|
İÇİNDEKİLER
İçindekiler
2. Baskıya Önsöz 7
1. Baskıya Önsöz 9
Kısaltmalar 33
BİRİNCİ KISIM
MADDİ HUKUK: AYIPLA MAL DAVASININ KOŞULLARI
Birinci Bölüm:
AYIPLI MAL TÜKETİCİ HUKUKUNDA MAL KAVRAMI–AYIPLI MAL KAVRAMI–AYIPLI MAL KATEGORİSİNE DÂHİL OLAN OLGULAR
§ 1. TÜKETİCİ HUKUKUNDA MAL KAVRAMI 37
I. Yasal Tanım 37
II. Taşınır Mallar 37
III. Yenilenmiş Ürünler 39
IV. Taşınmaz Mallar 40
V. Gayri Maddi Mallar 41
§ 2. TÜKETİCİ HUKUKUNDA AYIPLI MAL KAVRAMI 41
I. Genel Olarak 41
II. Tanımlar 42
A. 1999/44/C Sayılı Malların Satışı ve Garantileri Hakkında AB Direktifine Göre 42
B. Avrupa Konseyi’nin 25.07.1985 ve 85/374 Sayılı Yönergesi ve Ayıplı Malın Neden Olduğu Zararlardan Sorumluluk Hakkında Yönetmelik 44
C. Milletlerarası Mal Satımına İlişkin Sözleşmeler Hakkında Birleşmiş Milletler Antlaşması’na (Viyana Antlaşması) Göre 44
D. 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’a Göre 46
E. Öğretiye Göre 47
F. Görüşümüz 49
G. Yargıtay Kararlarına Göre 49
§3. AYIPLI MAL KATEGORİSİNE DÂHİL OLAN DURUM VE OLGULAR 51
I. 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’a Göre 51
A. Malın Taraflarca Kararlaştırılan Niteliklere Uygun Olmaması 51
B. Malın Vaat Edilen Niteliklere (Vasıflara) Uygun Olmaması 51
C. Malın Kararlaştırılan Süre İçinde Alıcıya (Tüketiciye) Teslim Edilmemesi 52
D. Malın Montaj Edilmemesi veya Hatalı Montajı 52
E. İkinci El Satışlar 54
F. Aliud Teslim Durumu 55
G. Defolu Malların Durumu 56
II. Emsal Yargıtay Kararlarına Göre Ayıplı Mal Kategorisine Giren Durumlar 57
İkinci Bölüm
TÜKETİCİ HUKUKUNDA AYIPLI MAL ÇEŞİTLERİ
§ 4. MALDAN YARARLANMA İMKÂNI BAKIMINDAN AYIPLAR (İÇERİĞİNE GÖRE AYIPLAR ) 63
I. Hukuki Ayıp 63
II. Maddi Ayıp 70
III. Ekonomik Ayıp 70
IV. Üretim (Güvenlik) Ayıbı 72
V. Tasarım Ayıbı 74
VI. Bilgilendirme Ayıbı 74
§ 5. TESPİT EDİLEBİLİRLİĞİNE GÖRE AYIPLAR 78
I. Genel Olarak 78
II. Aşikâr Ayıp 79
III. Açık Ayıp 79
IV. Gizli Ayıp 85
§ 6. SEÇİMLİK HAKLARA ETKİSİ BAKIMINDAN AYIPLAR (AYIBIN DERECESİ) 88
I. Genel Olarak 88
II. Önemli Ayıp 89
A. Önemli Olmayan Ayıp 91
§ 7. AYIBIN BELİRLENMESİNDE HANGİ BİLGİ VE DİKKAT DÜZEYİNİN ESAS ALINACAĞI 94
Üçüncü Bölüm
ALICININ (TÜKETİCİNİN) SATILAN MALI
GÖZDEN GEÇİRME (MUAYENE) KÜLFETİ
§ 8. ALICININ MALI GÖZDEN GEÇİRME (MUAYENE) KÜLFETİ 99
I. Genel Olarak 99
II. Adi Satışlarda (Türk Borçlar Kanunu’na Göre) 100
III. Ticari Satışlarda (TTK’ya Göre) 101
IV. 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Kapsamındaki Satışlarda 102
A. Ayıplı Mal Satışının 6502 Sayılı TKHK’nın Yürürlük Tarihi Olan 28.05.2014 Tarihinden Önce Yapılmış Olması 102
B. Ayıplı Mal Satışının 6502 Sayılı TKHK’nın Yürürlük Tarihi Olan 28.05.2014 Tarihinden Sonra Yapılmış Olması 104
C. Görüşümüz 106
Dördüncü Bölüm
ALICININ (TÜKETİCİNİN) MALDAKİ AYIBI SATICIYA İHBAR ETME KÜLFETİ
§ 9. İHBAR (BİLDİRİM) KAVRAMI, İHBARIN AMACI VE HUKUKİ NİTELİĞİ 109
I. İhbar (Bildirim) Kavramı 109
II. İhbarın Amacı 109
III. İhbarın Hukuki Niteliği 110
A. Öğreti 110
B. Yargısal İçtihat 111
C. Görüşümüz 112
§ 10. İHBARIN İÇERİĞİ 113
§ 11. İHBARIN ŞEKLİ 114
§ 12. İHBARIN SÜRESİ 116
I. Genel Olarak 116
II. Sürelerin Niteliği 117
III. Açık Ayıpta İhbar Süresi 118
A. Adi Satışlarda (Türk Borçlar Kanunu’na Göre) 119
B. Ticari Satışlarda (TTK’ya Göre) 120
IV. Gizli Ayıpta İhbar Süresi 120
V. Hayvan Satışlarında İhbar Süresi 124
VI. İhbarın Ne zaman Yapılmış Sayılacağı 125
VII. İhbar Süresinin Garanti Süresi ve Zamanaşımı Süresi İle İlişkisi 128
A. Garanti Süresi İle İlişkisi 128
B. Zamanaşımı Süresi İle İlişkisi 129
§ 13. İHBAR KÜLFETİNİN İSTİSNALARI 130
I. Teslim Tarihinden İtibaren Altı Ay İçinde Ortaya Çıkan Ayıplar 130
II. Satıcının Ağır Kusurlu Olduğu Ayıplar 130
III. Satıcının Mesleği Gereği Bilmesi Gereken Ayıplar 132
§ 14. İHBARIN İSPATI 132
I. İhbarda İspat Yükü 132
II. İhbarın Hangi Delillerle İspat Edilebileceği 135
A. Yargıtay Kararları 135
B. Görüşümüz 145
§ 15. İHBARIN İTİRAZ MI DEF’İ Mİ OLDUĞU SORUNU 147
I. Genel Olarak 147
II. Öğreti 148
III. Yargısal İçtihatlar 148
§ 16. İHBARIN YAPILMAMIŞ OLMASININ HUKUKİ SONUCU 150
§ 17. AYIP İHBARI KÜLFETİ İLE İLGİLİ İLE HUKUKİ DÜZENLEMELER 151
I. Uluslararası Hukukta 151
A. Milletlerarası Mal Satımına İlişkin Sözleşmeler Hakkında Birleşmiş Milletler Antlaşması 151
B. Avrupa Birliği (AB) Hukukunda 152
II. Türk Hukukunda 153
A. Adi Satışlarda (Türk Borçlar Kanunu’na Göre) 153
B. Ticari Satışlarda (TTK’ya Göre) 154
C. Tüketici Satışlarında 154
1. Ayıplı Mal Satışının 6502 Sayılı TKHK’nın Yürürlük Tarihi Olan 28.05.2014 Tarihinden Önce Yapılmış Olması 154
2. 6502 Sayılı TKHK Bakımından İhbar Külfeti Sorunu 156
a. 6502 Sayılı TKHK’nın 10. Maddesi Hükmü 156
b. 6502 Sayılı TKHK 10. Maddesi Hükmünün Gerekçesi 156
3. Öğreti 158
4. Yargıtay ve Bölge Adliye Mahkemesi Kararları 159
5. Görüşümüz 186
Beşinci Bölüm
ALICININ (TÜKETİCİNİN) SEÇİMLİK HAKLARI SEÇİMLİK HAKLARIN: TANIMI, AMACI VE HUKUKİ DÜZENLEMESİ, HUKUKİ NİTELİĞİ, ÖZELLİKLERİ, SINIRLARI, ISLAHLA DEĞİŞTİRİLİP DEĞİŞTİRİLEMEYECEĞİ, ÖZEL OLARAK İNCELENMESİ
§. 18 SEÇİMLİK HAKLARIN TANIMI VE AMACI 189
I. Tanımı 189
II. Amacı 190
III. Hukuki Düzenlemesi 191
A. Uluslararası Hukukta 191
1. Milletlerarası Mal Satımına İlişkin Sözleşmeler Hakkında Birleşmiş Milletler Antlaşması (Viyana Satım Sözleşmesi) 191
2. Avrupa Birliği (AB) Hukukunda 192
B. Türk Hukukunda 193
1. Türk Borçlar Kanunu’nda 193
2. 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da 193
§19. SEÇİMLİK HAKLARIN HUKUKİ NİTELİĞİ 194
I. Öğreti 194
II. Yargısal İçtihat 195
III. Görüşümüz 195
§20. SEÇİMLİK HAKLARIN KULLANILMASININ ÖZELLİKLERİ 196
I. Tek Taraflı Bir İrade Beyanı İle Kullanılması 196
II. Terditli Olarak Kullanılamayacağı– Tek ve Kesin olarak Kullanılması Gerektiği 196
III. Seçimlik Hakkın Ancak Bir Kez Kullanılabileceği 201
A. Kural: Seçimlik Hakkın Bir Kez Kullanılabilmesi 201
B. İstisnalar: Seçimlik Hakların ikinci kez Kullanılabileceği Durumlar 203
1. Genel Olarak 203
2. Malın Garanti Süresi İçinde Tekrar Arızalanması 204
3. Onarım Süresinin Aşılması 204
4. Onarımın Mümkün Olmaması 206
IV. Seçimlik Hakkın Değiştirilemeyeceği 207
V. Seçimlik Hakkın Şarta Bağlanamaması 208
VI. Satıcının Tüketiciyi Belli Bir Seçimlik Hakkı Kullanmaya Zorlayamaması 209
VII. Seçimlik Hakkın Kullanılacağı Süreyle İlgili Anlaşmaların Durumu 209
VIII. Üçüncü Kişi Yararına Sözleşmede Üçüncü Kişinin Seçimlik Hakları Kullanma Yetkisi 210
§21. SEÇİMLİK HAKKIN KULLANILMASININ MADDİ (ÖN) KOŞULU: AYIBIN NİTELİĞİNİN BELİRLENMESİ 211
I. Genel Olarak 211
II. Maldaki Ayıbın Niteliğinin Belirlenmesi 211
§ 22. SEÇİMLİK HAKLARIN İRADE SAKATLIKLARI (HATA, HİLE) İLE İLİŞKİSİ 212
§ 23. SEÇİMLİK HAKLARIN DEĞİŞTİRİLMESİ SORUNU (ISLAHLA DEĞİŞTİRİLİP DEĞİŞTİRİLEMEYECEĞİ) 214
A. Kural: Seçimlik Hakların Islahla Değiştirilemeyeceği 214
B. İstisnalar: Seçimlik Hakkın Değiştirilebileceği Durumlar 222
1. Ayıbın Niteliği Konusunda Tüketicinin Yanıltılmış Olması 222
2. Onarımın Sonuçsuz Kalması 223
3. Ayıplı Malın Yok Olması (Telef Olması–Pertotal İşlemine Tâbi Tutulması) 223
§ 24. SEÇİMLİK HAKLARIN ÖZEL OLARAK İNCELENMESİ– SEÇİMLİK HAKLARIN KULLANILMASI VE HUKUKİ SONUÇLARI 226
I. Sözleşmeden Dönme– Dönmenin Hukuki Sonuçları 226
A. Genel Olarak 226
B. Dönmenin Hukuki Sonuçları 227
1. Satıcının Yükümlülükleri 227
a. Satım Bedelinin Alıcıya İade Edilmesi 227
b. Satış Bedeline Faiz İşletilmesi 231
ba. Genel Olarak 231
bb. Tüketici Satışlarında 231
c. Seçimlik Hakkın Kullanılması Giderleri 232
ca. Genel olarak 232
cb. Seçimlik Hakkın Kullanıldığı Dava Sürecinde Vergi Borçlarının Ödenmesi 233
cc. Periyodik Araç Bakım Giderlerinin Zarar Kapsamında Değerlendirilemeyeceği 234
cd. Kredi Faizinin ve Sigorta Ücretinin Menfi Zarar Kapsamında Talep Edilemeyeceği 235
ce. Sözleşmeden Dönme Hâlinde Tamir Masraflarının Talep Edilebileceği 236
d. Tüketicinin Ayıplı Mal (Taşınır–Taşınmaz) İçin Yaptığı Masraflar 236
3. Alıcının (Tüketicinin) Yükümlülükleri 237
a. Ayıplı Malın İadesi 237
B. Kullanım Bedeli Sorunu 240
1. Yasal Düzenleme 240
2. Öğreti 240
3. Yargısal İçtihatlar 241
a. Adi Satışlarda 241
b. Tüketici Satışlarında 243
c. Görüşümüz 248
C. Dönme Hakkını Sınırlayan Durumlar 249
1. Genel Olarak 249
2.Satılanın Yok Olması 249
3. Satılan Malın 3. Kişiye Devredilmesi 250
4. Satılan Malın Değiştirilmesi 250
II. Ayıplı Malın Ayıpsız Misli İle Değiştirilmesi 251
A. Değişim Hakkının Hukuki Niteliği 251
B. Yasal Düzenlemeler 252
1. Milletlerarası Mal Satımına İlişkin Sözleşmeler Hakkında Birleşmiş Milletler Antlaşması 252
2. Avrupa Birliği Hukukunda 253
3. 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’nda 254
4. 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da 254
C. Ayıplı Malın Ayıpsız Misli ile Değiştirilmesi Talebinin Koşulları 255
1. Değişim Hakkının Kapsamı 255
2. Değişim Talebinin Satıcı İçin İmkânsız Olmaması Veya Orantısız Güçlük Doğurmaması 258
a. İmkânsızlık Durumu 258
b. Orantısızlık Durumu 258
ba. Ayıpsız Malın Değeri–Orantısızlık 259
bb. Ayıbın Önemi 259
3. Değişim Talep Hakkı Tek ve Kesin Bir Talep Şeklinde İleri Sürülmelidir 263
4. Değişim Talep Hakkı Kullanıldıktan Sonra Bundan dönülemeyeceği 264
5. Değişim Talebiyle İlgili Olarak Tüketiciden Masraf Alınamayacağı 265
6. Değişim Talebiyle İlgili Olarak Tüketiciden Kullanım Bedelinin Alınamayacağı 265
7. Değişim Nedeniyle Tüketiciden Fiyat Farkı Talep Edilemeyeceği 267
8. Tüketicinin Kusurundan Kaynaklanan Değer Kaybı Bedelinin Tüketiciden Tahsili Gerektiği 267
9. Değişim Talebinin Yerine Getirilme Süresi 269
10. Malın (aracın) Onarım Sonucu Orijinal Hâlini Kaybetmesi Hâlinde Değişim Hakkının Doğacağı 270
11. Ayıpsız Misli İle Değişim Talebinden Sorumlu Olanlar 277
D. Ayıpsız Misli ile Değişime İlişkin Mahkeme Kararının Kapsamı 277
1. Ayıpsız Misli İfadesinden Amacın Aynı Model 0 Km Araç Olması 277
2. “Aracın Yenisi İle Değiştirilmesi” İbaresinin Kanuna Uygun Olup Olmadığı 279
3. “Aracın Son Model İle Değiştirilmesi” Şeklindeki İbarenin Kanuna Uygun Olup olmadığı 280
a. Yargıtay Uygulaması 280
b. Öğretideki Görüşler 281
c. Görüşümüz 281
4. Aynı Model Yeni (Sıfır) Aracın mevcut Olmaması 282
a. Aynı Model Aracın Mevcut Olmamasının Değişim Kararına Engel Sayılmayacağı 282
b. Aynı Model Aracın Mevcut Olmaması İhtimaline Göre Terditli Hüküm Kurulamayacağı 286
c. İİK m.24 Hükmünün taşınmazlar Bakımından Uygulanıp Uygulanmayacağı 288
5. Ayıplı Malın (Aracın) Satıcıya İade (Teslim) Edilmesi Yükümlülüğünün Kararda Yazılması Gerektiği 288
6. Değişim Kararında Ayıplı Aracın Takyidatlardan Arındırılmış Şeklinde Satıcıya İadesi (Teslimi) Yönünde Hüküm Kurulması Gerektiği 290
7. Alıcının (Tüketicinin) Sebep Olduğu Hasar Bedelinin Ödenmesi Şartıyla Değişim Kararı Verilmesi Gerektiği 292
III. Ayıp Oranında Bedel İndirimi 292
A. Genel Olarak 292
B. Bedel İndirimi Talep Hakkının Genel Koşulları 293
C. Bedel İndirimi Talep Hakkının Kullanılmasına İlişkin Özel Durumlar 293
1. Bedel İndirimi Hakkının Kullanılmasından Sonra Dönme Hakkının Kullanılıp Kullanılamayacağı Sorunu 293
2. Bedel İndirimine Hakkaniyet İlkesi Gereği Re’sen Karar Verilebileceği 295
3. Sözleşmeden Dönme Davasının Devamı Sırasında Davacının Ayıplı Malı (Aracı) 3.Kişiye Devretmesi Hâlinde Davaya Bedel İndirimi Davası Olarak Devam Edilmesi Gerektiği 301
4. Bedel İndirimi Hesabının Yapılma Şekli (Yöntemi) 302
5. Ayıp Bedelinin Satış Bedeline Çok Yakın Olması Nedeniyle Bedel İndirimi Talebinde Bulunulamaması 305
6. Bedel İndirim ile Birlikte TBK’ya Göre Tazminat İstenebilmesi 306
7.Bedel İndirimi ile Ayıplı İmalat Bedelinin Birlikte İstenip İstenemeyeceği Sorunu 306
8. Alıcının (Tüketicinin) Ayıplı Malı Kullanmaya Devam Etmesinin Değişim Hakkına Etkisi 307
8. Bedel İndirimi Talebine Engel Olan Durumlar 309
IV. Ücretsiz Onarım 309
A. Genel Olarak 309
B. Ücretsiz Onarım Hakkının Kullanılmasına İlişkin Yasal Düzenlemeler 310
1. Milletlerarası Mal Satımına İlişkin Sözleşmeler Hakkında Birleşmiş Milletler Antlaşması 310
2. AB Direktifi 310
3.Türk Borçlar Kanunu’ndaki Düzenleme 311
4. 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’daki Düzenleme 313
C. Ücretsiz Onarımın Koşulları 313
1. Satılan Malın Alıcıya (Tüketiciye) Teslim Edilmiş Olması 313
2. Satılan Malın Ayıplı Olması 314
3. Alıcının (Tüketicinin) Gözden Geçirme ve Ayıbı İhbar Külfeti 315
5. Alıcının (Tüketicinin) Onarım Talebinde Bulunması– Onarım İşlemine Tüketicinin Onayının Bulunması 315
a. Talep Şartı 315
b. Onarım İşlemine Tüketicinin Onayı 315
6. Ayıbın Onarılmasının Objektif Olarak Mümkün Olması ve Onarımın Orantısızlık Oluşturmaması 316
7. Onarımın Aşırı Bir Masraf Gerektirmemesi 320
8. Onarımın Ücretsiz Olması 320
9. Onarım Yeri 322
a. Yetkili Serviste Onarım 322
b. Yetkili Servis Dışında (Özel Serviste) Onarım 322
10. Onarım Süresi 323
a. Genel Olarak 323
b. Garanti Süresi Ve Ücretsiz Onarım Hakkının Garanti Süresi İle İlişkisi 328
ba. Garanti Süresi 328
bb. Ücretsiz Onarım Hakkının Garanti Süresi İle İlişkisi 330
c. Malın Onarılarak Alıcıya (Tüketiciye) Teslimi İçin Gerekli İşlemin Yapıldığının İspat Yükünün Satıcıya (Davalıya) Ait Olduğu 332
d. Onarımdan Sorumlu Olan Kişiler 332
e. Onarımla Ayıbın Giderilmiş Olması 333
f. Onarımın (Tamirin) Sonuçsuz Kalması 335
11. Onarım Bedeli İle Değer Kaybı Tazminatı ilişkisi 337
a. Genel Olarak 337
b. Yargıtay İçtihadı 337
c. Değerlendirme 340
Altıncı Bölüm
AYIPLI MALDAN DOLAYI TÜKETİCİNİN AÇABİLECEĞİ
MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT DAVALARI
§ 25. MADDİ TAZMİNAT DAVALARI 343
I. Genel Olarak 343
II. Seçimlik Haklarla İlgili Masraflar 345
III. Doğrudan Zararlar 346
A. Genel Olarak 346
B. Sözleşme Nedeniyle Yapılan Masraflar 349
C. Aynı Malın Yeniden Satın Alınmasında Fiyat Farkı 349
D. Bedensel Zararların Tazmini 349
E. Malvarlığı Zararları 350
IV. Dolaylı Zararlar 350
V. Yargıtay Uygulaması, İçtihatlar ve BAM Kararları 351
A. Yargıtay Uygulaması 351
B. İçtihatlar Ve BAM Kararları 352
C. Mahrumiyet Tazminatı (Kiralama Bedeli) Sorunu 360
D. Bağımsız Bölüm Satın Alan Alıcının (Tüketicinin) Ortak Yerlerdeki Ayıplı ve Eksik İmalatlar İçin Maddi Tazminat Talep Hakkı 365
§ 26. MANEVİ TAZMİNAT DAVALARI 366
I. Genel Olarak 366
II. Ayıplı Mal Davasında Manevi Tazminatın Koşulları 369
A. Malın Ayıplı Olması 369
B. Davacının (tüketicinin) Kişilik Haklarına Yönelik Bir Zararın Varlığı 369
1. Genel Olarak 369
2. Bedensel Zararlardan Dolayı Kişilik Haklarının İhlali 372
a. Genel Olarak 372
b. Güvenli Olmayan Ürünün Kullanılmasından Kaynaklanan Bedensel Zararlar 372
c. Üçüncü Kişilerin (Tüketicinin Ailesi ve Yakınları) Manevi Tazminat Talep Hakları 373
ca. Üçüncü Kişilerin Yansıma Zararı Yoluyla Tazminat Talebi 373
cb. Ayıplı Ürün Nedeniyle Üçüncü Kişilerin Tazminat Talebi 374
cba. Öğreti 375
cbb. Yasal Mevzuat 376
cbc. Yargısal İçtihat 376
III. Manevi Tazminatın Takdiri 391
IV. Ayıplı Maldan Kaynaklanan Manevi Tazminat Davalarına İlişkin Yargısal Kararlar (Yargıtay ve BAM Kararları) 395
Yedinci Bölüm
AYIPLI MAL DAVASINDA FAİZ
§ 27. SÖZLEŞMEDEN DÖNME– BEDEL İADESİ DAVASINDA 415
I. Satış Bedeline Faiz İşletilmesi 415
A. Genel Olarak 415
B. Tüketici Satışlarında 416
1.Malın Kullanılıyor (Aracın çalışıyor) Olması Halinde: 416
2. Malın Kullanılamıyor (Aracın Çalışmıyor) Olması Hâlinde 422
3. Malın Tüketiciye Teslim Edilmemiş Olması Hâlinde 425
a. Borçluya (Satıcıya) İhtarname çekilmesi 425
aa. İhtarnamede Seçimlik Hakkın Belirtilmesi 425
ab. İhtarnamede Seçimlik Hakkın Belirtilmemesi 425
b. Borçluya (Satıcıya) İhtarname Çekilmemesi 426
4. Faizin Türü 427
a. Temerrüt Faizi– Yasal Faiz 427
b. Avans Faizi 429
c. Mevduata Uygulanan En Yüksek Faiz Oranı 433
d. Yabancı Para Borçlarında Faiz 434
§ 28. BEDELDEN İNDİRİM, ONARIM BEDELİ VE DİĞER TAZMİNAT DAVALARINDA 436
I. Kural: Temerrüt Tarihinden İtibaren Faiz İşletilmesi 436
II. Avans Faizinin Talep Edilebileceği 438
§29. AYIPLI MALIN (ÜRÜNÜN) NEDEN OLDUĞU ZARARLARDAN KAYNAKLANAN MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT DAVALARINDA 439
§30. FAİZ–ISLAH İLİŞKİSİ 446
I. Dava Dilekçesinde Faizin İstenmemiş Olması 446
II. Kısmi Davada Kısmen Islahta Artırılan Kısım İçin Faiz Talep Edilmemiş Olması 447
III. Kısmi Davada Kısmen Islahla Müddeabihin Artırılması–Davadan Önce Temerrüdün Gerçekleşmemiş Olması 447
IV. Davadan Önce Temerrüdün Gerçekleşmesi 449
V. Islah İle Faiz Başlangıç Tarihinin Değiştirilememesi 450
VI. Islah ile Faiz Türünün Değiştirilmesi Sorunu 450
VII. Belirsiz Alacak Davasında Artırılan Kısım İçin Faizin Başlangıcı 452
§31. FAİZ KONUSUNDA HÜKÜM KURMANIN ÖZELLİKLERİ 453
I. Talep Şartı 453
II. Faiz Talebinin Bulunulmaması 455
III. İnfazda Tereddüt Yaratacak Şekilde Hüküm Kurulmaması Gerektiği 455
Sekizinci Bölüm
AYIPLI MALDAN SORUMLULUK VE SORUMLU KİŞİLER
§ 32. AYIPLI MALDAN SORUMLULUĞUN HUKUKİ NİTELİĞİ 459
I. Sorumluluğun Hukuki Niteliği 459
II. Ayıplı Mal Davasında Sorumlu Kişilerin Tespiti 460
III. Sorumluluk Tabloları 461
§ 33. AYIPLI MALDAN SORUMLU OLAN KİŞİLER 465
I. Satıcı 465
A. Tanımı 465
B. Satıcının Sorumluluğu 466
1. Seçimlik Haklara Dayanan Davalarda 466
2. Satıcının Ağır Kusurlu Olmasının Hukuki Sonuçları 469
3. Tazminat Davalarında 469
4. Servisin Kusurlu (Ayıplı) Hizmetinden Satıcının Sorumlu Olmadığı 470
II. Üretici (İmalatçı) 471
A. Tanımı 471
B. Üreticinin Sorumluluğu 472
1. Üreticinin Ayıplı Maldan Kaynaklanan Sorumluluğu 472
2. Üreticinin Hatalı Üründen Kaynaklanan Tazminat Sorumluluğu 476
3. Üreticinin Zorunlu Garantiden Kaynaklanan Sorumluluğu 478
III. İthalatçı 480
A. Tanımı 480
B. İthalatçının Sorumluluğu 481
1. İthalatçının Ayıplı Maldan Kaynaklanan Sorumluluğu 481
2. İthalatçının Hatalı Üründen Kaynaklanan Tazminat Sorumluluğu 483
3. İthalatçının Zorunlu Garantiden Kaynaklanan Sorumluluğu 483
4. İthalatçının Ticari Faaliyetinin Sona Ermesi Hâlinde Sorumluluk 486
IV. Aracı Hizmet Sağlayıcının Durumu 486
A. Tanım 486
B. Sorumluluk 487
V. Bağlı Kredi Nedeniyle Bankanın Sorumluluğu 491
A. Bağlı Kredi Sözleşmesi 491
B. Konut Finansmanı Bağlamındaki Bağlı Kredi Sözleşmesi 495
C. Kredi Verenin (Bankanın) Sorumluluğunun Kapsamı 495
1. Bağlı Kredi Sözleşmesinde 495
2. Konut Finansmanı Bağlamındaki Bağlı Kredi Sözleşmesinde 496
3. Sözleşmeden Dönme 498
4. Bedelden İndirim 500
D. Kredi Verenin (Bankanın) Sorumluluğun Zamansal Sınırı 502
V. Yetkili Servisin Sorumluluğu 505
A. Yetkili Servis Sözleşmesinin Niteliği, Tarafları ve Tüketicinin Konumu 505
B. Yetkili Servisin Seçimlik Haklardan Sorumlu Olmadığı 509
C. Yetkili Servis Dışında (Özel Serviste) Onarım Yapılmasının Seçimlik Haklara Etkisi 514
1. Yargısal İçtihatlar 514
2. Görüşümüz 517
D. Yetkili Servisin Onarımdan ve Ayıplı Hizmetinden Kaynaklanan Sorumluluğu 519
Dokuzuncu Bölüm
AYIPLI MAL DAVASI İLE TAZMİNAT DAVALARINDA ZAMANAŞIMI
§34. SEÇİMLİK HAKLARDA ZAMANAŞIMI SÜRELERİ VE ÖZELLİK GÖSTEREN KONULAR 531
I. Sürelerin Hukuki Niteliği 531
II. Zamanaşımı Sürelerinin Değiştirilip Değiştirilemeyeceği 532
III. Tüketici Lehine Olan Zamanaşımı Sürelerinin Uygulanması 533
IV. Zamanaşımı Süresinin İşlemeye Başlayacağı Tarih 533
V. Zamanaşımı Sürelerinin Hesaplanması 535
VI. Zamanaşımının Durması 535
VII. Zamanaşımının Kesilmesi 536
A. Maldaki Ayıbın İkrar Edilmesi 536
B. Tüketici Hakem Heyetine Başvurulması 536
VIII. Zamanaşımı Def’inin İleri Sürülmesi 537
A. Cevap Dilekçesinde İleri Sürülmesi 537
B. Zamanaşımı def’inin Islahla İleri Sürülmesi 538
C. Müteselsil Borçluların Durumu 538
IX. Mahkemenin Zamanaşımı Def’i Konusunda Bir Karar Verme Yükümlülüğü 540
§35. SEÇİMLİK HAKLARIN ZAMANAŞIMI SÜRESİ İÇİNDE KULLANILMAMASININ SONUÇLARI 541
I. Davanın Reddine Karar Verilmesi 541
II. Seçimlik Hakkın Def’i Yoluyla (Ayıp Def’i) İleri Sürülmesi 541
§ 36. SEÇİMLİK HAKLARLA İLGİLİ ZAMANAŞIMI SÜRELERİ 542
I. İki Yıllık Zamanaşımı 542
II. Beş Yıllık Zamanaşımı 543
III. Gizli Ayıp İle Ayıbın Ağır Kusur veya Hile İle Gizlenmesinde Zamanaşımı 544
A. Gizli Ayıpta Zamanaşımı Süresi 544
B. Ayıbın Ağır Kusur veya Hile İle Gizlenmesinde Zamanaşımı 544
1. Yasal Düzenlemeler 544
2. Hükümlerin Değerlendirilmesi 545
a. Öğreti 545
b. Yargısal Uygulama 546
ba. On Yıllık Zamanaşımı Süresinin Uygulanmasını Öngören İçtihatlar 550
bb. Zamanaşımı Süresinin Uygulanmayacağını Öngören İçtihatlar ve Kararlar 551
IV. İkinci El Satışlarda Zamanaşımı 553
V. Eksik İş Bedeli (Tazminatı) Davasında Zamanaşımı 554
VI. Ayıp Bildiriminin (İhbarının) Zamanaşımı Süresi İçerisinde Yapılması Gerektiği 559
VII. Bağlı Krediyle Satın Alınan Ayıplı Konut Nedeniyle Kredi Veren Bankanın Sorumluluğun Bir Yıllık Hak Düşürücü Süre ile Sınırlı Olması 559
§ 37. AYIPLI MALDAN KAYNAKLANAN MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT DAVALARINDA ZAMANAŞIMI SÜRESİ 562
I. Mülga 4077 Sayılı Kanun Döneminde 562
II. 6502 Sayılı TKHK Bakımından 563
§38. YARGITAY KARARLARINDA AYIPLI MAL DAVASINDA ZAMANAŞIMI SÜRESİNİN İŞLEMEYECEĞİ BELİRTİLEN DURUMLAR 564
I. Servislerin Üretimden Kaynaklanan ve Onarımla giderilemeyecek Arızayı Tüketiciden Gizlemesi 564
II. Servisin Tüketiciyi Sonuç Alınamayan Tamirlerle Oyalaması 565
III. Ayıbın Hile İle Tüketiciden Gizlenmiş Olması 566
§ 39. GARANTİ BELGESİ VE GARANTİ SÜRESİ– GARANTİ SÜRESİNİN ZAMANAŞIMINA ETKİSİ 566
I. Garanti Belgesi 566
II. Garanti Süresi 567
III. Zorunlu Garanti Belgesi ve Süresi 567
IV. İhtiyari Garanti Belgesi ve Süresi 569
V. Garanti Süresinin Zamanaşımı Süresine Etkisi 569
§ 40. GÜVENLİ OLMAYAN (HATALI) ÜRÜNÜN SEBEP OLDUĞU TAZMİNAT DAVASINDA ZAMANAŞIMI SÜRELERİ 571
I. Genel Olarak 571
II. Zamanaşımı Süreleri 571
İKİNCİ KISIM
MEDENİ USUL HUKUKU: AYIPLI MAL DAVASINDA USUL HÜKÜMLERİ, İSPAT VE DELİLLER, HÜKMÜN OLUŞTURULMASI VE İNFAZI
Onuncu Bölüm
AYIPLI MAL DAVASINDA GÖREVLİ MAHKEME
§ 41. GÖREVLİ MAHKEMENİN BELİRLENMESİNDE TEMEL KAVRAMLAR, TÜKETİCİ MAHKEMESİ, TÜKETİCİ HAKEM HEYETİ 575
I. Görevli Mahkemenin Belirlenmesinde Temel Kavramlar 575
A. Tüketici Uyuşmazlığı 575
1. Genel Olarak 575
2. Tüketici İşlemleri 577
3. Tüketici 579
a. Tanımı 579
b. Amaç Unsuru 581
c. Karma Amaç Sorunu 585
d. Kapsamı 587
da. Gerçek Kişiler 587
db. Tüzel Kişiler 588
dba. Genel Olarak 588
dbb. Ticaret Şirketleri 589
dbc. Kooperatifler 593
dbd. Dernekler 594
dbe. Vakıflar 595
dbf. Belediye 596
dbg. Köy Tüzel Kişiliği 596
dbh. Üniversiteler 596
dbı. Sendikalar 596
dbi. Siyasi Partiler 597
dbj. Meslek Odaları ve Kuruluşları 597
dbk. Apartman Site Yöneticiliğinin Konumu 597
dbl. Devlet ve Diğer Kamu Tüzel Kişileri 598
e. Tüketici Kavramı ve Bunun Kapsamı ile İlgili İçtihatlar 598
4. Sağlayıcı 601
II. Tüketici Mahkemeleri 602
III. Tüketici Hakem Heyetleri 603
A. Parasal Sınırlar 603
B. Parasal Sınırlara Tâbi Olmayan Bazı Uyuşmazlık ve İşler 604
1. İtirazın İptali Davaları: 604
2. Menfi Tespit Talepleri Bakımından 606
3. Uyarlama Talepleri Bakımından 607
4. Muarazanın Men’i ve İleriye Yönelik Talepler Bakımından 607
5. Manevi Tazminat Talepleri Bakımından 607
IV. Görevle İlgili Yargıtay İçtihatları ve BAM Kararları 608
On Birinci Bölüm
AYIPLI MAL DAVASINDA ZORUNLU ARABULUCULUK
§ 42. TÜKETİCİ UYUŞMAZLIKLARINDA ZORUNLU ARABULUCULUK 653
I. Kanun Hükümleri 653
II. Zorunlu Arabuluculuk Kapsamındaki Davalar ve İstisnaları 655
A. Zorunlu Arabuluculuk Kapsamındaki Davalar 655
B. İstisnalar 655
C. Ayıplı Mal Davasında Durum 658
D. Dava Şartı Olması 658
On İkinci Bölüm
AYIPLI MALDAN KAYNAKLANAN TALEPLERİN KISMİ DAVA VE BELİRSİZ ALACAK DAVASI ŞEKLİNDE İLERİ SÜRÜLMESİ– BU DAVALAR BAĞLAMINDA TÜKETİCİ MAHKEMESİ İLE TÜKETİCİ HAKEM HEYETİ ARASINDA GÖREV İLİŞKİSİ
§ 43. AYIPLI MALDAN KAYNAKLANAN TALEPLERİN KISMÎ DAVA VE BELİRSİZ ALACAK DAVASI ŞEKLİNDE İLERİ SÜRÜLMESİ 661
I. KISMÎ DAVA 661
A. Genel Olarak 661
B. Koşulları 663
C. Dava Dilekçesindeki Talebin Kısmî Dava Yönünden Yorumlanması 663
D. Ayıplı Maldan Kaynaklanan Taleplerin Kısmî Dava Olarak İleri Sürülmesi 665
II. BELİRSİZ ALACAK DAVASI 667
A. Belirsiz Alacak Davası 667
1. Genel Olarak 667
2. Koşulları 668
3. Belirsiz Alacak Davası Koşullarının Bulunmaması 672
3. Talep Sonucunun Artırılması veya Artırılmaması 680
a. Talep sonucunun Artırılması 680
b. Talep sonucunun Artırılmaması 680
4. Ayıplı Mal Satışından Kaynaklanan Taleplerin Belirsiz Alacak Davası Şeklinde İleri Sürülmesi 683
§ 44. KISMÎ DAVA VE BELİRSİZ ALACAK DAVASI BAĞLAMINDA TÜKETİCİ MAHKEMESİ İLE TÜKETİCİ HAKEM HEYETİ ARASINDA GÖREV İLİŞKİSİ 685
I. Hukuki Sorun 685
II. Yargısal Kararlar– Uygulama 685
III. Son Durum ve Görüşümüz 697
On Üçüncü Bölüm
AYIPLI MAL DAVASINDA YETKİLİ MAHKEME
§ 45. GENEL OLARAK 699
§ 46. TÜKETİCİ MAHKEMESİ AÇISINDAN YETKİ KURALLARI 700
I. Genel Olarak 700
II. Tüketici Açısından 701
III. Satıcı Açısından 706
§ 47. YETKİYE İLİŞKİN ÖZELLİK GÖSTEREN DURUM VE UYGULAMALAR 706
I. Yetki Anlaşması Yapma Yasağı 706
II. Yetkili Mahkemenin Dava Tarihindeki Şartlara Göre Belirlenmesi Gerektiği 707
III. Mahkemece Yetkinin Res'en Gözetilemeyeceği 708
A. Kural 708
B. İstisna 710
§ 48. YETKİ İLK İTİRAZININ İLERİ SÜRÜLMESİ 711
I. Cevap Dilekçesinde İleri Sürülme Zorunluluğu 711
II. Yetki İtirazının Süresinde Yapılması Zorunluluğu 713
III. Yetkili Mahkemenin Tek ve Doğru Olarak Gösterilmesi 714
IV. Yetkiye İlişkin Yargıtay Kararları 715
§ 49. AYIPLI MAL DAVASINDA TARAF SIFATI (HUSUMET) VE TARAFLAR 743
I. Genel Olarak Taraf Sıfatı (Husumet) 743
II. Taraflar 748
A. Genel Olarak 748
B. Davacı/Tüketici 748
C. Davalı/Satıcı, Üretici, ithalatçı, Kredi Veren 750
III. Ayıplı Mal Davasında Taraf Değişikliği 752
A. Taraf Değişikliği Türleri ve Hukuki Sonuçları 752
B. Dava Konusu Malın Üçüncü Kişiye Devri 758
1. Davadan Önce Devir 758
2. Dava Açıldıktan Sonra Devir 759
IV. Husumet Ehliyetine İlişkin Emsal Kararlar 770
§ 50. AYIPLI MAL DAVASINDA İSPAT VE İSPAT YÜKÜ 807
I. İSPAT VE İSPAT YÜKÜ KAVRAMLARI 807
A. İspat Kavramı 807
B. İspat Yükü Kavramı 807
II. Ayıplı Mal Davasında İspat Yükü ve İspat Derecesi 808
A. Ayıplı Mal Davasında İspat Yükü 808
1. Malın Teslim Tarihinden İtibaren 6 Ay İçinde Ortaya Çıkan Ayıplarda 808
2. Altı Aydan Sonra Ortaya Çıkan Ayıplarda 814
3. Ayıp İhbarının Yapıldığının İspat Yükü 815
B. Ayıplı Mal Davasında İspat Derecesi 817
C. Ayıp Kapsamına Giren Diğer Durumlarda İspat Yükü ve Satıcının Kurtuluş Karineleri 818
1. Geç Teslim 818
2. Hatalı Montaj 818
3. Ayıplı Mal İbaresinin–Etiketinin Bulunmayışı 819
4. Ürünün Teknik Mevzuata Aykırı Olarak Piyasaya Sürülmesi 819
5. Reklam ve İlanlarda Vaat Edilen Özelliklerin Bulunmayışı 820
6. Sözleşmenin Kurulduğu Tarihte Tüketicinin Ayıptan Haberdar Olması 820
7. Ayıplı Mal Davasında İspat Yükü Bakımından Üretici ile İthalatçının Durumu 821
§51. AYIPLI MAL DAVASINDA DELİLLER VE DELİLLERİN GÖSTERİLMESİ 822
I. Ayıplı Mal Davasında Deliller 822
II. Delil Gösterme Kavramı 823
III. Delil Gösterme Yükü 824
IV. Delil Gösterme Usulü 825
A. Dava ve Cevap Dilekçelerinde Delil Gösterilmesi 825
B. Dava ve Cevap Dilekçelerinde Delil Gösterilmemiş Olması 827
V. Delil Avansı 827
A. Delil Avansı Kavramı 827
B. Delil Avansı ile Delil Avansı Arasındaki Farklar 828
C. Delil Avansına Yönelik Kesin Sürenin Koşulları 829
1. Delil Avansı İçin Kesin Sürenin Ön Koşulları 829
2. Delil Avansına İlişkin Kesin Sürenin İçkin Koşulları 831
D. Delil Avansı Yatırmamanın Sonuçları 838
§ 52. AYIPLI MAL DAVASINDA İSPAT, İSPAT YÜKÜ VE DELİLLERLE İLGİLİ YARGITAY İÇTİHATLARI VE BAM KARARLARI 842
On Altıncı Bölüm
AYIPLI MAL DAVASINDA YARGILAMA GİDERLERİ
§53. YARGILAMA GİDERLERİNDEN SORUMLULUK 993
I. Genel Olarak 993
II. Ayıplı Mal Davasında Durum 994
A. Genel Kural 994
B. İstisnalar 994
1. Tüketicinin Harçtan Muafiyeti 994
2. Tüketicinin Arabuluculuk Ücretinden Muafiyeti 996
3. Seçimlik Haklarda Vekâlet Ücreti Sorunu 999
4. Tüketici Hakem Heyeti Kararının İptalinde Vekâlet Ücreti 1003
III. Yargılama Giderlerinin Kapsamı 1003
IV. Fer’i Müdahale Gideri 1004
V. Esastan Sonuçlanmayan Davalarda Yargılama Giderinin Belirlenmesi 1004
VI. Avansın Harcanmayan Kısmının İadesi 1010
VII. Yargılama Giderlerine İlişkin Emsal İçtihatlar ve BAM Kararları 1010
EKLER
I. BOYA AYIBI İLE İLGİLİ ÖRNEK BİLİRKİŞİ RAPORU 1045
II. BOYA AYIBI İLE İLGİLİ EMSAL KARARLAR 1061
III. AYIPLI OTOMOBİL (ARAÇ) SATIMI İLE İLGİLİ EMSAL KARARLAR 1087
Kaynakça 1157
Kavram Dizini 1175 |
Bilgisayar, Teknoloji Kitapları 
