İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 7
Kısaltmalar 17
GİRİŞ 19
BÖLÜM 1
İMAR HUKUKUNA AYKIRI FİİLLER
§1. İMAR HUKUKUNA AYKIRI YAPI YAPILMASI 26
I. Yapı Kavramı 28
A. Yapının Tanımı 28
B. Yapı Kavramının Unsurları 30
1. Yapıların İnşaat Özelliği 34
2. Yapıların Arz ile İlişkisi: Arza Bağlılık 40
a. Maddi Unsur: Eserin Arzda Sabitlenmesi 41
b. İşlevsel Unsur: Eserin Sürekli Bir Kullanıma Özgülenmesi 50
II. Yapı Ruhsatı 55
A. Yapı Ruhsatı ve Yapı Kullanma İzninin Niteliği 60
B. Yapı Ruhsatına Tabi Olan ve Olmayan Yapılar 64
1. Yapı Ruhsatına Tabi Yapılar 64
2. Yapı Ruhsatına Tabi Olmayan Yapılar 69
III. Ruhsatsız Yapı Yapılması 73
A. Ruhsatsız Olup İmar Planına Uygun Yapı Yapılması 74
B. Ruhsatsız Olup Aynı Zamanda İmar Planına Aykırı Yapı Yapılması 80
1. İmar Planında Yol Olarak Öngörülen Yere Yapı veya Eklenti Yapılması 85
2. İmar Planı Bölgeleme Esaslarına Aykırı Yapı Yapılması 86
3. Köy Yerleşme Alanı Sınırı İçinde Valilik Onayı Alınmadan ve Muhtarlığa Bildirim Yapılmadan Yapı Yapılması 89
IV. Ruhsat ve Eklerine Aykırı Yapı Yapılması 89
A. Yapının İç Hacim Boyutlarında Projeye Aykırı Olarak Değişiklik Yapılması 92
B. Yapıda, Projesine Aykırı Olarak Dışarıya Doğru Bir Değişiklik Yapılması 95
V. Fen, Sağlık, Şehircilik, Estetik ve Kamu Yararına Aykırı Yapı Yapılması 97
A. Fen Kurallarına Aykırı Yapı Yapılması 99
B. Sağlık Kurallarına Aykırı Yapı Yapılması 100
C. Şehircilik İlkelerine, Planlama Esaslarına ve Kamu Yararına Aykırı Yapı Yapılması 102
D. Estetik Kurallarına Aykırı Yapı Yapılması 104
VI. Mülkiyet Hakkı İhlali Oluşturan Yapı Yapılması 109
A. Gecekondu Niteliğinde Yapı Yapılması 110
B. Taşkın Yapı Niteliğinde Yapı Yapılması 112
C. Haksız Yapı Niteliğinde Yapı Yapılması 118
§2. İMAR DÜZENİNDEKİ YASAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERE UYULMAMASI 120
I. Yalnızca Yapı Sahibine Yönelik Yasak ve Yükümlülüklere Uyulmaması 120
A. Yıkılacak Derecede Tehlikeli Yapının Yıkılmaması, Yapıyı Terk Edilmiş Halde Bırakarak Asayiş Yönünden Tehlike Oluşturmasına Engel Olunmaması 121
II. Yapı veya Parsel Sahibine, Harita, Plan, Etüt ve Proje Müelliflerine, Fenni Mesullere, Yapı Müteahhidine ve Şantiye Şefine Yönelik Yasak ve Yükümlülüklere Uyulmaması 126
A. Müellif, Fenni Mesul, Şantiye Şefi ve Yapı Müteahhitinin Mesleki Belgelere Sahip Olmaması, Üstlenilen İşlerde Evrak, Kayıt ve Raporlama Yükümlülüklerine Uyulmaması 126
B. Ruhsatsız Yapılar İçin Ruhsat Alınmaması, Ruhsat ve Eklerine Aykırılığın Giderilmemesi 129
C. Geçici İnşaat ve Tesislerin Yıktırılmaması 133
D. İnşaat, Tamirat ve Bahçe Tanzimi Yapılırken Uyulması Gereken Kurallara Uyulmaması 135
E. Bina Ön Cephe Hattı ile Yol Arası ve Tabii Zeminin Kazılması 136
F. Kapıcı Daireleri ve Sığınaklarla İlgili Zorunluluklara Uyulmaması 137
G. Otoparklarla İlgili Zorunluluklara Uyulmaması 138
H. Kamunun Selameti İçin Alınması Gereken Tedbirlerin Alınmaması 139
I. İdarenin Kararına Rağmen Bina veya Arsanın Yola Bakan Yüzünün Kapatılmaması 139
III. Genele Yönelik Yasak ve Yükümlülüklere Uyulmaması 141
A. Özel Parselasyon ile Hisse Karşılığı Belirli Bir Yer Satılması veya Satın Alınması 141
§3. YAPILAŞMA SÜRECİNDE MESLEK OLARAK İFA EDİLEN DENETİM VE İNCELEME FAALİYETLERİNİN TÂBİ OLDUĞU YASAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERE UYULMAMASI 144
I. Yapı Denetim Kuruluşu Tarafından Mevzuattaki Yükümlülüklere Uyulmaması 144
A. Görev Başında Bulunulmaması, Yazılı Bilgi Verilmemesi 150
B. Evrak Tanziminde Eksiklik Bulunması 151
C. Kontrol, Denetim, Raporlama ve Bildirim Görevlerinin Yerine Getirilmemesi 152
D. Başka Bir Ticari Faaliyette Bulunma Yasağına Aykırı Hareket Edilmesi 155
II. Laboratuvar Kuruluşu Tarafından Mevzuattaki Yükümlülüklere Uyulmaması 157
A. Laboratuvar Kuruluşlarınca Kalite Sistemine İlişkin İdari ve Teknik Şartlara Uyulmaması 158
B. Ölçüm Güvenilirliğini Etkileyecek İhmal ve Fiillerde Bulunulması 159
C. Yapı Malzemesi Üreten veya Pazarlayan Firmalar Adına Laboratuvar Hizmetinde Bulunulması 160
D. Deney Raporlarının Gerçeği Yansıtmayan Sonuçlar İçermesi 161
III. Riskli Yapı Tespitlerinde Raporlama Kurallarına Uyulmaması 161
BÖLÜM 2
İDARİ YAPTIRIM TÜRLERİ
§1. İMAR HUKUKUNDA İDARİ YAPTIRIMLARIN HUKUKİ NİTELİĞİ VE İDARİ YAPTIRIMLARA EGEMEN OLAN İLKELER 163
I. Kanunilik İlkesi 168
II. Geriye Yürümezlik İlkesi 173
III. Kabahat ve Yaptırımların Şahsiliği İlkesi 178
IV. Ölçülülük İlkesi 184
V. Aynı Fiil Nedeniyle Birden Fazla Ceza Verilememesi İlkesi 189
§2. İDARİ YAPTIRIM, İDARİ CEZA VE İDARİ TEDBİR AYRIMI 201
§3. İDARİ TEDBİRLER 208
I. Yapı İzninin Verilmemesi 209
II. Yapı Kullanma İzninin Verilmemesi 213
A. Yapı Kullanma İzni Başvurusu 213
B. Yapı Kullanım İzninin Alınmaması veya Yapılan Başvurunun Reddedilmesinin Sonuçları 215
III. Yapı Kayıt Belgesinin İptali 227
§4. İDARİ CEZALAR 234
I. Yıkım 234
A. Yıkım Kararı Almaya Yetkili İdareler 244
1. Belediye ve Mücavir Alan Sınırları İçinde Yıkım Yetkisi 244
2. Büyükşehir Belediyelerinde Yıkım Yetkisi 245
3. Belediye ve Mücavir Alan Sınırları Dışında Yıkım Yetkisi 246
4. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının Denetim Yetkisi 247
5. Organize Sanayi Bölgelerinde Yıkım Yetkisi 250
6. İstanbul’da İçme–Kullanma Suyu Havzalarında Yıkım Yetkisi 251
7. Özel Çevre Koruma Bölgelerinde Yıkım Yetkisi 252
8. Kıyılarda Yıkım Yetkisi 253
9. Boğaziçi Bölgesinde Yıkım Yetkisi 253
10. Ormanlarda Yıkım Yetkisi 257
11. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Alanında Yıkım Yetkisi 257
12. Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alanında Yıkım Yetkisi 264
B. Yıkım Kararı Almaya Yetkili Makam ve Merciiler 265
1. Yapı Tatil Tutanağının Düzenlenmesi Konusunda Yetki 266
2. Yıkım Kararı Konusunda Yetki 270
C. Yıkım Kararının Alınması Usulü 272
1. Yapının Ruhsatsız Veya Ruhsata Aykırı Olduğunun Tespiti 273
a. Yapı Denetim Kuruluşları Tarafından Yapılan Denetim 274
b. İhbar ve Şikayet Üzerine Tespit 275
c. İdareler Tarafından Yapılan Denetim 276
2. Yapının Mühürlenerek İnşaatın Durdurulması 279
a. Mühür Bozma Suçu 281
3. Yapı Tatil Tutanağının Düzenlenmesi 283
4. Yapı Tatil Tutanağının Tebliği ve Yapı Sahibine Süre Verilmesi Süreci 286
a. Yapı Tatil Tutanağının Kesin ve Yürütülebilir İdari İşlem Niteliği 291
b. Yapı Yerine Asılma ile Tebliğ Edilmiş Sayılma Usulünün Hak Arama Özgürlüğü ile İlişkisi 292
5. Yapı Ruhsatının İptal Edilmesi 297
6. Yapı Kullanma İzninin İptali 301
7. Yıkım Kararı 306
a. Yıkım Kararı Alınmasında ve Yıkım Kararının Uygulanmasında Zamanaşımı 316
8. Yıkım Masraflarının Tahsili 319
II. İdari Para Cezaları 321
A. İmar Kanunu’nda Düzenlenen İdari Para Cezaları 323
1. İmar Kanunu’ndaki İdari Para Cezalarını Vermeye Yetkili Makam 324
2. İmar Kanunu’ndaki İdari Para Cezalarında Muhatap ve İşlemin Tesis Edilme Süresi 330
a. İdari Para Cezalarının Muhatabı Olan Kişiler 331
b. İdari Para Cezalarında Zamanaşımı 344
3. İmar Kanunu’ndaki İdari Para Cezalarının Belirlenmesi 348
a. İmar Kanunu’ndaki Maktu İdari Para Cezaları 353
aa. Muhatabının Yalnızca Yapı veya Parsel Sahibinin Olduğu Maktu İdari Para Cezaları 355
bb. Muhatabı Yapı veya Parsel Sahibi, Harita, Plan, Etüt ve Proje Müellifi, Fenni Mesul, Yapı Müteahhidi veya Şantiye Şefi Olan Maktu İdari Para Cezaları 356
cc. Muhatabı Herkes Olan Maktu İdari Para Cezaları 362
b. İmar Kanunu’ndaki Nispi İdari Para Cezaları 363
aa. Ruhsatsız veya Ruhsat ve Eklerine Aykırı Yapılar Nedeniyle Uygulanan İdari Para Cezaları 364
aaa. Mevzuata Aykırılığı Yapı İnşaat Alanı Üzerinden Hesaplanması Mümkün Olmayan Nitelikteki İmar Düzenine Aykırılıklar Nedeniyle Uygulanan İdari Para Cezalarını Belirleme Yöntemi 369
bbb. Ruhsatsız veya Ruhsat ve Eklerine Aykırı Yapı Nedeniyle Uygulanacak İdari Para Cezalarında Artış Yapılmasını Gerektiren Haller 370
aaaa. Yapının Mülkiyet Hakkı İhlali Oluşturması 374
a1. Hisseli Parselde Diğer Maliklerin Muvafakatinin Alınmaması 374
a2. Yapının Kamuya veya Başkasına Ait Parselde Yapılması 378
bbbb. Yapı İnşaatı ile İmar Planının Göz Ardı Edilmesi 380
a1. Yapının Uygulama İmar Planında veya Parselasyon Planında ‘Kamu Tesisi Alanı veya Umumi Hizmet Alanı’ Olarak Belirlenmiş Bir Alanda Yapılması 380
a2. Yapının, Uygulama İmar Planı Bulunan Bir Alanda Yapılması 384
cccc. Yapının Özel İmar Rejimine Tâbi Bir Alanda İnşa Edilmesi 386
a1. Yapının, Yapılaşmaya Yasaklanmış Bir Alanda Yapılmış Olması 386
a2. Yapının, Özel Kanunlar ile Belirlenmiş Özel İmar Rejimine Tabi Bir Alanda Yapılmış Olması 390
a3. Yapının Kıyı Alanında İnşa Edilmiş Olması 392
dddd. Yapı Ruhsatı Usulü Kurallarına Aykırı İnşai Faaliyette Bulunulması 397
a1. Yapının Ruhsatsız İnşa Edilmiş Olması 398
a2. Yapının Ruhsatının Hükümsüz Hale Gelmesine Rağmen İnşaatın Sürdürülmesi 400
a3. Yapı Kullanma İzin Belgesi Alınmış Olmakla Birlikte, Ruhsat Alınmaksızın Yeni İnşai Faaliyette Bulunulması 401
eeee. Yapının Standartlara Aykırı Özellikler Taşıması 404
a1. Yapının, Mevcut Haliyle veya Öngörülen Bir Afet Tehlikesi Karşısında Can ve Mal Emniyetini Tehdit Ediyor Olması 404
a2. Yapının, Çevre ve Görüntü Kirliliğine Sebebiyet Veriyor Olması 408
ffff. Yapının İnşaatının Tamamlanmış Olması 411
a1. Yapının İnşai Faaliyetleri Tamamlanmış Olmasına Rağmen Henüz Kullanımına Başlanılmamış Olması 411
a2. Yapının İnşai Faaliyetleri Tamamlanmış ve Kullanılıyor Durumda Olması 413
gggg. Hukuka Aykırılığın Düzeltilmemesi ve Tekerrür 414
a1. Hukuka Aykırı Yapının, Bu Nedenle Kesilen İdari Para Cezasına Rağmen Bir Ay İçerisinde Mevzuata Uygun Hale Getirilmemesi 414
a2. Yapının İnşa Edilmesi Süreci İçinde Ruhsatsız veya Ruhsat ve Eklerine Aykırı Fiillerin Tekrar Edilmesi 420
ccc. İmar Kanunu’ndaki İdari Para Cezalarında İndirim Yapılmasını Gerektiren Haller 423
aaaa. Yapının Köy Yerleşik Alanında Yapılmış Olması 423
bbbb. Yapının Tarım ve Hayvancılık Maksatlı Yapılmış Olması 423
cccc. İmar Hukukuna Aykırı Yapı İçin Yapı Kayıt Belgesi Alınmış Olması 424
B. Yapı Denetimi Hakkında Kanun’da Düzenlenen İdari Para Cezaları 425
1. Yapı Denetim Kuruluşuna Hem İmar Kanunu Hem de Yapı Denetimi Hakkında Kanun Uyarınca İdari Para Cezası Verilmesi 427
2. Yapı Denetimi Hakkında Kanun’a Göre İdari Para Cezası Vermeye Yetkili İdari Mercii Veya Makamlar 434
3. Yapı Denetimi Hakkında Kanun’a Göre İdari Para Cezası Verilmesi Usulü 435
4. Yapı Denetimi Hakkında Kanun’a Göre Verilecek İdari Para Cezasının Belirlenmesi 436
a. Yapı Denetimi Hizmet Sözleşmesi Bedeli 436
b. Yapı Denetimi Hizmet Sözleşmesi Bedelinde Usulsüzlük Yapılması Nedeniyle İdari Para Cezası Verilmesi 438
c. Yapı Denetimi Görevinin Başında Bulunulmaması, Evrak Tanzimi ve Bildirimlerde Kusurlu Davranılması Nedeniyle İdari Para Cezası Verilmesi 438
d. İnceleme ve Uygunluk Görüşü Sunma Yükümlülüğünde Kusurlu Davranılması Nedeniyle İdari Para Cezası Verilmesi 439
e. Deney ve Raporlamada Bulunmada ve Standartlara Aykırılığın Tespiti Halinde Bildirimde Bulunmada Kusurlu Davranılması Nedeniyle İdari Para Cezası Verilmesi 440
f. Birden Fazla İdari Para Cezası Verilmesini Gerektiren Hallerde Cezanın Üst Sınırı 441
g. Maktu İdari Para Cezası Verilmesi 441
C. Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun’da Düzenlenen İdari Para Cezaları 443
III. Uyarı 443
A. Muhatabı Riskli Yapı Tespit Lisansı Sahipleri Olan Uyarı Yaptırımı 443
B. Muhatabı Laboratuvar Kuruluşları Olan Uyarı Yaptırımı 445
IV. Yeni İş Almaktan Men 447
A. Muhatabı Yapı Denetim Kuruluşları Olan Yeni İş Almaktan Men Cezası 448
B. Muhatabı Laboratuvar Kuruluşları Olan Yeni İş Almaktan Men Cezası 453
V. İzin Belgesi veya Lisans İptali 453
A. Muhatabı Riskli Yapı Tespit Lisansı Sahipleri Olan Tespit Lisansı İptali 454
B. Muhatabı Yapı Denetim Kuruluşları Olan İzin Belgesi İptali 456
C. Muhatabı Laboratuvar Kuruluşları Olan İzin Belgesi İptali 461
BÖLÜM 3
İMAR YAPTIRIMLARINA KARŞI
BAŞVURULABİLECEK HUKUKİ YOLLAR
§1. İNŞAAT DURDURMA VE YIKIM İŞLEMLERİNE KARŞI İTİRAZ VE DAVA YOLLARI 463
I. İtiraz Yolu 463
II. Dava Yolu 465
A. Davanın Açılacağı Görevli ve Yetkili Mahkeme 465
B. İdari Merci Tecavüzü 466
C. Ehliyet 467
1. Taşınmaz Maliki 467
2. Yapı Sahibi 469
3. Kiracı 470
4. İnşaatı Yapan Müteahhit 473
D. İdari Davaya Konu Olacak Kesin ve Yürütülmesi Gereken Bir İşlem Olup Olmadığı 474
1. Yapı Tatil Zaptı 474
2. Ruhsatsız veya Ruhsata Aykırı Yapının Yıkılması Gerektiği Yönünde İl Özel İdaresi veya Belediye Başkanlığınca Yapılan Bildirim ve İhtarlar 476
3. İdarenin Çeşitli Birimlerinin Yapı Hakkındaki Yazışmaları 478
4. Encümen Tarafından Alınan Yıkım Kararları 479
5. Yıkımın Yapı Sahibi Tarafından Gerçekleştirilmesi Gerektiği Aksi Takdirde Yıkımın İdare Tarafından Gerçekleştirilerek Yıkım Masraflarının Yapı Sahibinden Tahsil Edileceği İhtarı 479
6. Tahliye İhtarı 481
7. Yıkım İhalesi 482
E. Dava Açma Süresi 483
F. Husumet 485
G. İnşaat Durdurma ve Yıkım İşlemlerine Karşı Açılacak İptal Davasında İdari İşlemin Unsurları Üzerinde Yargısal Denetim 486
H. Yargılama Usulüne İlişkin Diğer Hususlar 486
1. Yürütmenin Durdurulması 486
2. Bilirkişi Görevlendirilmesi 490
3. Davanın İncelenmesi ve Karara Bağlanması 493
4. İstinaf ve Temyiz 496
§2. İMAR PARA CEZALARINA KARŞI İTİRAZ VE DAVA YOLLARI 501
I. İtiraz Yolu 501
II. Dava Yolu 501
A. İmar Para Cezalarına Karşı Açılacak Davalarda Görevli Mahkemenin Belirlenmesi Sorunu 502
1. Görevli Mahkeme Konusunda Tarihi Gelişim 502
2. Mevcut Durumda İmar Para Cezalarına Karşı Açılacak Davalarda Görevli Mahkemeler 504
a. İdari Para Cezasının Yanı Sıra İdari Yargının Görev Alanına Giren Başka Bir Karar Alınması 505
B. Sulh Ceza Hakimliklerinde Dava Açılması 510
C. İdari Yargıda Dava Açılması 513
1. İdari Yargıda Dava Konusu Edilecek İdari Para Cezaları 513
2. İmar Para Cezalarına Karşı Açılacak İptal Davasının Ön Koşulları 517
a. Davanın Açılacağı Görevli ve Yetkili Mahkeme 518
b. İdari Merci Tecavüzü 521
c. Ehliyet 521
d. İdari Davaya Konu Olacak Kesin ve Yürütülmesi Gereken Bir İşlem Olup Olmadığı 522
e. Dava Açma Süresi 523
f. Husumet 524
g. Dava Dilekçesinin 3 ve 5. Maddelere Uygun Olup Olmadığı 525
3. İptal Davasında İdari İşlemin Unsurları Üzerinde Yargısal Denetim 527
4. Yargılama Usulüne İlişkin Diğer Hususlar 527
a. Bağlantılı Dava Olarak Yıkım ve İdari Para Cezalarına Birlikte Dava Açılması 527
b. Yürütmenin Durdurulması 531
aa. Kesinleşmemiş İmar Para Cezasının Cebri İcraya Konulması 532
c. Bilirkişi Görevlendirilmesi 536
d. Davanın İncelenmesi ve Karara Bağlanması 537
e. İstinaf ve Temyiz 541
§3. UYARI CEZASINA KARŞI İTİRAZ VE DAVA YOLLARI 544
I. İptal Davasının Ön Koşulları 544
A. Davanın Açılacağı Görevli ve Yetkili Mahkeme 544
B. İdari Merci Tecavüzü 545
C. Ehliyet 545
D. İdari Davaya Konu Olacak Kesin ve Yürütülmesi Gereken Bir İşlem Olup Olmadığı 545
E. Dava Açma Süresi 546
F. Husumet 547
§4. YENİ İŞ ALMAKTAN MEN CEZASINA KARŞI İTİRAZ VE DAVA YOLLARI 547
I. İptal Davasının Ön Koşulları 547
A. Davanın Açılacağı Görevli ve Yetkili Mahkeme 548
B. İdari Merci Tecavüzü 548
C. Ehliyet 548
D. İdari Davaya Konu Olacak Kesin ve Yürütülmesi Gereken Bir İşlem Olup Olmadığı 549
E. Dava Açma Süresi 549
F. Husumet 549
§5. İZİN BELGESİ VEYA LİSANS İPTALİNE KARŞI İTİRAZ VE DAVA YOLLARI 549
I. İptal Davasının Ön Koşulları 549
A. Davanın Açılacağı Görevli ve Yetkili Mahkeme 550
B. İdari Merci Tecavüzü 551
C. Ehliyet 551
D. İdari Davaya Konu Olacak Kesin ve Yürütülmesi Gereken Bir İşlem Olup Olmadığı 551
E. Dava Açma Süresi 551
F. Husumet 552
Sonuç 553
Kaynakça 559
Kavram Dizini 573 |