|
İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 7
İÇİNDEKİLER 9
KISALTMALAR 21
BÖLÜM BİR
1. DENETİMİN TANIMI NEDİR, AMAÇLARI NELERDİR? 23
I. DENETİM NEDİR? 23
II. DENETİMİN AMAÇLARI NELERDİR? 25
III. DENETİM RAPORUNA İLGİ DUYANLAR: 26
A. Bir Denetim Raporu Paydaşları Kimlerdir? 26
1. Paydaş: 26
2. İç Paydaş: 26
3. Dış Paydaş: 27
IV. DENETİMİN TEMEL ÖZELLİKLERİ NELERDİR? 27
V. KONUSUNA VE AMACINA GÖRE DENETİM TÜRLERİ: 27
A. Finansal Denetim (Mali Tablo Denetimi): 27
B. Biçimsel Formel Denetim (Uygunluk Denetimi): 28
C. Performans Denetimi (Faaliyet Denetimi): 28
VI. DENETİMDE BULUNAN DENETÇİNİN NİTELİĞİNE GÖRE DENETİM
TÜRLERİ: 29
A. İç Denetim: 29
1. İç Denetçiler: 29
B. Kamu Denetimi: 30
C. Bağımsız Denetim: 31
VII. DENETLENEN YERE GÖRE DENETİM: 31
A. İç Denetim Nedir, Çeşitleri Nelerdir? 31
B. İç Denetimin Özellikleri: 32
C. İç Denetim Türleri: 32
1. Uygunluk denetimi: 32
2. Performans denetimi: 32
3. Mali denetim: 33
4. Bilgi teknolojisi denetimi 33
5. Sistem denetimi: 33
D. Dış Denetim: 33
VIII. DENETÇİ KAVRAMI: 34
IX. BİR DENETÇİDE BULUNMASI GEREKEN MESLEKİ ETİK İLKELER
(TEMEL ÖZELLİKLER): (Bağımsız Denetim Yönetmeliği – Madde:21) 34
A. Dürüstlük: 34
B. Tarafsızlık: 34
C. Mesleki Yeterlilik ve Özen: 34
D. Sır Saklama (Gizlilik): 34
E. Mesleğe Uygun Davranış: 34
X. ETİK KURALLARA/DAVRANIŞLARA BAZI ÖRNEKLER; 34
A. Denetçinin Bağımsızlığını Ortadan Kaldıran Bazı Durumlar
(BDY Madde 22): 35
XI. DENETÇİNİN DENETLEDİĞİ KURUMDA YAPTIĞI DENETİM: 35
A. Tam inceleme: 35
B. Rastgele (Sondaj) inceleme: 36
XII. DENETÇİNİN KURUM DIŞINDA YAPTIĞI DENETİM VE İNCELEMELER; 36
A. Karşıt İnceleme: 36
B. Çapraz İnceleme: 36
XIII. BAĞIMSIZ DENETİMİN FAYDALARI NELERDİR? 36
A. Denetlenen İşletmeye Sağlanan Yararlar: 36
B. İş Hayatının Diğer Üyelerine Sağlanan Yararlar: 37
C. Kamu Kuruluşları Açısından Sağlanan Yararlar: 37
XIV. BAĞIMSIZ DENETİME TABİ KURULUŞLAR: 38
XV. DENETİM STANDARTLARI: 38
A. Genel Kabul Görmüş Denetim Standartları: 38
1. Genel Standartlar: 39
a. Eğitim ve Yeterlilik: 39
b. Bağımsızlık: 39
c. Mesleki Özen ve Dikkat: 39
2. Çalışma Alanı Standartları: 39
a. Planlama ve Gözetim: 39
b. İç Kontrol Sistemi Hakkında Bilgi Edinme: 40
c. Yeterli ve Güvenilir Kanıt Toplama: 40
3. Raporlama Standartları: 41
a. Genel Kabul Görmüş Muhasebe İlkelerine Uygunluk: 41
b. Süreklilik: 41
c. Mali Tablodaki Açıklamaların Yeterliliği (Yeterlilik): 41
d. Görüş Bildirme: 41
XVI. TÜRK TİCARET KANUNU ÇERÇEVESİNDE BAĞIMSIZ DENETİM: 42
XVII. FİNANSAL TABLOLARIN DENETİMİNDE BAĞIMSIZ DENETÇİNİN
SORUMLULUKLARI: 44
A. Denetçinin Sorumluluğu: 45
B. Denetçinin Sır Saklamadan Doğan Sorumluluğu: 46
C. Finansal Tablolar Hakkında İşletme Yönetiminin Sorumluluğu: 46
XVIII. BAĞIMSIZ DENETİM YAPTIRMAMANIN CEZASI VE YASAL SONUÇLARI: 47
XIX. GÜVENCE HİZMETLERİ: 48
A. Onaylama Hizmetleri: 48
1. Tarihi Finansal Tabloların Denetimi: 49
2. Finansal Raporlama ile İlgili İç Kontrolün Etkinliğinin Onanması: 49
3. Tarihi Finansal Tabloların Gözden Geçirilmesi: 49
4. Diğer Onaylama Hizmetleri: 49
XX. KAMU GÖZETİMİ KURUMU (Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu) 50
XXI. TÜRKİYE DENETİM STANDARTLARI: 50
A. Bağımsız Denetim Standardı (BDS): 51
B. Finansal Tabloların Denetimi: 51
C. Denetime Tabi Finansal Tablolar: 52
D. KGK Mevzuatında ve Standartlarında Geçerli Olan Bağımsız Denetim
Standartları: 53
1. Denetçinin Genel Amaçları: 53
2. Finansal Tabloların Denetimine İlişkin Etik Hükümler: 56
XXII. DENETİM SİSTEMİNİN BAŞLICA SORUNLARI: 56
BÖLÜM İKİ
2. BAĞIMSIZ DENETİM RAPORU: 59
I. BAĞIMSIZ DENETİM RAPORLARI SONUCUNDA VERİLEN GÖRÜŞLER:
(BDY – Madde 30) 60
A. Olumlu Görüş İçeren Rapor: 60
B. Olumsuz Görüş İçeren Rapor: 60
1. Genel Olarak Denetçiyi Olumsuz Denetim Görüşü Vermeye
Sebep Olan Hususlar: 61
C. Görüş Bildirmekten Kaçınma: 61
1. Denetçinin Görüş Bildirmekten Kaçınmasına Yol Açan Nedenler: 61
D. Sınırlı (Şartlı) Görüş Bildirme: 61
1. Denetçinin Sınırlı (Şartlı) Görüş Bildirmesine Yol Açan Nedenler: 62
II. STOKLARLA İLGİLİ KAPSAM SINIRLANDIRMASINA ÖRNEK DENETÇİ
GÖRÜŞÜ: (Kapsam Bölümü) 62
A. Kapsam Sınırlandırma Nedeniyle Görüş Bildirmekten Kaçınmaya
Örnek Denetçi Raporu: 63
B. Yeni Bir Müşterinin Kabulüne Karar Verirken Denetçinin Denetim
Riski Açısından Göz Önünde Bulunduracağı Hususlar: 64
III. ANALİTİK İNCELEME: 64
IV. BELGE İNCELEMESİ: 65
A. Denetçinin Belge İncelemesinde Dikkat Edeceği Hususlar: 65
V. KANITLAR İLE İLGİLİ ÖNEMLİ NOTLAR: 66
VI. KANITIN NİTELİĞİ: 66
A. Uzman Kişinin Bilgisine Başvurma: 67
VII. BAĞIMSIZ DENETİM STANDARTLARINDA ÇALIŞMA KÂĞITLARI: 68
VIII. KANIT VE KANIT TOPLAMA TEKNİKLERİ: 69
A. Denetim Kanıtlarının Sınıflandırılması: 70
B. Destekleyici Kanıt Elde Etmek İçin Kullanılan Denetim Teknikleri: 70
C. Denetçinin Kanıt Toplamada Kullanacağı Yöntemler; 70
1. Fiziki İnceleme: 70
2. Gözlem: 70
3. Doğrulama: 71
4. Bilgi Toplama (Soruşturma): 71
5. Kayıt Sisteminin Kontrolü: 71
6. Yeniden Hesaplama: 71
7. Belge İncelemesi: 71
8. Rastgele İnceleme (Göz Atma): 71
9. Analitik İnceleme: 71
IX. KANIT TÜRLERİ 71
A. Geleneksel Kanıt Türleri; 71
1. Fiziki Kayıtlar: 71
2. Doğrulama Tekniği (Teyit, Mutabakat): 72
B. Görsel Kanıtlar: 72
C.Sözel Kanıtlar: 72
D. Belgesel Kanıtlar: 73
E. Matematiksel Kanıtlar: 73
F. Bilimsel Mütalaaya Dayanan Kanıtlar: 73
G. Yazılı Bildirimler ve Teyitler: 73
X. NİTELİĞİNE GÖRE KANITLAR; 73
A. Asli Kanıtlar: 73
B. Destekleyici Kanıtlar: 73
XI. DEĞİŞEBİLİRLİK AÇISINDAN KANITLAR: 74
A. Sabit Kanıtlar: 74
B. Değiştirilebilir Kanıtlar: 74
XII. KANITLARIN GÜVENİRLİLİĞİ: 74
A. Kanıtların Güvenilirliğine Etki Eden Faktörler: 74
B. Kanıtların Yeterli Sayıda Olması: 74
XIII. KANIT TOPLAMADA ÖZELLİK İÇEREN DURUMLAR: 74
A. Kanıtın Denetim Raporuna Etkisi: 75
XIV. FİNANSAL TABLO KALEMLERİNDE UYGULANACAK DENETİM İŞLEMLERİ: 76
A. KASA İŞLEMLERİ: 76
B. ALACAKLAR VE SATIŞLAR: 76
C. STOKLAR VE SATIŞLARIN MALİYETİ: 77
D. BORÇLAR VE BORÇ SENETLERİ: 77
E. DURAN VARLIKLAR VE İLİŞKİLİ HESAPLAR (Amortisman, Tükenme
Payları ve İtfa ): 78
E. YATIRIMLAR: 78
F. ÖZSERMAYE (Ve dağıtılmamış karlar): 79
XV. KAPSAM AÇISINDAN AKSAKLIKLAR: 79
XVI. BELİRSİZLİK: 82
BÖLÜM ÜÇ
3. RAPORLAR VE RAPOR YAZMA TEKNİKLERİ: 85
I. RAPORLARDA MUTLAKA BULUNMASI GEREKEN BİLGİLER: 85
II. UYGULAMADA KULLANILAN RAPOR ADLARI: 86
A. Ön İnceleme Raporları: 86
B. Geçici (Ön) Rapor: 86
C. İnceleme Raporları: 86
D. Soruşturma Raporları: 87
1. Soruşturma Raporu Detayı: 88
2. Geçici Olarak Görevden Uzaklaştırma Nedir? 89
E. Suç Duyurusu Raporları: 89
F. Tevdi Raporları: 89
G. Vergi Tekniği Raporları: 90
H. Vergi İnceleme Raporları: 90
I. Vergi Suçu Raporları: 90
J. Suç Tespit Raporları: 90
III. RAPORU OKUYACAK VE YARARLANACAK KİŞİLER: 91
IV. DENETİM RAPORLARININ SONUÇLARI: 91
A. Doğrulama: 91
B. Aksini Kanıtlama: 91
C. Görüş Bildirmekten Kaçınma: 91
V. RAPORLARDAN ÇIKAN SONUÇLAR: 91
A. İdari Sonuçlar: 91
B. Cezai Sonuçlar: 92
C. Hukuki Sonuçlar: 92
VI. FAALİYETLERİNE GÖRE RAPOR TÜRLERİ: 92
VII. GENEL OLARAK RAPOR TÜRLERİ: 92
A. İçeriklerine Göre Raporlar: 92
B. Bilgi Veren Raporlar: 92
C. Araştırma Raporları: 93
D. Uzman Raporları: 93
E. Durum Raporları: 93
F. Sürelerine Göre Raporlar: 93
G. Yapılarına Göre Raporlar: 93
VIII. RAPORLARIN TEKNİK VE GENEL ÖZELLİKLERİ: 94
IX. RAPOR HAZIRLAMA VE RAPOR YAZIMI: 96
X. RAPORLARDA BULUNMASI GEREKEN BÖLÜMLER: 97
XI. RAPOR HAZIRLAMA SÜRECİ: 97
A. Raporun Konusu: 97
B. Raporu Okuyacak ve Yararlanacak Kişiler: 97
C. Rapor Hazırlama Süreci Bilgi Kaynakları: 98
XII. RAPORUN YAZILMASI: 98
A. Rapor Hazırlama Süreci Genel Yazım Kuralları: 98
B. Denetim Bulgularının Değerlendirilmesi ve Raporlama: 98
C. Denetçilerin Hazırlayacağı Rapor Suretini Vereceği Yerler: 99
XIII. RAPORUN KONTROLÜ: 99
XIV. TABLO VE GRAFİKLER: 102
A. Grafikler: 103
B. Alıntılar: 103
C. Kaynakça: 103
XV. DENETÇİNİN/MÜFETTİŞİN SORUMLULUKLARI: 103
BÖLÜM DÖRT
4. DENETİMLERDE YAPILAN HATA VE HİLELER: 107
I. BAĞIMSIZ DENETİM STANDARTLARINDA HİLE (BDS 240). 107
A. HİLE NEDEN YAPILIR? 112
II. HATALARIN SINIFLANDIRILMASI: 113
A. Hataların İçerik Bakımından Sınıflandırılması: 113
1. Nitel Muhasebe Hataları: 114
2. Nicel Muhasebe Hataları: 114
B. Hataların Sonuçları Bakımından Sınıflandırılması: 114
1. Önemli Muhasebe Hataları: 114
2. Önemsiz Muhasebe Hataları: 114
III. HATALARIN ETKİLERİ BAKIMINDAN SINIFLANDIRILMASI: 114
A. Bilançoyu Etkileyen Muhasebe Hataları: 115
B. Gelir Tablosunu Etkileyen Muhasebe Hataları: 115
C. Bilanço ve Gelir Tablosunu Etkileyen Muhasebe Hataları: 115
IV. HATA ÇEŞİTLERİ: 116
A. Matematik Hataları: 116
B. Kayıt Hataları: 116
1. Rakam Hataları: 117
2. Hesap Hataları: 117
3. Hesapların Borç ve Alacak Taraflarının Karıştırılması: 118
C. Nakil Hataları: 118
D. Unutulma ve Tekrar Hataları: 119
E. Bilançoda Yapılan Hatalar: 119
V. HİLE TÜRLERİ: 121
A. Kasıtlı Hatalar: 121
B. Kayıt Dışı İşlemler: 121
C. Zamanından Önce Veya Sonra Kayıt: 122
D. Uydurma Hesaplar: 122
E. Belge Sahtekârlığı: 124
1. Belge Sahtekârlığının Başlıca Nedenleri: 124
2. Şirket Yolsuzluklarında Fatura Kullanımı: 125
3. Faturalar Üzerindeki Adreslerin Boş Olması: 125
4. Faturayı Kesen Firmanın Fiili Durumu: 125
5. Belge Sahtekârlığının Gerçekleşme Şekilleri: 126
6. Belge Sahtekârlığında Yaygın Olarak Kullanılan Yöntemler: 127
VI. Bilançonun Maskelenmesi 130
VII. VERGİ KAÇIRMA AMAÇLI MUHASEBE HİLELERİ: 131
A. Satış Yolsuzlukları: 132
B. Alış Yolsuzlukları: 134
C. Diğer Şirket Yolsuzluk Türleri: 135
D. İşletme Giderlerini Yükseltme: 137
E. Özel Giderleri İşletmeye Aktarma: 138
F. Değerleme Hileleri: 138
F. Arızi Gelirleri Gizleme: 139
G. Gider ve Maliyet Artırıcı Harcamalar: 140
H. Satış Hâsılatını Gizlemeye Yönelik Hileler: 141
VIII. HATANIN TESPİT EDİLMESİ: 142
A. Denetimlerde Tespit Edilen Uygulama Hataları: 142
1. Teminat Mektubu İşlemleri: 142
2. Değerli Kâğıt İşlemleri: 143
3. Maaş, Ücret ve Yolluk Ödemeleri: 143
IX. Hilenin Tespit Edilmesi: 144
A. Hile Türleri: 144
B. İşletme Çalışanları Tarafından Yapılan Hileler: 145
C. İşletme Çalışanlarınca Yapılan Hilelerin Yapılma Biçimleri ve
Önlenmesi: 146
D. İşletme Çalışanlarının Hile Yapma Olasılığı: 150
X. Hile Üçgeni ve Hilelerin Sınıflandırılması: 151
A. Hilelere Neden Olan Risk Faktörleri: 151
B. Hile Üçgeni: 152
C. Hilelerin Sınıflandırılması: 153
D. ACFE 2022 Suiistimal Raporu: 154
F. Hileli Finansal Raporlamanın Ortaya Çıkma Sebepleri: 157
XI. Hile Belirtileri: 159
A. Yönetimle İlgili Hile Belirtileri: 159
1. Faaliyetlerin Yürütülmesi ile İlgili Anormallikler: 159
B. Yönetim Özellikleri ile İlgili Anormallikler: 160
C. Örgüt Yapısı ile İlgili Anormallikler: 160
D. Üçüncü Kişiler ile Olan İlişkilerde Anormallikler: 161
E. Çalışanlarla İlgili Hile Belirtileri: 162
1. Muhasebe İle İlgili Hile Belirtileri: 162
2. Hileli Yevmiye Kayıtları Ve Belirtileri: 164
3. İç Kontrol Yapısı Zayıflıkları İle İlgili Belirtiler: 164
4. Analitik Anormallikler İle İlgili Belirtiler: 165
5. Üçüncü Kişiler ile Olan İlişkilerde Hile Belirtileri: 166
6. Çalışanın Anlaştığı Müşteriler ile Hukuksuz İşlemleri: 167
7. Çalışan Davranış Değişiklikleri ile ilgili Belirtiler: 167
8. Sahte Belge ve Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı Belge Kullanımı: 168
XII. BELGE DÜZENİNDE HİLELER: 169
XIII. HATA VE HİLE ARASINDAKİ FARK: 171
BÖLÜM BEŞ
5. DENETİMLERDE TESPİT EDİLEN HATA, HİLE VE EKSİKLİKLER: 173
I. DENETİMLERDE TESPİT EDİLEN VERGİSEL, HATA, HİLE VE EKSİKLİKLER
(ÖRNEKLER): 173
II. YÖNETİM KURULU KARARLARI VE KANUNEN TUTULMASI GEREKEN
DEFTERLER (YÖNETİM KURULU KARAR DEFTERİ): 176
A. Yönetim Kurulu Karar Defterlerinde Kayıt Düzeni: 177
B. Müzekkere Nedir? 178
C. Müzekkerenin Unsurları Nelerdir 179
D. Yönetim Kurulu Kararları ile İlgili Yapılan Tespitler: 180
III. ŞİRKETİN MERKEZİNE BAĞLI SATIŞ ŞUBELERİNDE / MAĞAZALARINDA
TESPİT EDİLEN HATA, HİLE VE EKSİKLİKLER: 182
IV. TİCARET VE ALIM–SATIM İŞLEMLERİNDE YAPILAN HATA, HİLE VE
EKSİKLİKLER: 187
A. Teklif Mektubu Nedir? 187
B. Bir Teklif Mektubunda Bulunması Gereken Unsurlar: 187
C. Ticaret ve Alım Satım İşlemlerinde Tespit Edilen Hata, Hile ve
Eksiklikler: 188
V. ALICILAR/SENETLİ ALACAKLAR İLE İLGİLİ YAPILAN HATA, HİLE VE
TESPİTLER: 193
VI. STOKLARLA İLGİLİ YAPILAN TESPİT EDİLEN HATA, HİLE VE EKSİKLİKLER: 197
VII. ÜRETİM YERLERİ İLE İLGİLİ TESPİT EDİLEN HATA, HİLE VE EKSİKLİKLER: 200
VIII. SATIŞ/PAZARLAMA İLE İLGİLİ TESPİT EDİLEN HATA, HİLE VE EKSİKLİKLER: 204
IX. BİLANÇO HESAPLARINDA TESPİT EDİLEN HATA, HİLE VE EKSİKLİKLER: 207
X. GELİR TABLOSU HESAPLARI İLE İLGİLİ TESPİT EDİLEN HATA, HİLE VE
EKSİKLİKLER: 213
XI. MALİYET HESAPLARI İLE İLGİLİ İŞLEMLERDE TESPİT EDİLEN HATA,
HİLE VE EKSİKLİKLER: 215
XII. TEVKİFAT (STOPAJ) UYGULAMASINDA KARŞILAŞILAN HATA, HİLE VE
EKSİKLİKLER: 218
XIII. VERGİ MATRAHINI AZALTMAYA YÖNELİK HATA, HİLE VE EKSİKLİKLER: 218
XIV. AMORTİSMAN VE YENİDEN DEĞERLEME UYGULAMALARINDA TESPİT
EDİLEN HATA, HİLE VE EKSİKLİKLER: 220
XV. DEĞERLEME İŞLEMLERİNDE YAPILAN HATA, HİLE VE EKSİKLİKLER: 221
XVI. YILLARA SÂRİ(YAYGIN) İNŞAAT VE ONARIM İŞLEMLERİNDE
KARŞILAŞILAN HİLE, HATA VE EKSİKLİKLER: 222
XVII. MUAFİYET VE İSTİSNA UYGULAMALARINDA TESPİT EDİLEN HİLE,
HATA VE EKSİKLİKLER: 222
XVIII. SABİT KIYMET YENİLEME FONU UYGULAMALARINDA TESPİT EDİLEN
HATA, HİLE VE EKSİKLİKLER: 223
XIX. PERSONEL UYGULAMALARI İLE İLGİLİ HATA, HİLE VE EKSİKLİKLER: 223
xx. DİĞER İŞLEMLERDE TESPİT EDİLEN HATA, HİLE VE EKSİKLİKLER: 226
BÖLÜM ALTI
6. HATA VE HİLELERİN ÖNLENMESİNDE ALINACAK TEDBİRLER: 229
ı. SONUÇ: 229
II. İŞLETMELERDE YAPILAN HİLELERİN ÖNLENMESİNE YÖNELİK
UYGULAMALAR: 229
ııı. İŞLETME İÇİNDE BİLGİ AKIŞINI SAĞLAYACAK DÜZENLEMELER – İHBAR
HATLARI: 231
A. İhbar Hattı Uygulamasını Kullanan Şirketler: 231
B. İhbar Hatlarının Başarıya Ulaşması İçin Gerekli Şartlar: 233
1. Üst Yönetim Desteği: 233
2. İhbar Hatlarının Reklamının Yapılması ve Tanıtımı: 233
3. Telesekreter: 233
4. İhbarlarla İlgilenen Tecrübeli Elemanlar: 234
5. Değerlendirme ve İnceleme: 234
6. İhbar Hatlarının Avantaj ve Dezavantajları: 234
IV. HİLE DEĞERLENDİRME SORGULAMASI (FAQ–FRAUD ASSESMENT
QUESTİONİNG): 235
V. MUHASEBE HİLELERİNİN ÖNLENMESİNDE KULLANILAN ARAÇLAR: 237
VI. HİLE VE USULSÜZLÜK RİSKİNİN ÖLÇÜLMESİ 239
A. Hile ve Usulsüzlük Riskini Karşılama: 241
VII. MUHASEBE VE DENETİM MESLEĞİNDE YENİ BİR ALAN “ADLİ
MUHASEBECİLİK” 242
A. Genel Açıklama: 242
B. Adli Muhasebecilik Mesleğini Gerektiren Nedenler: 243
C. Adli Muhasebecilik Mesleğinin Kapsamı: 244
1. Dava Destek Danışmanlığı: 244
2. Uzman Şahitlik: 245
3. Hile Denetçiliği veya Araştırmacı Muhasebecilik: 246
4. Adli Muhasebecilerin Taşımaları Gereken Özellikler: 247
5. Adli Muhasebecilik Eğitimi ve Meslek Mensubu Olma: 248
6. Sonuç: 249
D. Denetim Anıları 257
EK–1: BAĞIMSIZ DENETİM YÖNETMELİĞİ 259
EK–2: Bağımsız Denetçinin Denetleyeceği Kurumdan Talep Etmesi
Gereken Belgeler: 285
KAYNAKÇA: 289 |
Bilgisayar, Teknoloji Kitapları 
