Kamu Düzenine Açıkça Aykırılık) 203
C. Sözleşme Kapsamında Verilen Tedbir Kararlarının Tenfizi 205
III. 1996 TARİHLİ VELÂYET SORUMLULUĞU VE ÇOCUKLARIN KORUNMASI
HAKKINDA TEDBİRLER YÖNÜNDEN YETKİ, UYGULANACAK HUKUK, TANIMA,
TENFİZ VE İŞBİRLİĞİNE DAİR LAHEY SÖZLEŞMESİ 206
A. Sözleşme Hakkında Genel Bilgiler 206
1. Tarihi Gelişimi 206
2. Amacı ve Kapsamı 208
3. Etki Alanı ve Türkiye 212
4. Uygulama Alanı 215
a. Kişi Bakımından Uygulama Alanı 215
b. Konu Bakımından Uygulama Alanı 217
ba. Tedbir Kararı Alınabilecek Konular 219
bb. Sözleşmenin Kapsamı Dışında Bırakılan Konular 225
bc. Yetkili Türk Makamlarınca Sözleşme Kapsamında
Verilebilecek Koruma Tedbiri Kararlarının Kapsamı 231
c. Yer Bakımından Uygulama Alanı 232
d. Zaman Bakımından Uygulama Alanı 233
da. Yetki Hükümleri 234
db. Tanıma ve Tenfiz Hükümleri 234
dc. Sözleşmenin Akit Devletler Bakımından Yürürlüğe Girmesi 236
B. Sözleşme Kapsamında Verilen Tedbir Kararlarının Tanınması 237
1. Doğrudan Tanıma Usulü 238
a. Doğrudan Tanıma Usulün Anlamı ve Türk Milletlerarası Usul
Hukukuna Etkisi 238
b. Doğrudan Tanıma İçin Koruma Tedbirinin İspatı 241
2. Ret Sebepleri 241
a. Koruma Tedbirinin, Sözleşme Hükümleri Uyarınca Yetkili
Olmayan Akit Devlet Makamı Tarafından Alınmış Olması 243
aa. Sözleşmede Düzenlenen Yetki Kuralları 243
aaa. Asli Yetkili Akit Devlet Makamları 244
aab. Tali Yetkili Akit Devlet Makamları 247
aac. Eşzamanlı Yetkili Akit Devlet Makamları 251
aad. Milletlerarası Derdestlik 254
aae. Koruma Tedbirlerinin Devamlılığı 256
ab. Çocuğun Malvarlığına İlişkin Koruma Tedbirlerini
Tanımamaya Yönelik Çekince İleri Sürülmesi 256
ac. Koruma Tedbirini Alan Akit Devlet Makamının Yetkili
Olmadığı İddiasının Değerlendirilmesi 257
b. Koruma Tedbirinin, Acil Durum Haricinde, Çocuğun Görüşünü
İfade Edebilmesine İmkân Tanınmadan Alınmış Olması ve Bu
Durumun Tanımanın Gerçekleştiği Devletin Temel Usul
İlkelerini İhlâl Etmesi 259
c. Koruma Tedbirinin, Acil Durum Haricinde, Velâyet
Sorumluluğunun İhlâl Edildiğini İddia Eden Kişinin
Dinlenilmesine İmkân Tanınmadan Alınmış Olması 262
d. Çocuğun Üstün Menfaati Saklı Kalmak Kaydıyla, Koruma
Tedbirinin Tanıma Devletinin Kamu Düzenine Açıkça Aykırı
Olması 263
e. Koruma Tedbirinin, Çocuğun Mutad Meskeninin Bulunduğu
Akit Olmayan Devlette Sonradan Alınan ve Tanıma Devletinin
İç Hukukunda Yer Alan Tanıma Şartlarını Taşıyan Koruma
Tedbiri ile Bağdaşmaması 264
f. Çocuğun Başka Bir Akit Devlet Ülkesine Yerleştirilmesini Konu
Alan Koruma Tedbirleri Alınırken Usule Uygun
Davranılmaması 266
3. Ret Sebeplerinin İleri Sürülmesi 269
4. Tanıma ve Tanımama Talebi 269
a. Tanıma Talebi 271
b. Tanımama Talebi 273
c. Tanıma ve Tanımama Taleplerinin İncelenme Usulü 275
C. Sözleşme Kapsamında Verilen Tedbir Kararlarının Tenfizi ve İcrası 278
1. Tenfiz Usulü 278
2. Tenfiz Edilen Kararların İcrası 280
SONUÇ 283
KAYNAKÇA 293 |