|
İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER
TEŞEKKÜR 7
ÖNSÖZ 9
İÇİNDEKİLER 11
KISALTMALAR DİZİNİ 19
GİRİŞ 21
BİRİNCİ BÖLÜM
KANUNİ ESASİNİN İLANINA GİDEN SÜREÇTE Kİ ANAYASAL GELİŞMELER VE İLANI
A. SENEDİ İTTİFAK 27
B. TANZİMAT FERMANI 33
C. ISLAHAT FERMANI 38
D. DİĞER ANAYASAL GELİŞMELER 40
E. KANUNİ ESASİNİN İLANINA GİDEN SÜREÇ VE İLANI 43
İKİNCİ BÖLÜM
KANUNİ ESASİNİN BÖLÜMLERİ VE İÇERİĞİ
A. GENEL OLARAK KANUNİ ESASİ 51
1. Anayasa Yapma Tekniği Açısından Kanuni Esasi 51
2. Anayasa Türü Açısından Kanuni Esasi 53
B. KANUNİ ESASİNİN BÖLÜMLERİ 54
1. Memaliki Devleti Osmaniye (Osmanlı Devleti) 54
a. Kanuni esasinin genel esasları 54
aa. Üniter devlet yapısı 55
bb. Başkent 56
cc. Monarşik devlet ilkesi 56
dd. İslam devleti ilkesi 56
ee. Hilafet makamı 57
ff. Resmi dil 58
b. Padişah ve hanedana ilişkin düzenlemeler 58
aa. Padişahlık hakkı 59
bb. Padişahın hukuki sorumluluğu 59
cc. Hanedanın hakları 59
dd. Padişahın asli hakları 60
2. Tebaai Devleti Osmaniyenin Hukuku Umumiyesi (Osmanlı Tebasının
Temel Hak ve Hürriyetleri) 61
a. Kanuni esaside düzenlenmiş olan temel hak ve hürriyetler 62
aa. Vatandaşlık hakkı 62
bb. Kişi hürriyeti 62
cc. Kişi güvenliği ve cezada kanunilik ilkesi 63
dd. Din ve ibadet hürriyeti 63
ee. Basın hürriyeti 63
ff. Şirket kurabilme hakkı 64
gg. Dilekçe verme ve şikâyet hakkı 64
hh. Eğitim hürriyeti 64
ıı. Kanun önünde eşitlik ilkesi 64
ii. Memur olabilme hakkı 65
jj. Vergide ölçülülük ilkesi 65
kk. Mülkiyet hakkı 65
ll. Konut dokunulmazlığı hakkı 66
mm. Kanuni hâkim güvencesi 66
nn. Müsadere, angarya ve zorla para alma yasağı 66
oo. Vergide kanunilik ilkesi 67
öö. İşkence ve eziyet yasağı 67
pp. Savunma hakkı 67
rr. Makul sürede yargılanma ve şikâyetten vazgeçme hakkı 67
ss. Tabi hâkim ilkesi 68
şş. Genel değerlendirme 68
3. Temel hak ve hürriyetlerin sınırlandırılması ve padişahın sürgün yetkisi 68
a. Temel hak ve hürriyetlerin sınırlandırılması 68
b. Padişahın sürgün yetkisi 71
3. Vükelayı Devlet (Bakanlar Kurulu) 73
a. Vükelayı devletin oluşumu 73
b. Vükelayı devletin toplanması 74
c. Bakanların yetileri 74
aa. Kendi görev alanına giren konular bakımından yetkisi 74
bb. Yasama çalışmalarına katılma yetkisi 75
cc. Kanunu muvakkat çıkarma yetkisi 75
d. Vükelayı devletin sorumluluğu 77
e. Bakanların sorumluluğu 78
aa. Bakanların görevleri dâhilindeki işlerden sorumluluğu 79
bb. Bakanların görevleri dışındaki işlerden sorumluluğu 80
f. Vükelayı devlet ile heyeti mebusanın çatışması hali 81
4. Memurin (Memurlar) 81
a. Devlet memurlarının seçimi 82
b. Memurluk teminatı 82
c. Memurların özlük hakları 82
d. Memurların görevleri dolayısıyla sorumluluğu 83
e. Memurun amire itaati ve kanuna aykırı emir 83
aa. Amire itaat 83
bb. Kanuna aykırı emir 83
5. Meclisi Umumi (Millet Meclisi) 84
a. Meclisi umuminin ikili yapısı 84
b. Meclisi umuminin çalışma dönemi ve çalışma koşulu 84
c. Açılış nutku ve yemin töreni 85
d. Meclisi umumi üyelerine ilişkin hükümler 85
aa. İki heyete birden üye olma yasağı 85
bb. Oy hakkı 85
cc. Kürsü muafiyeti 85
dd. Suçlu bulunma veya hüküm giyme sebebiyle üyelik sıfatının
düşmesi 86
e. Heyetlere ilişkin hükümler 87
aa. Heyetlerin toplantı ve karar yeter sayısı 87
bb. Oy verme usulü 87
cc. Heyetlerin iç disiplinin sağlanması 88
dd. Heyetlere dilekçe sunabilme hakkı 88
f. Yasama işlemlerinde bulunma 88
aa. Kanun yapma 88
bb. Anayasayı değiştirme 91
6. Heyeti Ayan 92
a. Üye sayısı 93
b. Üye seçimi 93
c. Üye olma şartları 93
d. Üyelerinin görev süresi 93
e. Memurluk ve heyeti ayan üyeliği 94
f. Heyeti ayan üyelerinin maaşları 94
g. Heyeti ayanın görev ve yetkileri 94
aa. Genel olarak 94
bb. Kanuni esasiyi yorumlama yetkisi 95
cc. Heyeti ayanın kanunları denetlemesinde padişahın hakları
sorunu 95
7. Heyeti Mebusan 96
a. Üye sayısı 96
b. Üye seçimi 97
c. Mebus olma şartları 97
d. Mebusların görev süresi 99
e. Mebuslukla bağdaşmayan işler 99
f. Yasama dokunulmazlığı 99
g. Mebusluğun sona erme halleri 100
h. Mebusların mali hakları 101
i. Heyeti mebusana dair hükümler 101
aa. Başkanlık divanı 101
bb. Heyetteki müzakereler 102
cc. Heyeti mebusanın görev ve yetkileri 102
8. Mehakim (Mahkemeler) 102
a. Mahkemelerin bağımsızlığı ilkesi 103
b. Mahkemenin davaya bakma ödevi 103
c. Mahkemelerin görev ve yetkileri 104
d. Yargılamanın aleniliği ilkesi 104
e. Hâkimlere dair hükümler ve savcılık kurumu 105
aa. Hâkimlere dair hükümler 105
bb. Savcılık kurumu 107
9. Divanı Âli 107
a. Divanı âlinin oluşumu 108
b. Divanı âlinin vazifesi 108
c. Divanı âlinin çalışma şekli 108
aa. Daireyi ithamiye 108
bb. Divanı hüküm 109
10. Umuru Maliye (Mali İşler) 109
a. Bütçe kanunu 109
aa. Bütçe kanununun kabulü 109
bb. Bütçe kanununun icrası 110
cc. Olağanüstü hallerde bütçe harici harcama 110
dd. Bütçe kanunun süresi ve olağanüstü hallerde süresinin
uzatılması 110
b. Kesin hesap kanunu 111
c. Divanı muhasebat 111
aa. Görevi 111
bb. Üyelerine dair hükümler 112
cc. Üyelerinin özlük hakları 112
11. Vilayat (Vilayetler) 112
a. Yetki genişliği ve görevlerin ayrılığı ilkesi 113
b. Vilayet meclislerine üye seçimi 114
c. Vilayet umumi meclisinin görevleri 114
d. Cemaat meclislerinin kuruluşu 114
e. Belediyecilik faaliyetleri 115
12. Mevaddı Şetta (Çeşitli Maddeler) 116
a. Mecburi ilkokul eğitimi 117
b. Anayasanın kabulünden önce mevcut olan kanunların durumu 117
c. Geçici seçim talimatnamesinin süresi 117
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
KANUNİ ESASİNİN UYGULANMASI TADİL EDİLMESİ VE İLGASI
A. İLK MECLİS SEÇİMLERİ 119
1. İstanbul ve Taşra Seçimleri 120
a. İstanbul seçimleri 120
b. Taşra seçimleri 121
2. Seçme ve seçilme şartları 121
3. Seçim Talimatnamesi ile Kanuni Esasi Hükümlerinin Karşılaştırılması 122
B. I. MEŞRUTİYETİN HÜKÜMET SİSTEMLERİ İÇERİSİNDEKİ YERİ 123
1. Kuvvetler Birliği Hükümet Sistemleri 123
a. Yasama kuvvetinin yürütme organında birleşmesi 123
b. Yürütme kuvvetinin yasama organında birleşmesi 123
2. Kuvvetler Ayrılığı Hükümet Sistemleri 124
a. Başkanlık sistemi 124
b. Parlamenter sistem 125
3. Meşruti Monarşinin Ortaya Çıkışı ve Hükümet Sistemleri İçerisindeki
Yeri 126
4. Kanuni Esasinin Getirmiş Olduğu Meşruti Sistemin Parlamenter Sistem
Özellikleri Açısından Değerlendirilmesi 129
a. Yasama ve yürütme kuvveti ayrılmış mı 129
b. Yürütme organı iki başlı mı 129
c. Yürütme yasama organının içerisinden mi çıkıyor 130
d. Yürütme yasamaya karşı siyaseten sorumlu mu 131
e. Kanuni esaside kuvvetler ayrılığını zedeleyen hususlar 131
aa. Yasama organı üyelerinin padişaha sadakat yemini etmesi 131
bb. Heyeti ayan üyelerinin tamamının padişahça atanması 132
cc. Kanun teklifi sunmada yasamanın konu bakımından
sınırlandırılması 132
dd. Yasamanın kanun yapabilmesinin padişahın iznine bağlanması 132
ee. Padişahın yasama organını kapatabilme yetkisinin olması 133
5. Genel Değerlendirme 133
C. I. MEŞRUTİYETİN SONA ERİŞİ VE ANAYASAL REJİMİN ASKIYA ALINMASI 135
1. Meclis Feshedildi mi 136
a. Padişahın anayasanın 7. maddesine dayalı olarak meclisi
feshetmesi 136
b. Padişahın anayasanın 35. maddesine dayalı olarak meclisi
feshetmesi 136
c. Padişahın meclisi umumiyi toplantıya çağırmaması 137
d. Görüşümüz 137
2. Kanuni Esasi Yürürlükten Kalktı mı? 138
D. II. MEŞRUTİYETİN İLANI VE ANAYASAL DÜZENE TEKRAR GEÇİŞ 139
1. II. Meşrutiyetin İlanı 139
2. 1909 Değişiklikleri 141
a. Memaliki devleti osmaniyeye ilişkin değişiklikler 141
b. Tebaai devleti osmaniyenin hukuku umumiyesine ilişkin
değişiklikler 142
c. Vükelayı devlete ilişkin değişiklikler 142
d. Meclisi umumiye ilişkin değişiklikler 143
e. Heyeti mebusana ilişkin değişiklikler 144
f. Mevaddı şettaya ilişkin değişiklikler 144
g. 1909 Değişikliklerine ilişkin genel değerlendirme 145
3. Kanuni Esaside Yapılan Diğer Değişiklikler 147
E. İKİ ANAYASALI DÖNEM VE KANUNİ ESASİNİN İLGASI 148
SONUÇ 151
EKLER 155
KAYNAKLAR 165 |
Bilgisayar, Teknoloji Kitapları 
