İÇİNDEKİLER
Sunuş 7 Önsöz 9 Kısaltmalar 23 Giriş 25 Birinci Bölüm AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNUN ÜÇÜNCÜ ÜLKE VATANDAŞLARI ALANINDAKİ GELİŞİMİ I. ÜÇÜNCÜ ÜLKE VATANDAŞLARININ TOPLULUĞUN İLGİ ALANINA GİRMEYE BAŞLAMASI 31 A. Avrupa Tek Senedine Uzanan Süreç 31 1. Genel Olarak 31 2. Ortak Pazar İdeali ve Kapsamı 32 a. Malların Serbest Dolaşımı 32 b. Kişilerin Serbest Dolaşımı 32 c. Hizmetlerin Serbest Dolaşımı ve İş Kurma Serbestisi 36 d. Sermayenin Serbest Dolaşımı 38 3. Üçüncü Ülke Vatandaşlarının Ortak Pazar Özgürlükleri Açısından Konumu 38 a. Genel Durum: Kapsam Dışılık 38 b. İstisnalar: Bağlı Haklar 40 aa. Aile Üyesi Üçüncü Ülke Vatandaşları 41 bb. Sınırötesi Hizmet Sağlayan İşverene Bağlı Çalışan Üçüncü Ülke Vatandaşları 42 B. Avrupa Tek Senedi ve Ortak Pazarın Yeni Tanımı: İç Pazar 44 1. İç Pazarı Hazırlayan Temel Faktörler 44 2. Avrupa Tek Senedi Hazırlıkları: Beyaz Kitap 45 3. Avrupa Tek Senedi Kazanımları ve İç Pazar 46 4. İç Pazarın Üçüncü Ülke Vatandaşları Yönünden Değerlendirilmesi 46 C. Schengen Süreci: Üçüncü Ülke Vatandaşları Alanında İlk Hükümetlerarası İşbirliği Girişimi 48 1. Üye Devletleri Schengen İşbirliğine Yönelten Nedenler 48 2. Schengen Anlaşması ve Kapsamı 49 3. Schengen Uygulama Sözleşmesi 50 4. Schengen Sürecinin Katkıları 52 D. Üçüncü Ülke Vatandaşları Açısından Döneme Genel Bakış 53 II. ÜÇÜNCÜ ÜLKE VATANDAŞLARIYLA BAĞLANTILI KONULARIN KURUCU ANTLAŞMADA YERALIŞI 55 A. Avrupa Birliği Antlaşması 55 1. Genel Olarak 55 2. Üçüncü Ülke Vatandaşları Açısından Kapsam 56 B. Entegrasyonun Yeni Boyutu: Adalet ve İçişlerinde İşbirliği Sütunu ve Üçüncü Ülke Vatandaşları 57 1. Adalet ve İçişleri Alanında İşbirliği İhtiyacı ve Birlik Yapısına Dahil Edilme Nedenleri 57 2. Üçüncü Ülke Vatandaşları ile İlgili İşbirliği Konuları 59 3. İşbirliğinin Kurumsal Yapısı ve Araçları 63 4. Üçüncü Ülke Vatandaşları ile İlgili Düzenlemelerde Uyulacak İlkeler: İnsan Haklarına Saygı, Katmanlı Yetki ve Orantılılık İlkeleri 66 C. İşbirliğinin Üçüncü Ülke Vatandaşları Yönünden Değerlendirilmesi 67 III. ÜÇÜNCÜ ÜLKE VATANDAŞLARI ALANINDA TOPLULUK HUKUKUNA DOĞRU GİDİŞ 70 A. Amsterdam Antlaşması 70 1. Üçüncü Ülke Vatandaşları ile İlgili Kapsam 70 2. Tampere Zirvesi ve Üçüncü Ülke Vatandaşları İçin Önemi 71 3. Adalet, Özgürlük, Güvenlik Alanı ve Üçüncü Ülke Vatandaşları 73 B. Üçüncü Ülke Vatandaşları Alanındaki İşbirliğinin Topluluk Sütununa Transferi 74 1. Topluluk Sütununun Yeni IV. Başlığı: Vize, Göç, İltica ve Kişilerin Serbest Dolaşımı ile İlgili Politikalar 74 2. Topluluk Sütununa Transferin Muhtemel Etkileri 77 C. Schengen Müktesebatının Antlaşma Bünyesine Entegrasyonu 78 1. Genel Olarak 78 2. Schengen Protokolü ve Uygulama Yöntemi: Yakın İşbirliği 79 3. Yakın İşbirliği Çerçevesinde Birlik İçinde Farklı Rejimler 81 a. Danimarka’nın Konumu 81 b. İngiltere ve İrlanda’nın Konumu 82 c. Schengen Müktesebatı Uygulanmasına Birlik Dışından Katılım: İzlanda, Norveç, İsviçre ve Liectenstein’ın Konumu 83 d. Schengen Alanı 84 4. Schengen ve Eki Protokollerin Serbest Dolaşım Üzerindeki Etkisi 85 D. Üçüncü Ülke Vatandaşlarıyla İlgili Hukukta Kurumsal Yapı, Karar Alma ve Yargı Mekanizması 86 1. Karar Alma ve Kurumların Rolünde Supranasyonel ve Hükümetlerarası Unsurların Birlikteliği 86 2. Üçüncü Ülke Vatandaşlarının Yargısal Korunması 87 E. Amsterdam Sürecine Genel Bakış 90 IV. AMSTERDAM SONRASI SÜREÇTE ÜÇÜNCÜ ÜLKE VATANDAŞLARIYLA İLGİLİ HUKUKUN GELİŞİMİ 91 A. Nice Antlaşması 92 1. Genel Olarak 92 2. Antlaşmanın Üçüncü Ülke Vatandaşları Yönünden Kapsamı 93 B. Anayasal Antlaşma Taslağında Üçüncü Ülke Vatandaşları 93 1. Genel Olarak 93 2. Taslakta Üçüncü Ülke Vatandaşlarıyla İlgili Düzenlemeler 94 C. Lahey Programı: Adalet, Özgürlük, Güvenlik Alanı İçin Rehber İlkeler 97 1. Genel Olarak 97 2. Lahey Programının Üçüncü Ülke Vatandaşlarına Yaklaşımı 97 D. Lizbon Antlaşması ve Adalet, Özgürlük, Güvenlik Alanının Yeniden Biçimlenmesi 101 1. Genel Olarak 101 2. Üçüncü Ülke Vatandaşlarıyla İlgili Yenilikler 103 a. Karar Alma Usulü ve Yargı Yetkisinde Değişiklikler 103 b. Üçüncü Ülke Vatandaşlarıyla İlgili Düzenlemeler 105 c. Adalet, Özgürlük, Güvenlik Alanının Bazı Ülkeler Yönünden Uygulanışına Dair Değişiklikler: İngiltere, İrlanda ve Danimarka’nın Konumu 106 d. Lizbon Antlaşmasının Schengen Alanına Etkisi 108 E. Stockholm Programı: Adalet-Özgürlük-Güvenlik Alanının Yeni Öncelikleri 109 1. Genel Olarak 109 2. Programın Üçüncü Ülke Vatandaşlarıyla İlgili Kapsamı 110 3. Programın Genel Olarak Değerlendirilmesi 112 V. ÜÇÜNCÜ ÜLKE VATANDAŞLARI ALANINDA BİRLİK HUKUKUNU ETKİLEYEN TEMEL FAKTÖRLER 113 A. Birlik Hukukunun Yasal Göç ve Entegrasyona Yaklaşımı 113 1. Konjonktürel Ortamla Yasal Göçün Etkileşimi 113 2. Yasal Göçe Bakış: Temel İlke ve Araçlar 115 3. Entegrasyon Boyutu 119 4. Temel Kazanımlar 124 B. Üçüncü Ülke Vatandaşlarıyla İlgili Hukukta Yetki Sorunu: Birlik-Üye Devlet Yetki Ayrımı 125 1. Genel Olarak Birlik - Üye Devlet Yetki Kullanımı 125 a. Lizbon Antlaşması Öncesi Süreçte Yetki 125 b. Lizbon Antlaşmasının Yetki Kullanımına Yaklaşımı 128 2. Kişiler Üzerinde Yetki Kullanımında Tabiiyet İlişkisinin Önemi: Vatandaş-Yabancı, Üçüncü Ülke Vatandaşı Kavramları Işığında Değerlendirme 131 3. Üye Devletlerin Üçüncü Ülke Vatandaşlarıyla İlgili Yetki Alanı 134 4. Üçüncü Devlet Vatandaşları Alanında Topluluk Yetkisi ve Gelişimi 138 İkinci Bölüm AVRUPA BİRLİĞİ VATANDAŞLIĞI VE ÜÇÜNCÜ ÜLKE VATANDAŞLARININ HUKUKİ STATÜSÜNE ETKİLERİ I. BİRLİK VATANDAŞLIĞI HAKLARI KARŞISINDA ÜÇÜNCÜ ÜLKE VATANDAŞLARININ KONUMU 141 A. Avrupa Birliği Vatandaşlığı 141 1. Neden Avrupa Birliği Vatandaşlığı? Kavram Olarak Ortaya Çıkışı ve Gelişim Süreci 141 2. Avrupa Birliği Vatandaşlığının Özellikleri ve Kazanılma Usulü 145 3. Avrupa Birliği Vatandaşlığının Kurumsallaşmasının Üçüncü Ülke Vatandaşları Açısından Önemi 150 a. Dışlayıcı-Fark Ettirici Etki 150 b. Vatandaşlık Benzeri Statü Tartışmalarının Başlaması 152 c. Vatandaşlık Kazanmada Uyrukluktan İkamet Ölçütüne Yönelim Tartışmaları 153 B. Birlik Vatandaşlığı Hakları: Birlik Vatandaşlarına Münhasır Haklar 156 1. Avrupa Parlamentosu ve Yerel Seçimlerde Oy Kullanma ve Seçilme Hakkı 156 2. Diplomatik ve Konsolosluk Korumasından Yararlanma Hakkı 160 3. Birlik Kurumlarına Başvurma ve Cevap Alma Hakkı 162 4. Yasama Girişiminde Bulunma Hakkı 163 C. Birlik Vatandaşlığı Hakları: Üçüncü Ülke Vatandaşları ile Ortak Kullanılan Haklar 164 1. Arabulucuya Başvuru 164 2. Avrupa Parlamentosuna Şikayet Hakkı 165 3. Birlik Kurumlarının Dokümanlarına Erişim 166 D. Birlik Vatandaşlığı Hakları: Üçüncü Ülke Vatandaşlarının Kısmen Yararlandığı Serbest Dolaşım ve İkamet Hakkı 166 1. Serbest Dolaşım ve İkamet Hakkının Genel Olarak Kapsamı 166 2. Ayrımcılık Yasağı ve Eşitlik İlkesinin Hakkın Uygulanmasında Önemi 168 3. Serbest Dolaşım ve İkamet Hakkının Yeni Boyutu: 2004/38 Sayılı Direktif ve Getirileri 170 a. Genel Olarak 170 b. Birlik Vatandaşlarının Serbest Dolaşım ve İkamet Hakkı 171 4. Serbest Dolaşım ve İkamet Hakkının Kısmen Üçüncü Ülke Vatandaşlarını Kapsaması: Birlik Vatandaşının Aile Üyesi Konumundaki Üçüncü Ülke Vatandaşları 174 5. Üçüncü Ülke Vatandaşlarına Tanınan Serbest Dolaşım ve İkamet Hakkına Genel Bakış 176 6. Birliğe Yeni Katılan Üye Devlet Vatandaşlarının Serbest Dolaşım ve İkamet Hakkı 177 E. Avrupa Birliği Temel Haklar Şartında Öngörülen Haklar 179 1. Genel Olarak Temel Haklar Şartı 179 2. Temel Haklar Şartının Birlik Vatandaşları ile Üçüncü Ülke Vatandaşlarına Yaklaşımı 182 II. BİRLİK VATANDAŞLIĞI İLE ÜÇÜNÇÜ ÜLKE VATANDAŞLIĞI ARASINDA YENİ BİR HAK KATEGORİSİ: UZUN DÖNEM İKAMET STATÜSÜ 188 A. Uzun Dönem İkamet Statüsünün Kavramsal Gelişimi 188 1. Genel Olarak 188 2. Uluslararası Hukukta Uzun Dönem İkamet Statüsü 190 3. Avrupa Birliği Hukukunda Uzun Dönem İkamet Statüsü 193 B. Üçüncü Ülke Vatandaşlarının Uzun Dönem İkamet Statüsü Kazanması 196 1. Genel Olarak 196 2. Statü Kazanmaya Ehil Üçüncü Ülke Vatandaşları 198 3. Bir Üye Devlette Uzun Dönem İkamet Statüsü Kazanma Koşulları 200 a. Belirli Süre İkamet Etmek 200 b. Yeterli Mali Kaynak ve Sağlık Sigortasına Sahip Olmak 201 c. Kamu Düzeni ve Güvenliğine Tehlike Oluşturmama 201 d. Entegrasyon Koşullarına Uyma 202 4. Usuli Koşullar 203 C. Uzun Dönem İkamet Statüsüne Bağlı Haklar 205 1. Ekonomik ve Sosyal Alanlarda Eşit Muamele Görme Hakkı 205 a. İşe Erişim ve Çalışma Koşullarında Eşitlik 206 b. Eğitim Alma, Öğrenci Bursundan Yararlanma ve Mesleki Diplomaların Tanınmasında Eşitlik 207 c. Sosyal Güvenlik, Sosyal Yardım ve Koruma ile Vergi Avantajlarında Eşitlik 208 d. Mal ve Hizmetlere Erişimde, Mal ve Hizmet Sağlamada, Ev Edinme Koşullarında Eşitlik 209 e. Dernek Kurma ve Üye Olma Özgürlüğü 210 f. Uzun Dönem İkamet Statüsü Veren Ülkede Serbest Dolaşımda Eşitlik 210 2. Sınırdışı Edilmeye Karşı Korunma 210 3. Diğer Üye Devletlerde İkamet Hakkı Kazanma 212 a. İkamet Hakkının Kapsamı ve Sınırları 212 b. Usuli Gerekler 213 4. Diğer Üye Devletlerde Kazanılan İkamet Hakkına Bağlı Olarak Eşit Muamele Hakkı 215 5. Diğer Üye Devletlerde Kazanılan İkamet Hakkına Bağlı Olarak Aile Birleştirmesi Hakkı 215 6. Uzun Dönem İkamet Statüsü Veren İlk Üye Devlete Kabul Edilme Hakkı 216 7. Diğer Üye Devletlerde Uzun Dönem İkamet Statüsü Kazanma Hakkı 217 D. Uzun Dönem İkamet Statüsünün Bireyler ve Birliğin Gelecekteki Yaklaşımı Açısından İrdelenmesi 217 1. Uzun Dönem İkamet Statüsü Getiren 2003/109 sayılı Direktifin Etkileri 217 2. Birlik Vatandaşlığı Kavramının Uzun Dönem İkamet Statüsü Karşısında Sorgulanması 219 III. BİRLİK VATANDAŞLIĞINDA AYRIMCILIK YASAĞI İLE EŞİTLİK İLKESİ: ÜÇÜNCÜ ÜLKE VATANDAŞLARINA UYGULANMA DURUMU 222 A. Defacto Vatandaşlık Hakkı Olarak Ayrımcılık Yasağı ve Eşitlik İlkesi 222 1. Genel Olarak 223 2. Birlik Hukukunda Ayrımcılık Yasağı ve Eşitlik İlkesi 223 3. Ayrımcılık Yasağı ve Eşitlik İlkesinin Birlik Vatandaşlığını Tamamlayıcı Özelliği 226 B. Üçüncü Ülke Vatandaşlarının Konumu 227 1. Uyrukluğa Dayalı Ayrımcılık Yasağından Dışlanma Sorunu ve Çözüm Önerileri 227 2. Irk ve Etnik Köken Ayrımcılığı İlkesi Açısından Hukuki Statüleri: 2000/43 sayılı Direktif 229 3. Çalışma ve Mesleki Yaşamda Eşitlik İlkesi Açısından Hukuki Statüleri: 2000/78 sayılı Direktif 231 4. Mal ve Hizmetlere Erişimde Cinsiyetlerarası Eşitlik İlkesinden Yararlanmaları: 2004/113 sayılı Direktif 232 C. Birlik Yaklaşımı: Statüye Dayalı Eşitlik 233 Üçüncü Bölüm BİRLİK SINIRLARINA GİRİŞTEN İTİBAREN ÜÇÜNCÜ ÜLKE VATANDAŞLARININ HAK VE STATÜLERİ I. ÜÇÜNCÜ ÜLKE VATANDAŞLARININ GİRİŞ VE KALIŞ USULLERİ 237 A. Avrupa Birliği Giriş Kontrol Sistemi 237 1. 3 Aya Kadar Kalışlar: Birlik Hukuku 237 2. 3 Aydan Fazla Kalışlar: Ulusal Hukuk 238 3. Sistemin Genel Özellikleri ve Kapsamı 239 a. Sistemi Şekillendiren Faktörler 239 b. Schengen Bilgi Sistemi (SIS) 241 c. Vize Bilgi Sistemi (VIS) 242 B. Birlik Sınırlarına Giriş Koşulları 243 1. Schengen Bilgi Sisteminde Yer Almama 243 a. Kapsam ve Muafiyetler 243 b. Veri Kaydı Girişinde Asgari Ortak Ölçütler 245 c. Usuli Güvenceler 246 2. Geçerli Vize İbrazı 247 a. Vizeye Tabi ve Vizeden Muaf Üçüncü Ülke Vatandaşları 247 b. Vize Alma Şartları ve Usulü Güvenceler 249 3. Seyahat Belgesi ve Destekleyici Bilgi-Belge İbrazı 252 4. Üye Devletler İçin Tehlike Oluşturmamak 253 5. Giriş Kontrol Usulleri ve Usuli Güvenceler 254 C. Dış Sınır Geçişlerinde Statü Farklılıkları 254 II. ÜÇÜNCÜ ÜLKE VATANDAŞI İŞGÜCÜNÜN ÇALIŞMA HAKKI 256 A. Birlik Hukukunda Çalışma Hakkı 256 1. Genel Olarak 256 2. Birlik Vatandaşlarının Çalışma Hakkı 257 a. Vatandaşlık Bağı ve Serbest Dolaşım Özgürlüğü Kapsamında Hak Kazanılması 257 b. Sosyal Politika Kapsamında Birliğin Çalışma Koşullarını Belirleme Yetkisi 258 3. Üçüncü Ülke Vatandaşlarının Çalışma Hakkı 261 B. İşbirliği ve Ortaklık Anlaşmalarında Çalışma Hakkı 262 1. Avrupa Ekonomik Alanı Üyesi Ülke Vatandaşlarının Çalışma Hakkı 263 2. İsviçre Vatandaşlarının Çalışma Hakkı 264 a. Genel Olarak 264 b. Çalışma Hakkının Kapsamı 265 c. Çalışma Hakkı ile Bağlantılı Haklar 266 3. 1/80 sayılı Ortaklık Konseyi Kararı ile Türk Vatandaşlarına Tanınan Çalışma Hakkı 267 a. Çalışma Hakkının Kapsamı ve Koşulları 267 b. Çalışma Hakkı ile Bağlantılı Haklar 272 c. Bağımsız Çalışan Türk Vatandaşlarının Konumu 275 4. Fas, Cezayir ve Tunus Vatandaşlarının Çalışma Hakkı 279 5. Hırvatistan ve Eski Yugoslav Cumhuriyeti Makedonya Vatandaşlarının Çalışma Hakkı 280 6. Birlik Hukukundaki Gelişmelerin İşbirliği ve Ortaklık Anlaşmalarına Etkisi 280 C. Nitelikli İşgücünün Özel Konumu: 2009/50 Sayılı Direktif 281 1. Direktifin Amacı 281 2. Kapsam 283 3. Direktiften Yararlanarak Mavi Kart Sahibi Olma Koşulları 285 a. Maddi Koşullar 285 b. Usuli Koşullar 286 c. Mavi Kartın Kabulü veya Reddine Dair Prosedür 286 4. AB Mavi Kartına Sahip Üçüncü Ülke Vatandaşlarının Hakları 287 a. İş Pazarına Erişim Hakkı 287 b. 3 Aya Kadar İş Arama Hakkı 288 c. Eşit Muamele Hakkı 288 d. Aile Üyelerinin Hakları 289 e. Topluluk Uzun Dönem İkamet Statüsü Kazanma Hakkı 290 f. Mavi Kart Sahibinin Diğer Üye Devletlerde İkamet Hakkı 291 g. İkinci Üye Devlette Aile Üyelerinin İkamet Hakkı 292 5. Daha lehe hükümlerin uygulanabilmesi 292 6. 2009/50 sayılı Direktifin Getirileri 292 a. Son Dönem Birlik Yaklaşımı Açısından İnceleme 292 b. Vatandaşlık Benzeri Statünün Güçlenmesi 294 D. Üçüncü Ülke Vatandaşı İşçiler İçin Tek İzin Belgesi Uygulamasına Geçiş: 2011/98 sayılı Direktif 295 1. Genel Olarak 295 2. Direktifin Kapsamı 296 3. Tek İzin Belgesi Tanzim Usulü 297 4. Eşit Muamele Hakkı 298 5. 2011/98 sayılı Direktifin Getirileri 299 III. AİLE BİRLEŞTİRMESİ HAKKI VE ÜÇÜNCÜ ÜLKE VATANDAŞI AİLE ÜYELERİNİN HUKUKİ STATÜSÜ 300 A. Temel Bir Hak Olarak Aile Birleştirmesi 301 1. Aile Birleştirmesi Hakkının Uluslararası Boyutu ve İnsan Hakları Hukuku ile Bağlantısı 301 2. Birlik Hukukundaki Gelişim 302 B. Üçüncü Ülke Vatandaşlarına Aile Birleştirmesi Hakkı Tanınması: 2003/86 sayılı Direktif 304 1. Genel Olarak 304 2. Yararlanıcı Kitlesi 305 a. Sponsor Konumundaki Üçüncü Ülke Vatandaşları 305 b. Aile Birleştirmesi Hakkından Mutlak Olarak Yararlanacak Olan Kişiler 307 c. Takdire Bağlı Olarak Aile Birleştirmesi Hakkının Kapsamına Giren Üçüncü Ülke Vatandaşları 310 3. Aile Birleştirmesi Hakkının Kazanılması İçin Gerekli Koşullar 311 a. Maddi Koşullar: Barınma, Sağlık Sigortası, Düzenli Gelir, Entegrasyon Gerekleri 311 b. Genel Koşullar: Kamu Düzeni, Kamu Güvenliği, Kamu Sağlığı Ölçütleri 312 c. Özel Koşullar 314 d. Usuli Koşullar 315 4. Aile Birleştirmesine Dayalı Olarak Üçüncü Ülke Vatandaşı Aile Üyelerinin Hakları 316 a. Sponsorla Aynı Koşullarda Genel ve Mesleki Eğitime, Mesleki Yönlendirmeye Erişim 316 b. Ücretli ya da Bağımsız Çalışma Hakkına Erişim 316 c. Sponsordan Bağımsız İkamet Hakkı 317 C. Birlik Vatandaşlarının Aile Üyelerinin Hukuki Rejimi: 2004/38 sayılı Direktif 318 1. Genel Olarak 318 2. 2004/38 sayılı Direktifin Hedef Kitlesi 319 a. Sponsor Konumundaki Birlik Vatandaşı 319 b. Aile Üyesi Kapsamına Giren Kişiler 322 c. Takdir Hakkına Bağlı Olarak Aile Üyesi Sayılabilecek Kişiler 322 3. Aile Üyelerine Tanınan Haklar ve Koşullar 323 a. Bir Üye Devlete Giriş ve Çıkış Hakkı 323 b. 3 Aya Kadar ve 3 Aydan Fazla Süreli İkamet Hakkı 324 c. Aile Bağının Son Bulması Halinde 5 Yıla Kadar İkamet Hakkının Muhafazası 326 d. Daimi İkamet Hakkı Kazanılması 327 e. Ücretli Olarak ya da Bağımsız Çalışma Hakkı Kazanılması 328 f. Eşit Muamele Hakkı 328 g. Sınırdışı Edilmeye Karşı Korunma Hakkı 329 4. Serbest Dolaşım ve İkamet Hakkının Sınırlamaları 329 D. İşbirliği ve Ortaklık Anlaşmalarında Aile Üyeleri 330 1. İzlanda, Norveç ve Liechtenstein Vatandaşlarının Aile Üyeleri 331 2. İsviçre Vatandaşlarının Aile Üyeleri 331 a. Genel Olarak 331 b. Aile Üyesi Kapsamına Giren Kişiler 332 c. Aile Birleştirmesi Hakkından Yararlanma Koşulları 332 d. Üye Devletlere Giriş ve Çıkış Hakkı 333 e. Çalışma, İkamet ve Eşit Muamele Görme Hakkı 333 f. Çalışma Hayatından Sonra Kalma Hakkı 333 3. Türk Vatandaşlarının Aile Üyeleri 333 a. Genel Olarak 333 b. Aile Üyesi Kavramına Giren Kişiler 334 c. Aile Üyelerinin Çalışma ve İkamet Hakkı 335 d. Ayrımcılık Yasağı Temelinde Ücret ve Çalışma Koşullarında Eşitlik Hakkı 338 e. Eğitimde Eşit Muamele Görme İlkesi 338 f. Mevcut Durumun Kötüleştirilmemesi Prensibinden Yararlanma 338 g. Hakların Sınırlanabilmesi 339 4. Tunus, Cezayir ve Fas Vatandaşlarının Aile Üyeleri 340 5. Hırvatistan ve Eski Yugoslav Cumhuriyeti Makedonya Vatandaşlarının Aile Üyeleri 342 E. Birlik Hukukunda Mevcut Hukuki Rejimler Işığında Aile Üyelerinin Konumunun Değerlendirilmesi 342 1. Aile Üyelerine Tanınan Hakların Etkileri 342 2. Aile Üyelerinin Birlik Vatandaşları Karşısındaki Konumları 344 3. Aile Üyelerine Yönelik Hukuki Rejimlerin Tamamlayıcı Özelliği 345 IV. ÜÇÜNCÜ ÜLKE VATANDAŞLARININ SOSYAL GÜVENLİK HAKKI 347 A. Sosyal Güvenlik Kavramı 347 1. Uluslararası Hukukta Sosyal Güvenlik 347 2. Birlik Hukukunda Sosyal Güvenlik Hakkı 349 B. Sosyal Güvenlikte Üçüncü Ülke Vatandaşlarının Konumu: 1 Haziran 2003 Öncesi Dönem 352 1. Karakteristik Özellik: Genel Olarak Kapsam Dışılık 352 2. Üye Devlet Vatandaşlarının Aile Üyelerinin Durumu 354 3. Avrupa Ekonomik Alanına Üye Ülke Vatandaşlarının Sosyal Güvenlik Hakkı 355 4. İsviçre Vatandaşlarının Sosyal Güvenlik Hakkı 355 5. Türk Vatandaşlarının Ortaklık Anlaşmasından Kaynaklanan Sosyal Güvenlik Hakkı 356 6. İşbirliği Anlaşmaları Kapsamında Fas, Tunus ve Cezayir Vatandaşlarının Sosyal Güvenlik Hakkı 359 7. Hırvatistan ve Eski Yugoslav Cumhuriyeti Makedonya Vatandaşlarının Sosyal Güvenlik Hakkı 360 C. Sosyal Güvenlikte Üçüncü Ülke Vatandaşlarının Konumu: 1 Haziran 2003 Sonrası Dönem 361 1. Sosyal Güvenlik Koordinasyonu Sistemine Üçüncü Ülke Vatandaşlarının Dahil Edilmesi: 859/2003 sayılı Tüzük (1 Haziran 2003- 1 Ocak 2011 Arası Süreç) 361 a. Kapsam 361 b. Uygulanma Yöntemi 363 2. Üçüncü Ülke Vatandaşlarının Sosyal Güvenlik Rejimi 364 a. Genel Olarak 364 b. Kapsama Giren Sosyal Güvenlik Yararları 364 3. Temel Koordinasyon İlkeleri 366 a. Tek Bir Üye Devlet Hukukunun Uygulanması 367 b. Eşit Muamele İlkesi 368 c. Sigortalılık, Çalışma ve İkamet Sürelerinin Birleştirilmesi 369 d. Kazanılmış Yararların Transferi İlkesi 370 4. 883/2004 sayılı Tüzük ve Üçüncü Ülke Vatandaşlarına Etkileri 371 a. Birlik Vatandaşlarının Aile Üyelerine Uygulanma Usulü 371 b. 883/2004 sayılı Tüzük Kapsamına Üçüncü Ülke Vatandaşlarının Alınması: 1231/2010 sayılı Tüzük Değişikliği (1 Ocak 2011 Sonrası Süreç) 371 5. Üçüncü Ülke Vatandaşlarının Birlik Sosyal Güvenlik Koordinasyonu Sisteminde Yer Almasının Sonuçları 375 V. ÜÇÜNCÜ ÜLKE VATANDAŞI ARAŞTIRMACI VE ÖĞRENCİLER 375 A. Birlik Hukukunda Araştırmacıların Hakları 375 1. Genel Olarak 375 2. 2005/71 sayılı Direktifin Kapsamı 379 3. Direktiften Yararlanma Koşulları 380 a. Ön Koşullar 380 b. Araştırmacının Kabulüne İlişkin Koşullar 381 4. Araştırmacının Hakları 383 a. Eğitim Verme Hakkı 383 b. Eşit Muamele Hakkı 383 c. Üye Devletlerarası Dolaşım Hakkı 383 5. 2005/71 sayılı Direktifin Hukuki Etkisi 384 a. Genel Olarak 384 b. 2003/109, 2003/86 ve 2009/50 sayılı Direktiflerle Bağlantısı 385 c. İşbirliği ve Ortaklık Anlaşmalarıyla Bağlantısı 387 B. Üçüncü Ülke Vatandaşı Öğrencilerin Hukuki Statüsü 387 1. Genel Olarak 387 2. 2004/114 sayılı Direktif ve Kapsamı 389 3. Genel Kabul Koşulları 390 4. Yararlanıcı Kişilere Göre Özel Kabul Koşulları 391 a. Yüksek Öğrenim Öğrencileri 391 b. Orta Öğretim Öğrencileri 392 c. Mesleki Eğitim Öğrencileri 392 d. Gönüllü Hizmet İçin Başvuran Kişiler 393 5. Yüksek Öğretim Öğrencilerinin Hakları 393 a. Dolaşım Hakkı 393 b. Ekonomik Faaliyette Bulunma Hakkı 393 6. 2004/114 sayılı Direktifin Hukuki Etkisi 394 Sonuç 397 Kaynakça 407 Dava Dizini 455 Kavram Dizini 467 |