İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 7
İÇİNDEKİLER 9
KISALTMALAR 13
GİRİŞ 15
BİRİNCİ BÖLÜM
İLAÇ KAVRAMI, İLAÇ ÜRETİMİNDEKİ AŞAMALAR VE
İLAÇ ÜRETİMİNDE YER ALAN KİŞİLER/ KURUMLAR
I. GENEL OLARAK 21
II. İLAÇ KAVRAMI 22
III. İLAÇ TÜRLERİ 32
A. Orijinal İlaç (Referans Tıbbi Ürün) – Jenerik İlaç (Eşdeğer Tıbbi Ürün) 32
B. Reçeteli İlaç – Reçetesiz İlaç 35
C. Hazır İlaç– Majistral İlaç 37
D. Endikasyon (Ruhsat) Dışı Kullanılan İlaç 38
E. Yetim (Nadir) İlaç 42
IV. İLACIN TESİRİNE İLİŞKİN KAVRAMLAR 44
A. Etki 44
B. Yan Etki 44
C. Zararlı Etki 46
D. İlaç Etkileşimleri 48
V. İLACIN ARAŞTIRILMASI, RUHSATLANDIRILMASI, ÜRETİLMESİ, PİYASAYA
SUNULMASI VE KULLANDIRILMASI SÜREÇLERİ 49
A. İlaç Araştırmaları 49
1. Klinik Öncesi Araştırmalar 50
2. Klinik İlaç Araştırmaları ve Faz Çalışmaları 51
B. Klinik İlaç Araştırmasında Etik Kurullar 55
C. Klinik İlaç Araştırmalarının Hukuka Uygunluk Şartları 57
D. İlacın Ruhsatlandırılması 65
VI. İLACIN ÜRETİLMESİ VE PİYASAYA SÜRÜLMESİ 70
A. Olağan İlaç Kullanım Onayı 71
B. Acil Kullanım Onayı 72
VII. İLACIN DENETİMİ VE PİYASADAN ÇEKİLMESİ 75
VIII. İLACIN GELİŞTİRİLMESİNDEN KULLANILMASINA KADAR GEÇEN SÜREÇTE YER
ALAN KİŞİ VE KURUMLAR 80
A. Klinik Araştırmacı 80
B. Klinik Araştırma Etik Kurulları ve Üyeleri 80
C. Sağlık Bakanlığı 86
D. İlaç Üreticisi 88
E. İlaç Patent Sahibi 90
F. Hastaneler 94
G. Hekim 101
H. Yardımcı Sağlık Personeli 106
I. Eczacı 111
IX. KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA YAKLAŞIMLAR 118
A. ABD 118
B. İngiltere 122
C. Almanya 124
D. Çin 131
E. Hindistan 137
İKİNCİ BÖLÜM
İLACIN NEDEN OLDUĞU ZARARLARDAN DOĞAN TAZMİNAT SORUMLULUĞU
I. GENEL AÇIKLAMALAR 141
II. TAZMİNAT SORUMLULUĞU 142
A. Klinik Araştırmacının Sorumluluğu 153
B. İlaç Üreticisinin Sorumluluğu 158
1. Sorumluluğun Şartları 163
a. Önemli Ölçüde Tehlike Arz Eden İşletme Faaliyeti 163
b. İlacın Hatalı Olması 164
i. Tasarım (Geliştirme) Hatası 164
ii. Üretim Hatası 165
iii. Test Hatası 165
iv. Bilgilendirme Hatası 166
v. Etki Hatası 169
vi. Gözetim ve Uyarı Hatası 169
vii. Depolama ve Nakil Hatası 170
viii. Organizasyon Hatası 170
c. İlacın Kullanılmasından Zarar Doğmuş Olması 171
d. İlliyet Bağı 171
C. İlaç Patent Sahibinin Sorumluluğu 172
D. Hastanenin Sorumluluğu 174
E. Hekimin Sorumluluğu 178
F. İlacı Uygulayan Yardımcı Sağlık Personelinin Sorumluluğu 186
G. Eczacının Sorumluluğu 190
III. İDARENİN SORUMLULUĞU 192
A. Genel Olarak 193
B. Etik Kurulların İşlemlerinden Doğan Sorumluluk 195
C. İdarenin İlaç Hukuku Alanındaki Düzenleme, İşlem Yapma ve
Denetleme Görevinden Doğan Sorumluluk 197
D. İlacın Uygulanmasından/ Kullanılmasından Doğan Sorumluluk (Sağlık
Personelinin Eylemlerinden Doğan Sorumluluk) 198
1. Kusur Sorumluluğu 205
2. Kusursuz Sorumluluk 208
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İLAÇ ÜRETİMİ VE KULLANIMINDAN DOĞAN CEZA SORUMLULUĞU
I. GENEL OLARAK 211
II. İLACIN ÜRETİLMESİ VE KULLANILMASI AŞAMALARINDA OLUŞABİLECEK SUÇ
TİPLERİ 212
A. İnsan Üzerinde Deney Suçu 212
B. Kasten Öldürme ve Yaralama Suçları 225
C. Taksirle Öldürme ve Yaralama Suçları 233
D. Zehirli Madde Katma Suçu 240
E. Bozulmuş veya Değiştirilmiş Gıda veya İlaçların Ticareti Suçu 244
F. Kişilerin Hayatını ve Sağlığını Tehlikeye Sokacak Biçimde İlaç Yapma
veya Satma Suçu 248
G. Görevi Kötüye Kullanma Suçu 252
H. İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu Kapsamındaki Suçlar 259
III. İLAÇ ÜRETİMİ VE KULLANIMI BAKIMINDAN GÜVEN İLKESİ VE İLKENİN CEZA
SORUMLULUĞUNA ETKİSİ 263
IV. İLAÇ ÜRETİMİ VE KULLANIMINDAN DOĞAN CEZA SORUMLULUĞU
BAKIMINDAN İLLİYET BAĞI VE OBJEKTİF İSNADİYET 268
V. İLACIN GELİŞTİRİLMESİNDEN KULLANILMASINA KADAR OLAN SÜREÇTE YER
ALAN KİŞİLERİN CEZA SORUMLULUĞU 272
A. Klinik Araştırmacının Ceza Sorumluluğu 273
B. İlaç Üreticisinin Ceza Sorumluluğu 275
C. İlaç Patent Sahibinin Ceza Sorumluluğu 278
D. Hekimin Ceza Sorumluluğu 279
E. Yardımcı Sağlık Personelinin Ceza Sorumluluğu 286
F. Eczacının Ceza Sorumluluğu 290
SONUÇ 295
KAYNAKÇA 299 |