|
İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 7
İÇİNDEKİLER 9
KISALTMALAR 15
GİRİŞ 17
I. ARAŞTIRMANIN TEMEL SORUSU 17
II. ARAŞTIRMA SORUSUNA İLİŞKİN TEMEL KAVRAMLAR 18
A. MODERN ANAYASACILIK VE İSLAMİ ANAYASACILIK 18
B. ARAP BAHARI VE ANAYASAL GELİŞMELER 21
C. ANAYASAL DEĞİŞİMİN DERECESİ: DEVRİMCİ ANAYASACILIK VE
ANAYASAL DEVRİM 24
III. ARAŞTIRMANIN AMACI VE ÖNEMİ 28
IV. ARAŞTIRMANIN METODU 31
V. ARAŞTIRMANIN SINIRLARI VE PLANI 38
BİRİNCİ BÖLÜM
ARAP BAHARI ÖNCESİ ANAYASACILIK
I. GİRİŞ 43
II. ORTA DOĞU VE KUZEY AFRİKA’DA SİYASAL REJİMLER 44
A. GENEL OLARAK SİYASAL REJİMLER VE BÖLGENİN DURUMU 44
B. ORTA DOĞU VE KUZEY AFRİKA’DA OTORİTER REJİMLERİN
NEDENLERİ VE SÜRDÜREBİLİRLİĞİ HAKKINDA TEZLER 50
III. ARAŞTIRMA KAPSAMINDAKİ ÜLKELERDE ANAYASACILIK 59
A. GENEL OLARAK 59
B. ÜLKELER 65
1. Mısır 65
a. Cemal Abdul Nasır Dönemi 66
b. Enver Sedat Dönemi 68
(1) 1971 anayasası 68
(2) 1980 değişiklikleri 70
c. Hüsnü Mübarek Dönemi 72
(1) 2005 değişiklikleri 73
(2) 2007 değişiklikleri 75
2. Tunus 80
a. Habib Burgiba Dönemi 81
b. Zeynel Abidin Bin Ali Dönemi 83
3. Libya 87
4. Yemen 92
5. Cezayir 99
6. Fas 109
a. II. Hasan Dönemi 110
(1) 1962 anayasası 110
(2) 1970 anayasası 112
(3) 1972 anayasası 113
(4) 1992 anayasası 114
(4) 1996 anayasal reformu 120
b. VI. Muhammed Dönemi 121
7. Umman 123
8. Ürdün 129
9. Bahreyn 134
IV. ORTA DOĞU ve KUZEY AFRİKA REJİMLERİNDE ANAYASALARIN
SAHTE OLDUKLARI TARTIŞMASI 143
V. SONUÇ 151
İKİNCİ BÖLÜM
ANAYASA YAPIM SÜREÇLERİ
I. GİRİŞ 155
II. GEÇİŞ BAĞLAMINDA ANAYASA YAPIMI SÜRECİ 156
A. GENEL OLARAK ANAYASA YAPIM SÜRECİ 156
B. DEVRİMCİ ANAYASA YAPIMI 158
1. Tunus 160
a. Geçiş Süreci ve Kurucu Meclis Seçimleri Öncesi Atılan Adımlar 160
b. Yüksek Otorite 162
c. Kurucu Meclis Seçimleri 165
d. Meclisin Usul Kuralları 167
e. Anayasa Yazım Süreci ve Onaylanması 170
f. 2014 Anayasası Sonrası Tunus’ta Anayasal İstikrar 176
2. Mısır 183
a. Mübarek Sonrası Geçiş ve İlk Anayasal Metinler 184
(1) 19 Mart anayasa referandumu (anayasa değişiklikleri) 184
(2) 30 Mart anayasal bildirisi (geçici anayasa) 186
(3) Anayasa–üstü ilkeler 189
b. 2012 Anayasası Yapım Süreci 192
(1) 2012 parlamento seçimleri 192
(2) Kurucu meclislerin oluşumu 194
(3) 2012 cumhurbaşkanlığı seçimleri 197
(4) Muhammed Mursi’nin anayasal siyaseti 199
(5) Kurucu meclis çalışmaları ve Anayasa’nın kabulü 203
c. 2013 Ordu Darbesi ve 2014 Anayasası Yapım Süreci 209
d. 2019 Anayasa Değişiklikleri 213
3. Libya 217
a. Ulusal Geçici Kongre (TNC) ve 2011 Anayasal Bildirisi 218
b. Genel Ulusal Kongre (GNC) Seçimleri 220
c. Anayasa Tasarısı Meclisinin (CDA) Oluşumu 221
d. Politik Bölünme ve İç Savaş 226
e. Libya Siyasi Anlaşması 227
f. Anayasa Tasarı Meclisinin Çalışmaları: Siyasal Bölünme,
Silahlı Çatışma, Kilitlenme ve Boykotlar Altında Anayasa
Yapım Süreci 229
g. Temmuz 2017 Nihai Anayasa Taslağı 234
h. Libya Siyasal Diyaloğu 237
4. Yemen 241
a. Müzakereler ve Körfez İşbirliği Konseyi (GCC) Girişimi 241
b. Uygulama Mekanizması 243
c. Ulusal Diyalog Konferansı 249
d. Anayasa Tasarısı Komitesi 253
e. Federalizm Tartışmaları 256
f. Çatışma ve Belirsizlik 258
C. REFORMİST ANAYASA YAPIMI 261
1. Cezayir 263
a. 2016 Anayasa Değişiklikleri 263
b. 2020 Cezayir Anayasası 266
2. Fas (2011 Anayasası) 268
3. Bahreyn 271
a. 2012 Değişiklikleri 271
b. 2017 Değişiklikleri 272
4. Ürdün 273
a. 2011 Anayasa Değişiklikleri 273
b. 2014 ve 2016 Değişiklikleri 275
5. Umman (2011 Anayasa Değişikliği) 276
III. KARŞILAŞTIRMALI PERSPEKTİFTEN ANAYASA YAPIM
SÜREÇLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ 277
A. GEÇİŞ SÜRECİ BAĞLAMINDA ANAYASA YAPIMINI ETKİLEYEN
FAKTÖRLER 277
B. ÖNCE PARLAMENTO SEÇİMLERİ Mİ YOKSA ANAYASA YAPIMI MI? 280
C. SÜRECİN ZAMANSAL SINIRI 283
D. KURUCU MECLİS (ANAYASA TASARI ORGANI) TARTIŞMALARI 286
1. Kurucu Meclisin Doğası 286
2. Anayasa Tasarısı Meclisinin Oluşumu 287
3. Anayasa Tasarısı Meclisinin Sınırları 287
4. Anayasa Tasarısı Meclisine İlişkin Usul Kuralları 289
E. SÜRECİN AÇIKLIK VE ŞEFFAFLIĞI 292
F. KATILIM VE KAPSAYICILIK TARTIŞMALARI 293
G. KONSENSUS TARTIŞMALARI 300
V. SONUÇ 301
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ARAP BAHARI SONRASI ANAYASAL DEĞİŞİM
I. GİRİŞ 305
II. DİN VE DEVLET İLİŞKİLERİ 306
A. DEVLETİN DİNİNİN İSLAM OLDUĞU LAFZI 308
B. YASAMANIN KAYNAĞI OLARAK ŞERİAT 312
C. MEDENİ/SİVİL DEVLET KAVRAMI 318
D. ANAYASALARDAKİ DİĞER İSLAMİ UNSURLAR AÇISINDAN BİR
DEĞERLENDİRME 324
1. Fas’ta Kral’ın Emir–el Müminin Ünvanı 324
2. İslam Hukukunun Devlet Politikasının Bir Kısmını Belirlemesi
veya Bir Sınır Olarak İslam 325
3. Hukukun Bazı Alanlarının İslam Hukukuna Göre Düzenleneceğinin
Belirtilmesi 329
4. Anayasalarda Dini Kurumların Düzenlenmesi 331
5. Din ve Vicdan Hürriyetinin Düzenlenmesi 333
6. Dinin Koruyucusu Olarak Devlet ve İslami Hükümlerin
Değiştirilemezliği 337
III. HÜKÜMET SİSTEMLERİ 338
A. HÜKÜMET SİSTEMİ TERCİHİ 339
B. YÜRÜTME VE YÜRÜTMENİN BAŞI OLARAK DEVLET BAŞKANI 342
C. YASAMA VE YÜRÜTME ARASINDAKİ İLİŞKİLER 355
D. DEVLET BAŞKANININ YARGI İLE İLİŞKİLERİ 368
E. OLAĞANÜSTÜ HAL YÖNETİMİ 374
F. DEVLET BAŞKANININ ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİNE DAİR
(KURUCU İKTİDAR) YETKİSİ 379
IV. TEMEL HAK VE HÜRRİYETLER 384
A. TEMEL HAK VE HÜRRİYETLERİN ANAYASALARDA DÜZENLENİŞİ 384
1. Medeni ve Siyasal Hakların Düzenlenmesi 385
a. Düşünce, İfade ve Basın Hürriyeti 385
b. Toplanma ve Örgütlenme Hürriyeti 390
c. Kişi Hürriyeti ve Güvenliği 392
d. Eşitlik ve Kadın Hakları 396
2. Sosyal, Ekonomik ve Kültürel Hakların Düzenlenmesi 404
3. Üçüncü Kuşak Haklar 410
a. Anayasalarda Düzenlenen Üçüncü Kuşak Haklar 411
b. Azınlık Hakları 412
B. TEMEL HAK VE HÜRRİYETLERİN SINIRLANDIRILMASI 415
C. ULUSLARARASI İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMELERİNİN ANAYASAL
STATÜSÜ 422
1. Uluslararası Anlaşmaların Ulusal Hukuk Düzeninin Bir Parçası
Olması 423
2. Uluslararası Anlaşmaların Ulusal Hukuk Düzeni İçindeki Yeri 424
D. TEMEL HAK VE HÜRRİYETLER ALANINDAKİ EKSİKLİKLER VE
UYGULAMADAKİ DURUM 429
V. ANAYASA YARGISI 432
A. ANAYASA MAHKEMELERİNİN OLUŞUMU 433
1. Anayasa Mahkemelerinin Kuruluşu ve Gelişimi 434
2. Anayasa Mahkemelerinin Üye Sayısı 439
3. Mahkeme Üyelerinin Atanma Kriterleri 440
4. Anayasa Mahkemelerinin Üye Seçimi 442
5. Anayasa Mahkemesi Üyelerinin Görev Süreleri 446
B. ANAYASA MAHKEMELERİNİN GÖREV VE YETKİLERİ 447
1. Norm Denetimi 447
a. Anayasa Değişikliklerinin Denetimi 447
b. Uluslararası Anlaşmaların Anayasaya Uygunluğu Denetimi 449
(1) Uluslararası anlaşmaların anayasaya uygunluğu denetimi 450
(2) Ulusal kanunların uluslararası anlaşmalara uygunluğu
denetimi 453
c. Yasama İşlemlerinin Denetimi 454
d. Anayasaya Uygunluk Denetimi Türleri ve Yolları 456
2. Norm Denetimi Dışında Verilen Görev ve Yetkiler 461
a. Seçimlerin Denetimi 462
b. Danışma Rolü 463
c. Devletin Temel Organları Arasındaki Uyuşmazlıklarda Karar
Vermek 464
e. Cumhurbaşkanının Görevden Alınması Yargılamasını Yapma 466
f. Diğer Görev ve Yetkiler 468
3. Anayasa Mahkemesi Kararlarının Niteliği 469
C. ANAYASA YARGISININ UYGULAMADAKİ DURUMU VE ETKİNLİĞİNİN
ÖNÜNDEKİ ENGELLER 470
VI. SONUÇ 478
SONUÇ 481
I. ANAYASA YAPIM SÜRECİ 481
II. DİN–DEVLET İLİŞKİLERİ 483
III. HÜKÜMET SİSTEMLERİ 484
IV. TEMEL HAK VE HÜRRİYETLER 485
V. ANAYASA YARGISI 487
VI. ANAYASAL DEĞİŞİMİN PANORAMASI 488
VII. ARAŞTIRMANIN ETKİSİ 490
KAYNAKÇA 493 |
Bilgisayar, Teknoloji Kitapları 
