İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 5
Kısaltmalar 13
Giriş 17
Birinci Bölüm
POLİTİK RİSK SİGORTASI KAVRAMI,
TANIMI, GELİŞİMİ, YARARLARI VE HUKUKİ NİTELİĞİ
I. POLİTİK RİSK SİGORTASINDA KAVRAM SORUNU VE TANIM 21
II. POLİTİK RİSK SİGORTASININ TARİHSEL GELİŞİMİ 21
III. POLİTİK RİSK SİGORTASININ YARARLARI 28
A. Zararın Tazmini 28
B. Yabancı Yatırım Olanağını Kolaylaştırması ve Yabancı Yatırım Oranını Artırması 28
C. Finansman Gücünün Artırılması ve Kredi Riskinin Güvence Altına Alınması 32
D. KOBİ’lere Destek Fonksiyonu 33
E. Sigortacının Riskin Gerçekleşmesini Önleme / Zararı Azaltma Faaliyetleri 33
F. Risk Yönetimi Hakkında Yardım 35
G. Dış Politika Aracı Olma Fonksiyonu 35
IV. POLİTİK RİSK SİGORTASININ HUKUKİ NİTELİĞİ 36
İkinci Bölüm
POLİTİK RİSK SİGORTASI SÖZLEŞMESİNİN UNSURLARI
I. POLİTİK RİSK SİGORTASINDA İLGİLİ KİŞİLER 41
A. Politik Risk Sigortası Sözleşmesinin Tarafları 41
1. Sigortacı 41
a. Kamu Destekli Sigorta Kuruluşları 41
aa. Ulusal Sigorta Kuruluşları 41
aaa. Almanya’da 43
bbb. Amerika Birleşik Devletleri’nde 44
ccc. Birleşik Krallık’ta 48
ddd. Kanada’da 49
eee. Özbekistan’da 50
bb. Bölgesel Sigorta Kuruluşları 51
aaa. İslami İhracat Kredisi ve Yatırım Sigortası Kuruluşu (The Islamic Corporation for the Insurance of Investment and Export Credit / ICIEC) 51
bbb. Araplar Arası Yatırım Garanti Kuruluşu (The Inter – Arab Investment Guarantee Corporation /IAIGC) 52
ccc. Afrika Ticaret Sigortası Kuruluşu (The African Trade Insurance Agency /ATI) 53
cc. Uluslararası Sigorta Kuruluşları 54
aaa. Çok Taraflı Yatırım Garanti Kuruluşu (Multilateral Investment Guarantee Agency / MIGA) 54
bbb. The Berne Union 55
b. Özel Sektöre Ait Sigorta Şirketleri 55
c. Kamu Destekli Sigorta Kuruluşları ile Özel Sektöre Ait Sigorta Şirketlerinin Kısa Bir Karşılaştırması 57
2. Sigorta Ettiren 60
a. Genel Olarak 60
b. Politik Risk Sigortasında Sigorta Ettiren 61
B. Ev Sahibi Devlet 64
II. POLİTİK RİSK SİGORTASINDA SİGORTA MENFAATİ 68
III. POLİTİK RİSK SİGORTASININ KONUSU 68
A. Yatırım Kavramı ve Özellikleri 68
1. Yatırımın Yatırımcının Ülkesinin Ekonomisine Katkısı Olmalıdır 75
2. Yatırım Ev Sahibi Ülkeyi Olumlu Yönde Etkilemeli ve Bazı Uluslararası Standartlara Uymalıdır 76
3. Yatırımın Sigorta Güvencesi Kapsamına Alınmış Bir Ülkede Yapılması 78
4. Yatırımın Yeni Olması 80
B. Politik Risk Sigortası ile Sigortalanabilecek Başlıca Yatırım Türleri 81
1. Pay Yatırımları (Equity Investments) 81
2. Borç / Ödünç Şeklindeki Yatırımlar (Debt / Loan Investments) 82
3. Teminat Şeklindeki Yatırımlar 83
4. Teknik Yardım Anlaşmaları (Technical Assistance Agreements) 84
5. Uluslararası Kiralama Sözleşmeleri (Cross – Border Leasing) 84
6. Proje Finansmanı (Project Financing) 85
C. Yabancı İşletme (Foreign Enterprise) 89
IV. POLİTİK RİSK SİGORTASINDA RİSK 90
A. Genel Olarak 90
B. Politik Risk Kavramı, Tanımı ve Özellikleri 91
C. Politik Riskin Alt Türleri 95
1. El Koyma Riski (Expropriation Risk) 95
a. Kavramın Değerlendirilmesi ve Tanımlanması 95
b. El Koyma Riskinin Türleri 97
aa. Doğrudan El koyma (Outright Expropriation /Direct Expropriation) 97
aaa. Tanımı 97
bbb. Türleri 98
aaaa. Kamulaştırma (Expropration) 98
bbbb. Müsadere (Confiscation) 98
cccc. Millileştirme (Nationalization) 99
dddd. İstimval (Requisition) 101
eeee. İhtiyati Haciz (Sequestration) 101
ffff. Haciz (Attachment) 101
bb. Dolaylı El Koyma (Indirect Expropration) 102
aaa. Kavramın Değerlendirilmesi 102
bbb. Tanımı 103
ccc. Türleri 104
aaaa. Sarmaşık El Koyma (Creeping Expropration) 104
bbbb. Fiili El Koyma (De Facto Expropration) 105
cccc. Saklı El Koyma (Disguised Expropriation) 105
dddd. Düzenleyici El Koyma (Regulatory Expropriation) 106
ddd. Dolaylı El Koyma Riskinin Politik Risk Sigortası Açısından Değerlendirilmesi 107
c. Dolaylı ve Doğrudan El Koyma Riskleri Arasındaki Farklar 108
d. El Koyma Riskinin Unsurları 111
aa. Ev Sahibi Devlete Atfedilebilirlik 119
bb. Ev Sahibi Devlet Sigorta Ettiren Yatırımcıyı Yatırımı ile İlgili Haklarından Mahrum Etmelidir 122
cc. Ev Sahibi Devletin El Koymayı İnşa Eden Eylemleri Meşru Olmamalıdır 130
dd. Ev Sahibi Devletin Tazminat Ödememesi 141
e. Ev Sahibi Devletin Politik Risk Sigortası ile Güvence Verilen ve El Koyma Olarak Görülebilecek Diğer Bazı Gayrimeşru Eylemleri 144
aa. Ev Sahibi Devletin Sözleşmesini İfa Etmemesi (Contract Frustration / Repudiation – Breach of Contract) 144
bb. Uyuşmazlık Riski (Dispute Coverage / Arbitral Award Default and Denial of Justice Coverage) 153
cc. Teminatın Haksız Kullanılması Riski (Wrongful Calling of Guarantees) 155
dd. Sigorta Ettiren Yatırımcının Sözleşmesini Değiştirmeye Zorlanması (Forced Renegotiation of Contract Terms) 160
ee. Ev Sahibi Devletin Garantör Olarak Yabancı Yatırımcıya Karşı Yükümlülüğünü İfa Etmemesi (Non–Honoring of a Sovereign Guaranty) 162
2. Dövize Çevirememe ve Transfer Edememe Riski (Currency Inconvertibility / Non–transfer Risk) 162
3. Politik Şiddet Riski (Political Violence Risk) 172
D. Güvence Dışında Kalan Durumlar 178
V. SİGORTA BEDELİ 188
Üçüncü Bölüm
POLİTİK RİSK SİGORTASI SÖZLEŞMESİNİN HÜKÜMLERİ, TÜRK EXIM BANK VE TÜRK EXIMBANK’IN POLİTİK RİSK SİGORTASINA İLİŞKİN UYGULAMALARININ KISA BİR DEĞERLENDİRMESİ
I. POLİTİK RİSK SİGORTASI SÖZLEŞMESİNİN HÜKÜMLERİ 197
A. Politik Risk Sigortası Sözleşmesinde Tarafların Yükümlülükleri 197
1. Sigortacının Yükümlülükleri 197
a. Genel Olarak 197
b. Sigorta Tazminatını Ödeme Borcu 197
aa. Koşulları 198
aaa. Politik Risk Gerçekleşmiş Olmalıdır 198
bbb. Sigorta Güvencesi Verilmiş Riskin Gerçekleşmesi ile Zarar Ortaya Çıkmış Olmalıdır 201
ccc. Politik Risk Sigorta Sözleşmesinin Süresi İçinde Gerçekleşmiş Olmalıdır 207
ddd. Tazminatın Ödenmesi İçin Sigorta Poliçesinde Öngörülen Diğer Koşulların Yerine Getirilmesi Gerekir 208
aaaa. Riski İnşa Eden Eylem / Eylemler veya Bunların Etkisi Poliçede Gösterilen Bekleme Süresi Boyunca Kesintisiz Bir Şekilde Devam Etmiş Olmalıdır 208
bbbb. Tam El Koyma (Total Expropriation) 212
bb. Politik Risk Sigortasında Tazminat Miktarının Tespiti: 213
aaa. Politik Sigortasında Zarar ve Tarihi 213
bbb. Tazminat Miktarının Hesaplanması 215
aaaa. Pay yatırımlarında El Koyma Riski Açısından Tazminat Miktarının Hesaplanması 216
bbbb. Yatırımın Maddi Elemanları Açısından Politik Şiddet Riskinde Tazminat Miktarının Hesaplanması 220
cccc. Dövize Çevirememe ve Transfer Edememe Riskinde Tazminat Miktarının Hesaplanması 222
ccc. Sigorta Ettirenin Zarara Katılması 224
2. Sigorta Ettirenin Yükümlülükleri 228
a. Sigorta Primini Ödeme Borcu 229
aa. Primin Tespitinde Esas Alınan Hususlar 229
bb. Primin Hesaplanması 230
cc. Ödeme Zamanı 234
dd. Prim Borcunun Ödenmemesi 234
ee. Primin İadesi 236
b. Sigorta ettirenin Dürüst ve Özenli Davranma Borcu 237
c. Beyan Yükümlülükleri 238
aa. Sözleşmenin Yapılması Sırasındaki Beyan Yükümlülüğü 239
bb. Sözleşme Süresi İçindeki Beyan Yükümlülüğü 244
cc. Riskin Gerçekleşmesi Halinde Beyan Yükümlülüğü 246
d. Sigorta Ettirenin Riski Ağırlaştırmama Yükümlülüğü 248
aa. Yatırımın Belli Standartları Karşılaması Yükümlülüğü 248
aaa. Ev Sahibi Ülkedeki Faaliyetlerin Çevreye Zarar Verilmeden Gerçekleştirilmesi Yükümlülüğü 249
bbb. Ev Sahibi Ülkedeki Faaliyetlerin İşçi Haklarına Zarar Verilmeden Gerçekleştirilmesi Yükümlülüğü 249
bb. Hukuka Riayet Yükümlülüğü 250
aaa. Gerekli Tüm İzinleri Alma Yükümlülüğü 251
bbb. Rüşvet ve Diğer Benzeri Ahlak Dışı Uygulamalardan Sakınılması Yükümlülüğü 251
cc. Yatırımda Değişiklik Yapmama Yükümlülüğü 252
e. Koruma Önlemlerini Alma Yükümlülüğü 253
f. Sigortacının Rücu Hakkını İhlal Etmeme Yükümlülüğü 256
g. Yatırım / Muhasebe Belgelerini Belli Usulde Tutma, Sigortacıya Bu Belgeleri Sunma ve Projeyi Denetlemesine İzin Verme Yükümlülüğü 256
h. Birden Çok Sigortayı Beyan Yükümlülüğü 260
ı. Sigorta Ettirenin Yükümlülüklerini İhlal Etmesi ve Yaptırımı 263
B. Politik Risk Sigortasında Çifte Sigorta 264
C. Politik Risk Sigortasında Sigortacının Maliyetini Azaltma Çabası Kapsamında Halefiyet Hakkı ve Sigorta Ettirenin Yatırıma İlişkin Haklarının Devri 264
D. Politik Risk Sigortası Sözleşmesinin Sona Ermesi 274
E. Sigortacı ve Sigorta Ettiren Yatırımcı Arasında Çıkan Uyuşmazlıkların Çözümü 278
II. TÜRK EXIMBANK VE TÜRK EXIMBANK’IN POLİTİK RİSK SİGORTASINA İLİŞKİN UYGULAMALARININ KISA BİR DEĞERLENDİRMESİ 278
A. Türk Eximbank, Amacı ve Faaliyetleri 278
B. Türk Eximbank’ın Politik Risk Sigortası Uygulamaları 279
C. Yurtdışı Müteahhitlik Hizmetleri Teminat Mektuplarının Haksız Nakde Çevrilmesi Sigortası 280
1. Genel Olarak 280
2. Yurtdışı Müteahhitlik Hizmetleri Teminat Mektuplarının Haksız Nakde Çevrilme Sigorta Poliçenin Kısa Bir Değerlendirmesi 281
Sonuçlar 285
Ekler 289
• Overseas Private Investment Corporation Contract of Insurance 289
Kaynakça 313
Kavram Dizini 343 |