İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER
TEŞEKKÜR 7
İÇİNDEKİLER 9
KISALTMALAR 15
GİRİŞ 17
I. AVRUPA KONSEYİ’NİN KURULUŞU VE ÜYELERİ 20
II. AVRUPAKONSEYİ’NİNRESMÎDİLLERİ,MERKEZİVE BAYRAĞI 21
III. AVRUPA KONSEYİ’NİN TEMEL ORGANLARI 22
IV. AVRUPAKONSEYİ’NİNAMAÇLARINDANBİRİ: İNSANHAKLARI İLE TEMELÖZGÜRLÜKLERİ KORUMAKVEGELİŞTİRMEK 24
AVRUPA KONSEYİ TACININ MÜCEVHERİ: AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ 29
I. SÖZLEŞME’NİN OLUŞUMU VE TÜRKİYE’NİN SÖZLEŞME’YE TARAF OLMASI 29
II. SÖZLEŞME’NİN KAPSAMI 30
SÖZLEŞME’NİN DENETİM MEKANİZMASI 33
I. KISA BİR TARİHÇE: DENETİM MEKANİZMASININ GELİŞİM SÜRECİ 33
II. DENETİM MEKANİZMASININ BUGÜNKÜ YAPISI VE İŞLEYİŞİ 38
A. Yargıçların Sayısı, Nitelikleri ve Seçimi 38
B. Mahkemenin İdari Birimleri 39
1. Mahkeme Genel Kurulu (the Plenary Court) 39
2. Mahkeme Başkanlığı (Presidency of the Court) 40
3. Bölümler (Sections) 40
4. Başkanlık Kurulu (Bureau) 41
5. Yazı İşleri Müdürlüğü (the Registry) 41
C. Mahkemenin Yargısal Birimleri 42
1. Tek Yargıç Düzeni (Single–Judge Formation) 43
2. Komite (Committee) 43
3. Daire (Chamber) 43
4. Büyük Daire (Grand Chamber) 44
5. Büyük Daire Kurulları 45
SÖZLEŞME’NİN 1. MADDESİ: AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİNİN YETKİSİ VE TARAFLARIN POZİTİF YÜKÜMLÜLÜĞÜ 47
I. MAHKEMENİN YER YÖNÜNDEN YETKİSİ (RATIONE LOCI) 47
II. MAHKEMENİN KİŞİ YÖNÜNDEN YETKİSİ (RATIONE PERSONAE) 52
A. Şikâyetçi Açısından: Mahkemeye Kimler Başvurabilir? 52
1. Devlet Başvurusu: Devletlerarası Davalar (Inter–State Cases) 52
a. Devlet başvurularına dair veriler 55
b. Devletlerin üçüncü taraf sıfatıyla davaya katılması 57
2. Bireysel Başvurular (Individual Applications) 59
a. Bireysel başvuruda bulunabilecekler 60
(1) Gerçek kişiler (persons) 60
(2) Hükümet dışı kuruluşlar (non–governmental
organisations) 62
(3) Tüzel kişiliği olmayan kişi grupları (group of individuals) 64
b. Mağdur (victim) kavramı 65
(1) Doğrudan mağdur (direct victim) 65
(2) Dolaylı mağdur (indirect victim) 66
(3) Potansiyel mağdur (potential victim) 66
(4) Mağduriyetin Ortadan Kalkması ve Mağdurun ölümü 67
B. Başvurunun Karşı Tarafı: Sözleşmeci Devletler 70
1. Taraf Devletlerin Negatif Yükümlülüğü (Negative Obligation) 70
2. Taraf Devletlerin Pozitif Yükümlülüğü (Positive Obligation) 72
3. Pozitif Yükümlülüğün Bir Sonucu: Sözleşme’nin Yatay Etkisi
(Horizontal Effect of the Convention/Drittwirkung) 75
III. MAHKEMENİN KONU YÖNÜNDEN YETKİSİ (RATIONE MATERIAE) 77
IV. KONU YÖNÜNDEN YETKİYLE İLİŞKİLİ ÖZEL BİR DURUM:
OLAĞANÜSTÜ HÂLLERDE YÜKÜMLÜLÜKLERİ ASKIYA
ALMA/AZALTMA (DEROGATION IN TIME OF EMERGENCY) 81
A. Yükümlülükleri Askıya Alma Koşulları 82
1. Savaş veya Ulusun Yaşamını Tehdit Eden Başka Bir Genel
Tehlikenin Varlığı (warother public emergency
threatening the life of the nation) 83
2. Önlemlerin Durumun Kesinlikle Gerektirdiği Ölçüde Olması
(measures strictly d by the exigencies of the situation) 84
3. Alınan Tedbirlerin Uluslararası Hukuktan Doğan Başka
Yükümlülüklere Aykırı Olmaması (such measures are not
inconsistent with its other obligations under international law) 86
B. Askıya Alınamayacak Haklar (Non–Derogable Rights) 87
C. Uyulması Gereken Usule İlişkin Yükümlülükler (the Notification
ments) 89
V. MAHKEMENİN ZAMAN YÖNÜNDEN YETKİSİ (RATIONE TEMPORIS) 90
MAHKEMEYE BAŞVURU VE BAŞVURULARIN İNCELENME USULÜ 95
I. DEVLETLERARASI BAŞVURU VE İNCELEME USULÜ 96
II. BİREYSEL BAŞVURU VE İNCELEME USULÜ 98
A. Başvuru Formunun Doldurulması 98
B. Başvuruların Karar Verilmek Üzere İlgili Birimlere Gönderilmesi 100
1. Tek Yargıç Önünde Uygulanan Usul 101
2. Komite Önünde Uygulanan Usul 102
3. Daire Önünde Uygulanan Usul 103
a. Kabul edilebilirlik incelemesinde uygulanan usul 103
b. Esas incelemesinde uygulanan usul 105
4. Büyük Daire Önünde Uygulanan Usul 106
III. GEÇİCİ TEDBİR (INTERIM MEASURES) TALEBİ VE İNCELEME USULÜ 107
A. Koşulları 108
B. Gerekli Bilgiler 109
C. İletilme Usulü 109
KABUL EDİLEBİLİRLİK İNCELEMESİ (EXAMINATION OF ADMISSIBILITY) 115
I. DEVLETLERARASI VE BİREYSEL BAŞVURULAR İÇİN ORTAK KOŞULLAR 115
A. Başvurunun Sözleşme İle Bağdaşır Nitelikte Olması 115
B. İç Hukuk Yollarının Tüketilmesi 116
C. Başvurunun 4 (Dört) Aylık Süre İçinde Yapılması 124
II. BİREYSEL BAŞVURULAR İÇİN ARANAN DİĞER KOŞULLAR 126
A. Başvurucunun Kimliğinin Belli Olması 126
B. Başvurunun Daha Önce Mahkeme Tarafından İncelenmiş Bir
Başvuru ile Esas İtibariyle Aynı Olmaması 128
C. Başvurunun Uluslararası Diğer Bir Soruşturma veya Çözüm Merciine Daha Önce Sunulan Meseleyle Esas İtibariyle Aynı Olmaması 129
D. Başvuru Hakkının Kötüye Kullanılmaması 131
E. Başvurunun Açıkça Dayanaktan Yoksun Olmaması 133
F. Başvurucunun Önemli Bir Dezavantaj Yaşaması 137
ESAS İNCELEMESİ (EXAMINATION OF MERITS) 141
I. MAHKEMENİN ESAS DENETİMDE KULLANDIĞI YORUM YÖNTEMLERİ VE İLKELER 141
A. Lafzi Yorum (Textualism) 144
B. Sübjektif Amaçsal Yorum (Intentionalism) 149
C. Yaşayan Belge Doktrini (the Living Instrument Doctrine): Dinamik
ve Gelişimci Yorum Anlayışı (Dynamic and Evolutive Approach) 151
D. Özerk/Otonom Kavramlar Doktrini (Autonomous Concepts Doctrine) 155
E. Üç Aşamalı Test (The Three–Part/Triple Test) 158
1. Müdahalenin Yasayla Öngörülmesi (Prescribed by Law/in
Accordance with the Law): Yasallık 160
2. Meşru Amaç (Legitimate Aim) 163
3. Demokratik Bir Toplumda Gereklilik (Necessary in a
Democratic Society) 167
a. Demokratik toplum (Democratic society) 168
b. Gereklilik (Necesity) 170
(1) Zorlayıcı bir toplumsal ihtiyaç (a pressing social need) 171
(2) Orantılılık (proportionality) 173
F. Takdir Marjı Doktrini (Margin of Appreciation Doctrine) 178
1. Terim Sorunu 178
2. Doktrinin Dayandığı İlkeler 180
a. Taraf Devletlerin egemenliğine saygı 180
b. İkincillik (subsidiarity) ilkesi 181
c. Kültürel farklılıklara saygı ilkesi 183
3. Takdir Marjı Doktrininin İçtihadi Kökleri 188
4. Marjın Genişliğinin Tespitinde Kullanılan Ölçütler 190
a. Hakkın niteliği ve ilgili kişi için önemi 191
b. Müdahalenin niteliği ve müdahale ile ulaşılmak istenen
amaç 193
c. Avrupa konsensüsü (European consensus) 194
II. MAHKEMENİN ESAS DENETİMİNDE KULLANDIĞI BAZI ÖZEL USULLER 195
A. Pilot Karar Usulü (Pilot Judgment Procedure) 195
1. Pilot Karar Usulünün Gelişim Süreci 196
2. İlk Pilot Karar: Broniowski v. Poland 198
3. Uygulamadan Mevzuata: İç Tüzük Değişikliği 200
4. Pilot Karar Usulünün İşleyişi ve Kararın Ayırt Edici Özellikleri 200
5. Pilot Kararların İcrası 204
a. Taraf Devlet’in pilot kararı etkili bir şekilde uygulaması 205
b. Taraf Devlet’in pilot kararın gereklerini etkili bir biçimde
yerine getirmemesi 206
6. Yarı Pilot Karar (Quasi/Semi Pilot Judgment) 209
B. Dostane Çözüm Usulü (Friendly Settlements) 210
1. Anlaşmaya Varılması 212
2. Anlaşmanın Mahkeme Tarafından Kabul Edilmemesi 214
3. Teklifin Başvurucu Tarafından Reddedilmesi ve Tek Taraflı
Deklarasyon 215
MAHKEME KARARLARI 217
I. KABUL EDİLEBİLİRLİĞE İLİŞKİN KARARLAR 217
II. ESASA İLİŞKİN KARARLAR 218
III. ADİL TAZMİN KARARLARI (JUST SATISFACTION) 219
IV. KAYITTAN DÜŞÜRME KARARLARI (STRIKING OUT APPLICATIONS) 224
A. Başvuru Sahibi Davasını Takip Etme Niyetinde Değilse 225
B. İhtilaf Çözümlenmişse 225
C. Başvurunun İncelenmesinin Sürdürülmesi İçin Haklı Bir Neden Yoksa 226
V. YORUM KARARLARI (INTERPRETATION OF JUDGMENTS) 228
VI. GÖZDEN GEÇİRİLME TALEBİ ÜZERİNE VERİLEN KARAR (REQUEST FOR REVISION OF JUDGMENT) 229
VII. KARARLARDAKİ HATALARIN DÜZELTİLMESİ (RECTIFICATION OF
ERRORS IN DECISIONS AND JUDGMENTS) 231
VIII. DANIŞMA GÖRÜŞÜ (ADVISORY OPINION) 232
KARARLARIN (JUDGMENTS) BÜYÜK DAİREYE GÖTÜRÜLMESİ 237
MAHKEME KARARLARININ KESİNLEŞMESİ, BAĞLAYICILIĞI VE İNFAZI 239
I. KARARLARIN KESİNLEŞMESİ 239
II. KARARLARIN BAĞLAYICILIĞI 240
III. KARARLARIN İNFAZININ DENETLENMESİ 241
KAYNAKÇA 245
DİZİN 269 |