İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER
TEŞEKKÜR 5
TABLOLARIN LİSTESİ 13
ŞEKİLLERİN LİSTESİ 14
KISALTMALAR 15
1. GİRİŞ 17
2. NEOLİBERALİZM VE LİBERALİZASYON SÜRECİ 37
2.1. Neoliberal Ekonomi ve Değerlendirilmesi 38
2.1.1. Neoliberalizmin Ekonomi Anlayışı 38
2.1.2. Neoliberalizme İlişkin Değerlendirmeler 41
2.1.3. Neoliberalizme İlişkin Güncel Tartışmalar 43
2.2. Neoliberal Uygulamalar 48
2.2.1. Washington Mutabakatı 48
2.2.2. Post Washington Mutabakatı 49
2.2.3. Hizmet Ticareti Genel Antlaşması (GATS) 53
2.3. Liberalizasyon ve Türleri 57
2.3.1. Liberalizasyon Kavramı ve Süreci 57
2.3.1.1. Liberalizasyon kavramı 57
2.3.1.2. Liberalizasyon süreci 58
2.3.2. Liberalizasyon Türleri 58
2.3.2.1. Ticari liberalizasyon 58
2.3.2.2. Finansal liberalizasyon 60
2.3.2.3. Siyasal ve yönetsel liberalizasyon 61
2.4. Türkiye’de Yaşanan Liberalizasyon Süreci 62
2.4.1. Türkiye’de Ticari Liberalizasyon 62
2.4.2. Türkiye’de Finansal Liberalizasyon 65
2.4.3. Türkiye’de Siyasal ve Yönetsel Liberalizasyon 68
3. SİVİL HAVA TAŞIMACILIĞI SEKTÖRÜ 73
3.1. Sivil Havacılığın Kapsamı 74
3.1.1. Havacılık Faaliyetleri ve Dünya Ekonomisi İçindeki Yeri 74
3.1.1.1. Havacılık faaliyetleri 74
3.1.1.2. Sivil havacılık endüstrisinin Dünya ekonomisi içerisindeki yeri 77
3.1.2. Sivil Hava Taşımacılığı–Temel Kavramlar ve Sivil Havacılığın Gelişimi 79
3.1.2.1. Sivil hava taşımacılığına ilişkin temel kavramlar 79
3.1.2.2. Dünya’da sivil havacılığın gelişimi 81
3.2. Uluslararası Sivil Havacılık Düzenlemelerinin Hukuki Çerçevesi 89
3.2.1. Çok Taraflı Anlaşmalar 91
3.2.1.1. 1919 Paris konvansiyonu 91
3.2.1.2. 1944 Chicago konvansiyonu 95
3.2.2. İkili Anlaşmalar 99
3.2.2.1. Bermuda I 103
3.2.2.2. Bermuda II 105
3.2.3. İkili Anlaşmaların Yapısı ve İmzalanması Usulü 107
3.2.4. İkili Anlaşmalara İlişkin Önemli Hususlar 109
3.3. Uluslararası Sivil Havacılığı Düzenleyen Kuruluşlar 110
3.3.1. Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO) 110
3.3.2. Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA) 112
3.3.3. Avrupa Havacılık Emniyeti Ajansı (EASA) 114
3.3.4. Avrupa Sivil Havacılık Konferansı (ECAC) 115
3.3.5. Avrupa Hava Seyrüsefer Emniyet Teşkilatı (EUROCONTROL) 116
3.4. Sivil Hava Taşımacılığına İlişkin Ekonomik Düzenlemeler 119
3.4.1. Pazara Erişim 121
3.4.2. Pazara Giriş 123
3.4.3. Rota Hakları 124
3.4.4. Havacılık Şirketlerinin Belirlenmesi 124
3.4.5. Hava Trafik Hakları 127
3.4.6. Sahiplik ve Etkin Kontrol 129
3.4.7. Kapasite/Frekans 135
3.4.8. Fiyat Tarifesi 140
3.5. Sivil Havayolu Şirketlerine İlişkin Düzenlemeler 148
3.5.1. Havayolu Kargo Taşımacılığı 148
3.5.2. Tarifesiz Havayolu Taşımacılığı 149
3.5.3. Havayolları İşbirliği Faaliyetleri 152
3.5.3.1. Havayolu ittifakları 153
3.5.3.2. Kod paylaşım anlaşmaları 154
3.5.3.3. Franchising 156
3.5.3.4. Blok koltuk satışı 159
3.5.4. Düşük Maliyetli Havayolu Şirketleri (Low Cost Carrier–LCC) 159
3.6. Havaalanlarına İlişkin Düzenlemeler 161
3.6.1. Yer Hizmetleri 162
3.6.2. SLOT Tahsisi 163
3.6.3. Havaalanlarının Özelleştirilmesi 168
3.7. Hava Trafik Yönetimine İlişkin Düzenlemeler 171
3.8. Dünyada Sivil Havacılığın Liberalizasyonu 174
3.8.1. ABD Deregülasyon ve Liberalizasyon Politikası 177
3.8.1.1. Açık semalar anlaşması (Open skies agreement–OSA) 182
3.8.1.2. ABD Open skies politikası 183
3.8.1.3. ABD–Hollanda Açık Semalar Anlaşması 185
3.8.1.4. ABD–İngiltere Açık Semalar Anlaşması 186
3.8.1.5. ABD yabancı sahiplik ve kontrol kısıtlaması 187
3.8.1.6. Kabotaj kısıtlamaları 193
3.8.2. AB Deregülasyon ve Liberalizasyon Çabaları 195
3.8.3. Diğer Liberalizasyon Çabaları 204
3.8.4. Havayolu Taşımacılığında Liberalizasyonun Etkileri 206
4. TÜRKİYE’DE SİVİL HAVACILIĞIN LİBERALİZASYONU 211
4.1. Türkiye’de Havacılığın Başlangıcı 211
4.1.1. Cumhuriyet’in İlanına Kadar 211
4.1.2. Cumhuriyetin İlanından 2920 Sayılı Kanuna Kadar 216
4.1.3. 2920 Sayılı Kanundan 2003 İç Hatlarda Liberalizasyona Kadar 232
4.1.4. 2003 İç Hatlarda Liberalizasyondan Bugüne 240
4.1.5. COVID–19’un Türkiye’de Sivil Havacılığa Etkileri 247
4.2. Türkiye’de Sivil Havacılık Kuruluşları 252
4.2.1. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) 254
4.2.2. Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) 258
4.3. Türkiye’nin Üyesi Olduğu Uluslararası Sivil Havacılık Kuruluşları 261
4.4. Türkiye’de Sivil Havacılığın Hukuki Altyapısı 262
4.4.1. Ulusal Düzenlemeler 263
4.4.1.1. 2920 sayılı Türk sivil havacılık kanunu 264
4.4.1.2. Ticari hava taşıma işletmeleri yönetmeliği (SHY–6A) 267
4.4.2. Türkiye’nin Dâhil Olduğu Uluslararası Çok Taraflı Anlaşmalar 270
4.4.3. İkili Hava Ulaştırma Anlaşmaları 272
4.4.3.1. Genel olarak ikili anlaşmalar 272
4.4.3.2. Türkiye’nin imzaladığı ikili hava ulaştırma anlaşmaları 274
4.4.3.3. Türkiye–ABD açık semalar anlaşması 280
4.4.3.4. Türkiye–AB sivil havacılık anlaşması (Yatay anlaşma) 285
4.4.3.5. Türkiye–AB kapsamlı havacılık anlaşması 291
4.5. İkili Hava Ulaştırma Anlaşmalarının Liberalizasyon Düzeyi 293
4.5.1. Rekabet Gücü–Liberalizasyon Düzeyi İlişkisi 296
4.5.2. Türkiye’nin İmzaladığı Anlaşmaların Liberalizasyon Düzeyi 297
4.6. Türk Sivil Havacılık Sistemi 299
4.7. Türk Sivil Havacılık Sektörüne İlişkin Değerlendirme 301
4.8. Türk Sivil Havacılık Sektörüne İlişkin Öneriler 305
5. SONUÇ 309
KAYNAKLAR 319
EKLER 349 |