İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ V
İÇİNDEKİLER VII
KISALTMALAR XV
ULUSLARARASI HUKUK KİŞİLERİ ARASINDA
ULUSLARARASI UYUŞMAZLIKLARIN BARIŞÇI ÇÖZÜMÜ
Giriş 1
BİRİNCİ BÖLÜM
YARGI DIŞI ÇÖZÜM YOLLARI
I. GÖRÜŞME 7
II. DOSTÇA GİRİŞİM 10
III. ARABULUCULUK 11
A. Üçüncü Kişinin Arabuluculuğu Kabul Etme/Başlatma Nedenleri 12
B. Tarafların (Devletlerin) Arabuluculuğa Başvurma Nedenleri 13
C. Arabuluculuğun Özellikleri 13
Ç. Arabulucunun Görev ve Yetkileri 14
D. Arabuluculuğun Zorlukları/Sınırları 16
E. ABD ve Avrupa Tarzı Arabuluculuk 16
IV. UZLAŞTIRMA 18
V. TAHKİKAT 19
YARGISAL ÇÖZÜM YOLLARI
İKİNCİ BÖLÜM
ULUSLARARASI TAHKİM
I. GİRİŞ: HAKEMLİK 25
A. Başvuru 26
1. Tahkimname 26
2. Tahkim Dilekçesi ve Tahkim Dilekçesi’ne Yanıt 27
B. İsteğe Bağlı ve Zorunlu Hakemlik 28
II. HAKEMLİK MAHKEMESİNİN OLUŞUMU 29
A. Temsil ve Yardım 29
B. Hakem Sayısı 29
C. Hakemlerin Atanması 30
Ç. Hakemlerin Açıklamaları ve Hakem Reddi 33
D. Bir Hakemin Tahkime Katılmaması ve Değiştirilmesi 33
III. HAKEMLİK YARGILAMALARI 35
A. Uyuşmazlığın Özüne Uygulanabilir Hukuk 35
1. Uluslararası Hukuk 35
2. Hakkaniyet ve Nısfet Kuralları 36
3. Dostane / Dostça Çözücülük 36
4. Öteki Hukuk 36
B. Hakemlik Usulü 37
1. Yazılı Aşama 37
a. Tahkim Yeri ve Dili 37
b. Sav ve Savunma Beyanı 38
c. Hakemlik Mahkemesinin Yargı Yetkisine Dair İtirazlar 38
ç. Geçici Önlem ve Geçici Haciz 39
d. Kanıt 39
2. Sözlü Aşama (Duruşma) 39
C. Hakem Heyeti Tarafından Atanan Bilirkişiler 40
Ç. Üçüncü Kişiler 40
D. Yükümlülüğü Yerine Getirmeme 41
E. Yargılamanın Kapatılması 41
IV. ÖZET USUL İLE TAHKİM 42
V. HAKEMLİK HÜKMÜ 43
A. Kararın Şekli ve Özelliği 43
1. Şekli 43
2. Özelliği 44
B. Kararın Yorumlanması 44
C. Kararın Tadili ve Düzeltilmesi 45
Ç. Ek Karar 45
D. Hakemlik Kararlarının Geçerliliği: Yetki Aşımı Durumu 45
E. Hakemlik Kararlarının Uygulanması 47
VI. MASRAFLAR 48
A. Masrafların Tahsis Edilmesi 48
B. Masrafların Ödenmesi 49
VII. GEÇİCİ VE SÜREKLİ HAKEMLİK 49
A. Geçici Hakemlik 49
B. Kurumlaşmış Hakemlik 49
1. Lahey Sürekli Hakemlik Mahkemesi 50
2. Uluslararası Ticaret Odası Hakemlik Mahkemesi / Merkezi 52
3. İstanbul Tahkim Merkezi 53
VIII. HAKEMLİK VE TÜRKİYE 54
IX. TAHKİMİN FAYDALARI VE SÜRECİ 55
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
AVRUPA BİRLİĞİ ADALET DİVANI
I. GENEL 60
A. Kuruluş 60
B. Kurumsal Yapı 61
1. İdarî Yapı 61
a. İdare 61
b. Çokdillilik 61
c. Ziyaretler 63
i. Güvenlik ve Davranış Kuralları 63
ii. Ziyaretçi İzlence Türleri 63
ç. İş ve Staj 64
2. İdari ve Tarihî Belgelere Erişim 65
C. Hukuki / Yargısal Yapı 66
1. İdarî Konularla İlgili Yasal Danışman 66
2. ABAD’ın Görev ve Yetkileri 66
3. ABAD’ın AB Hukukunu Yorumlarken Başvurduğu Yorum
Yöntemleri 68
4. ABAD’ın Yargı Yetkisinin Özellikleri 68
5. Yargı Kolları 69
II. BİRLİK ADALET DİVANI 70
A. BAD’ın Yapısı ve Çalışması 70
1. Daireler 71
2. Büyük Daire 72
3. Genel Kurul 72
B. Yargıç ve Savcılar (BAD, GM) 73
1. Savcılar 73
2. Hâkim ve Savcıların Nitelikleri 73
C. BAD’da Usul 74
1. Yazılı Aşama 75
2. Sözlü Aşama 76
3. Özel Usul Biçimleri 77
a. Basitleştirilmiş Usul 77
b. Hızlandırılmış Usul 77
c. Acil Önkarar Usulü 78
ç. Geçici Önlem Başvuruları 78
4. Dava Masrafları 79
Ç. Yetki, Yargılama ve BAD Kararlarının Özelliği 79
D. BAD’ın AB Hukuk Düzeni İçindeki Yeri 82
1. İçtihatlarla Oluşturulan Temel İlkeler 82
2. Divan’ın AB Vatandaşlarının Hayatlarındaki Yeri 84
E. Divan’ın Yetkisinin Mecburiliği ve İhtiyariliği 89
1. Zorunlu Yetki 89
2. İhtiyari Yetki 89
F. BAD’ın Yargı Yetkisinin Kapsamı–Sınırları 90
III. GENEL MAHKEME 92
A. Terkip 92
B. Yargı Yetkisi 94
C. Geçici Önlemler 95
Ç. Çeşitli İçtihatlar 95
IV. ABAD’IN BAKTIĞI DAVALAR 98
A. İhlal Davası 99
1. Usul 99
a. İdari Aşama (Ön Usul Aşaması) 99
b. Yargısal Aşama 100
2. Karara Uymama 100
B. İptal Davası 103
1. İptal Davasını Açabilme Gerekçeleri 103
a. Yetkisizlik 103
b. Esaslı Şekil Kurallarının İhlali 104
2. Karar 105
C. Hareketsizlik Davası 105
Ç. Önkarar Usulü 107
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
ULUSLARARASI CEZA MAHKEMESİ
I. GEÇİCİ NİTELİKTEKİ ULUSLARARASI CEZA MAHKEMELERİ 114
A. Ölü: Nürnberg ve Tokyo Askerî Ceza Mahkemeleri 114
B. BM Uluslararası Ceza Mahkemeleri Artık Düzeneği 114
II. KURULUŞ VE ÖN BİLGİ 118
III. YARGI YETKİSİ 119
A. Kişi Bakımından 121
1. Bireysel Ceza Sorumluluğu 122
2. Manevi Unsur ve Ceza Sorumsuzluğu 123
B. Konu Bakımından: Yargı Yetkisine Giren Suç Türleri 124
1. Soykırım 124
2. İnsanlığa Karşı Suçlar 125
3. Savaş Suçları 127
4. Saldırı 128
C. Zaman Bakımından Yargı Yetkisi 129
IV. KABUL EDİLEBİLİRLİK (SUÇ DUYURUSU / SORUŞTURMANIN BAŞLAMASI) 130
A. Kabul Edilebilirlik / Edilemezlik Konuları 130
B. Kabul Edilebilirlik Konusunda Savcı–Devlet İlişkisi 131
C. Mahkemenin Yargı Yetkisine veya Bir Davanın Kabul Edilebilirliğine
İtiraz 132
V. UCM’NİN UYGULAYABİLECEĞİ HUKUK 133
VI. UCM’NİN YAPISI VE İDARESİ 133
A. Daireler 134
B. Yargıçlar 134
VII. SORUŞTURMA VE KOVUŞTURMA 136
A. Soruşturma 136
1. Savcılık 136
a. Hazırlık Soruşturması 138
b. Mevcut Hazırlık Soruşturmaları 141
2. ÖYD’nin Görev ve Yetkileri 142
a. Tutuklama Emri ve Celpname 143
b. Yargılamadan Önce İddianamenin Kabulü Duruşması 144
3. Soruşturmalar 145
B. Kovuşturma (Yargılama) 148
1. Dava Dairesinin Görev ve Yetkileri 149
2. Sanığın Hakları 151
3. Deliller 151
4. Adaletin Yürütülmesine Yönelik Suçlar 152
5. Ulusal Güvenlik Bilgilerinin Korunması 153
VIII. ULUSLARARASI İŞ BİRLİĞİ VE ADLİ YARDIM 154
A. Şahısların UCM’ye Teslim Edilmesi 155
B. Çatışan Talepler 156
C. (Geçici) Tutuklama ve Teslim Talebinin İçeriği 157
Ç. Diğer İş Birliği Şekilleri 157
IX. KARAR 159
A. Cezalar 160
B. Temyiz ve Karar Düzeltme 161
1. Mahkûmiyet Kararlarının veya Tayin Edilen Cezanın Temyizi 161
2. Temyiz İşlemleri 161
3. Mahkûmiyet veya Ceza Kararının Düzeltilmesi 162
C. Tutuklanan veya Mahkûm Olan Kişiye Tazminat Ödenmesi 163
X. İNFAZ 163
A. Hapis Cezalarının Uygulanmasında Devletlerin Rolü 163
B. Cezanın Azaltılmasına İlişkin UCM’nin İncelemesi 165
XI. TARAF DEVLETLER KURULU 165
XII. MALÎ KONULAR 166
XIII. TÜZÜĞÜN DEĞİŞTİRİLMESİ VE TÜZÜK’TEN ÇEKİLME 167
XIV. GÜNÜMÜZ 167
XV. TÜRKİYE VE UCM 168
BEŞİNCİ BÖLÜM
ULUSLARARASI ADALET DİVANI
I. YAPISI 172
A. Yargıçlar 172
1. Aday Gösterme ve Seçimler 173
2. Nitelikleri ve Diğer Halleri 174
3. Ulusal Yargıç ve Geçici Yargıç 175
B. Genel Kurul ve Daireler 177
1. Genel Kurul 177
2. Daireler 177
II. DİVAN’IN YETKİLERİ 178
A. Devletlerarası Davalarda 179
1. Davanın Tarafı Olma 179
2. Davanın UAD’a Getirilme Biçimi (UAD’ın Yargı Yetkisinin Temeli) 180
a. Özel Anlaşma 180
b. Başvuru 181
i. Tek Taraflı Başvuru 181
ii. Tek Taraflı Bildirim 182
iii. Ön Ret Yoksa Kabul (Forum Prorogatum) 184
B. Danışma Görüşü 186
III. MAHKEMENİN UYGULAMASI GEREKEN HUKUK KAYNAKLARI 188
IV. MAHKEMENİN KURULUŞU, USUL VE YARGILAMA 190
A. Yazılı Evre 190
B. Sözlü Evre 191
C. Hüküm 191
1. Akışdışı Yargılamalar ve Kararlar 192
a. Geçici Koruma Önlemleri 192
b. Ön / İlk İtirazlar 193
i. Yetki İtirazı ve Dava Dilekçesi’nin Kabul Edilebilirliğine
İtiraz 193
ii. Duruşmaya Katılmama 194
c. Müdahale 194
ç. Birleştirme ve Çekilme / Davayı Sürdürmeme 195
2. Karar 197
a. Hükmün Yorumlanması 197
b. Hükmün Tadili 198
V. UAD’DA TAMAMLANMIŞ VE DEVAM EDEN DAVALAR 199
VI. UAD’I ZİYARET VE ÖĞRENCİLERE FIRSATLAR 203
VII. TÜRKİYE VE UAD 204
ALTINCI BÖLÜM
ULUSLARARASI DENİZ HUKUKU MAHKEMESİ
I. YAPISI 208
A. Yargıçlar 208
1. Adaylık ve Seçilme 208
2. Nitelikleri ve Diğer Halleri 209
3. Ulusal ve Geçici Yargıç 211
B. Mahkeme ve Daireler 212
1. Mahkeme 212
2. Daireler 212
a. Deniz Yatağı Uyuşmazlıkları Dairesi 212
b. Özel Daireler 215
i. Daimî Özel Daireler 215
ii. Geçici Daireler 215
iii. Özet Usul Dairesi 216
II. MAHKEMENİN YARGI YETKİSİ 216
A. Kişi Bakımından: Davanın Tarafı Olma 216
B. Mahkeme’ye Başvuru 217
C. Yargı Yetkisi 218
1. Çekişmeli Davalar (Konu Bakımından Yargı Yetkisi) 218
2. Danışma Görüşü 221
III. UYGULANABİLİR HUKUK 222
IV. USUL VE YARGILAMA 223
A. Usul 223
1. Yargılamanın Başlatılması 223
2. Yazılı Aşama 224
3. Sözlü Aşama (Duruşma) 224
B. Yargılama ve Hüküm 224
1. Akışdışı Yargılamalar ve Kararlar 225
a. Geçici Önlemler 225
b. Ön Yargılama 226
c. Ön İtirazlar 226
ç. Müdahale ve Davayı Sürdürmeme 226
2. Hüküm 227
V. UDHM – BM İLİŞKİSİ 227
VI. UDHM’DE STAJ 228
VII. UDHM VE TÜRKİYE 229
SONUÇ 231
EK 1. DÜNYADAKİ BAZI KURUMLAŞMIŞ HAKEMLİKLER 233
EK 2. SHM’DEKİ DEVLETLERARASI BAZI DAVALAR, 1902–2021 234
EK 3. BAZI BÖLGESEL/ULUSLARARASI MAHKEMELER, KURULLAR 236
ÖRNEK SORULAR 238
KAYNAKÇA 249
DİZİN 255 |